سنجش پایداری اجتماعی در محلات پراکنده‌رو (مطالعۀ موردی: محلۀ شادآباد تهران)

در سال‌های اخیر، پایداری اجتماعی به‌عنوان یکی از اجزای اصلی توسعۀ پایدار به شکل فزاینده‌ای به رسمیت شناخته شده است. پژوهش‌های پیشین دربارۀ توسعۀ پایدار به­طورعمده بر مسائل مربوط به محیط‌زیست و مسائل اقتصادی متمرکز بودند، اما در اواخر دهه‌های 1990 و پس از تدوین دستور کار 21 و راهبرد اتحادیۀ اروپا در لیسبون 2000 و جلسۀ شورای اروپا در شهر گوتنبرگ در سال 2001، پایداری اجتماعی در دستور کار مباحث پایداری، یکی از مهم‌ترین ارکان توسعۀ پایدار در شهر و محلات شهر معرفی شده است. هدف این مقاله، سنجش عوامل مؤثر بر پایداری اجتماعی در محلات پراکنده‌روی شهر (محلۀ شادآباد تهران) است که بر اثر توسعۀ افقی شهر تهران در سال‌های اخیر به­وجود آمده‌اند. بدین­منظور، از روش تحلیل عاملی و ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS برای تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از تعداد 308 پرسشنامه و برداشت میدانی از محلۀ شادآباد استفاده‌ شده و عوامل مؤثر بر پایداری اجتماعی از دو بعد عینی و ذهنی ارزیابی شده­اند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که عوامل زمینه‌ای مانند مهاجرت و ناتوانی اقتصادی که از ویژگی‌های ذاتی شکل‌گیری محلۀ شادآباد هستند، در پایداری اجتماعی محلۀ شادآباد نقش اساسی و تعیین‌کننده دارند. همچنین براساس نتایجی که از تحلیل عاملی به‌دست‌آمده، سطح پایین پنج عامل سرمایۀ اجتماعی، رضایتمندی فردی، رضایت از محله، کنش اجتماعی و حس تعلق در محلۀ شادآباد، به‌عنوان عوامل اصلی پایین­بودن پایداری اجتماعی محله شناسایی شدند.