دلالت‌های تصویرپردازی‌های حس‌آمیخته در مجموعه داستان‌های «لیل الغرباء» اثر غادة السمان

حس‌آمیزی از بارزترین جلوه‌های بلاغت است که غالباً بر اساس استعارة مکنیه و تشبیه بنا می‌شود. در این فن بلاغی، ادیب حواس را در هم می‌آمیزد و برخی مدرکات مربوط به یک حس را با صفت‌های متعلق به حواس دیگر وصف می‌نماید یا امور معنوی را با چیزی وصف می‌کند که به حواس ظاهری اختصاص دارد. این مقاله با به‌کارگیری روش وصفی ـ تحلیلی در پی آن است که تصویرهای حس‌آمیخته را در مجموعه داستان‌های لیل الغرباء (شام غریبان) اثر غادة السمان، بانوی نویسنده و شاعر سوری بررسی نماید تا چگونگی به‌کارگیری این نوع تعبیر مجازی را در مجموعه داستان یادشده مشخص سازد. نتایج نشان می‌دهد غادة السمان زمانی به ابداع تصویرهای حس‌آمیخته اقدام نموده که بیان اغراض موردنظرش با تعبیرات حقیقی دشوار بوده‌است. وی در آفرینش این نوع تعابیر، برای حسی که مبنای حس‌آمیزی قرار می‌دهد، مناسب‌ترین حس را برای درآمیختن انتخاب می‌کند و از میان اوصاف آن، نزدیک‌ترین صفت را برای رساندن مقصود خویش بر‌می‌گزیند. نویسنده همچنین به این نتیجه رسیده که تصویرهای حس‌آمیخته و دیگر تصویرهای حقیقی و مجازی به شکلی هماهنگ به رساندن معنای موردنظر نویسنده کمک می‌کنند؛ تا جایی که بدون بهره‌گیری از آنها معنا ناقص و اوصاف ناتمام می‌ماند. با وجود این، مجموعه لیل الغرباء از تصویرهای حس‌آمیختة تکراری خالی نیست که این امر جنبه‌های نوآورانة آن را تاحدی تحت‌الشعاع قرار داده‌است.