خودسازماندهی در تالاب هورالعظیم / هورالهویزه با تأکید بر اکولوژی سیمای سرزمین

تالاب هورالعظیم / هورالهویزه یکی از مهمترین پناهگاه‌های حیات‌وحش و اکوسیستم‌های آبی مشترک بین کشور ایران (جنوب غرب) و کشور عراق و بخشی از تالاب‌های بزرگ بین‌النهرین است که تغییرات مختلف در دو دهه اخیر تأثیرات مهمی بر ساختار و کارکرد این مجموعه گذاشته است. مساحت این تالاب در فاصلة‌ زمانی حدود 20 سال (1367-1345) بین 560000 تا 450000 هکتار گزارش شده است (UNEP, 2001). به دلایل مختلف به مرور زمان بخش وسیعی از آن خشک شده و در سال 1991 وسعتی معادل 310000 هکتار داشته است. روند تحولات هور بر اساس تغییرات در عناصر ساختاری تعریف‌شده در 3 مقیاس (لکه‌، پهنه همگن و کل سیمای سرزمین) و در دو دوره زمانی 1991 و 2002 به کمک متریک‌ها مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که روند تغییرات مشابه (خرد شدن و ...) به تفکیک مکان، متفاوت و در برخی پهنه‌ها شدیدتر است. بخش مهمی از این تغییرات بیشتر به علت فعالیت‌های توسعه ضمن نادیده گرفتن تأثیرات پایین‌دست آنان در مقیاس کل سیمای سرزمین است، که کلیه کشورهای مرتبط در بروز عوارض و تأثیرات توسعه سهیم‌اند و از این رو انجام اقدامات اصلاحی به‌منظور جلوگیری از روند تخریب تالاب هورالعظیم مستلزم اقدامات مشترک دو یا چندجانبه و در برخی موارد با قبول مسئولیت یک کشور اولویت می‌یابد.