حذف فسفات از محیط‌های آبی با استفاده از خاک زرد و قرمز منطقة آذربایجان‌غربی و شکل اصلاح‌شدة آن با اتیلن دی‌آمین تترا استیک اسید

اهداف: فسفر ازجمله یون‌های معمول در پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب است. مقدار این یون در پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب زیاد است. تخلیة آن در محیط باعث تسریع در بروز پدیدة اتریفیکاسیون می‌شود. این امر منابع آب را تحت تأثیر قرارمی‌دهد. پدیدة اتریفیکاسیون در منابع آبی یکی از مسائل مهم محیط‌زیستی است. اتریفیکاسیون به رشد بیش‌ازحد گیاهان آبزی و جلبک‌ها می‌انجامد و از این طریق باعث برهم‌زدن تعادل ارگانیسم‌های موجود در منابع آبی می‌شود؛ بنابراین، در این پژوهش از خاک زرد و قرمز خام، همچنین اشکال اصلاح‌شدة آن با اتیلن دی‌آمین تترااستیک اسید برای حذف فسفر از محلول‌های آب استفاده شده است. مواد و روش‌ها: تمامی آزمایش‌های مطالعة حاضر در سیستم ناپیوسته انجام گرفت. در این مطالعه از خاک زرد و خاک قرمز، همچنین اشکال اصلاح‌شدة آن با اتیلن دی‌آمین تترا استیک اسید برای جذب فسفر از محلول‌های شبیه‌سازی‌شده استفاده شد. تأثیر پارامترهای مختلف از جمله زمان واکنش، غلظت اولیة فسفر، pH محلول و مقدار جاذب بر راندمان حذف فرایند بررسی شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش زمان تماس، دوز جاذب و غلظت اولیة یون فسفات، راندمان حذف افزایش می‌یابد. بیشترین میزان حذف در زمان تماس 150 دقیقه، دوز جاذب برابر 10 گرم بر لیتر، غلظت فسفر برابر 50 میلی‌گرم بر لیتر و در pH برابر 5 اتفاق افتاد. در شرایط بهینه و با استفاده از جاذب خام، در حدود 65 درصد یون فسفر حذف شد، درحالی‌که در مورد خاک‌های اصلاح‌شده در حدود 78 درصد یون فسفر حذف گردید. نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، نتایج نشان داد که خاک‌های زرد و قرمز خام به‌علت بالابودن میزان کلسیم قادرند یون فسفات را در حد قابل‌قبولی حذف کنند و چنانچه با اتیلن دی‌آمین تترا استیک اسید اصلاح شوند قابلیت حذف آن‌ها به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.