خاستگاه و دگرش مفاهیم در نمادپردازی‌های تصویری هنر فلسطین، با تاکید بر نقاشی معاصر و نقش‌مایه‌ی کاکتوس

هنر فلسطین در دهه‌های اخیر، خاصه در حوزه‌ی نقاشی، با گرایش به «نمادگرایی» به ارائه‌ی مفاهیم ارزشی پرداخته، هرچند تأثیرات غیرمستقیمِ مدرنیسمِ غرب را هم تجربه نموده است. نمادهای نقاشی فلسطین که طیف گسترده‌ای از عناصر و پدیده‌ها را شامل می‌شوند، در مواردی همسو با مضامین رایج و در مواقعی به دلیل شرایط خاص اقلیمی، سیاسی و مذهبی، مختص هنرمند فلسطینی‌اند. در این میان نقش‌مایه‌ی «کاکتوس»، از ظرفیت‌های بیانیِ ویژه‌ای برخوردار است و نحوه‌ی استفاده از آن در چند پرسش مطرح می‌شود: نقش‌مایه‌ی کاکتوس در نقاشی معاصر فلسطین چه مفاهیم نمادینی دارد و این مسأله در هنر اسرائیل چگونه است؟ نحوه‌ی ارائه و نمود این نقش به چه صورت و اصالت آن تا چه اندازه است؟ دستاوردهای پژوهش، که به روش تاریخی، توصیفی و تحلیلی انجام گرفته، مبیّن آن است که از زمان تولد اسرائیل، کاکتوس به صورت نقش‌مایه و حتی فراتر از یک نگاره، به مثابه‌ سمبل و مظهری پویا در هنر فلسطین وجود داشته و فلسطینیان آن را تجسمی از سلب مالکیت ملی و مصادره‌ی اموال می‌دانستند. اما اهمیت این گیاه به‌مرور توسط استعمارگران تصاحب و به عنوان نامی به این فرزندِ تازه‌متولدشده در فلسطین اعطا شد که نوعی «از آنِ‌خود‌سازی» یا تصرّف در سنن محسوب می‌شود.