سیاست‌های تجارت مرزی و نقش آن در زندگی تحصیلی جوانان مرزنشین

پژوهش پیش‌رو، با رویکرد نظریۀ مبنایی، به مطالعۀ کیفی نقش سیاست‌های تجارت مرزی بر زندگی تحصیلی جوانان مرزنشین پرداخته است. به‌مقتضای رویکرد پژوهش، با استفاده از تکنیک‌های مصاحبۀ گروهی و فردی نیمه‌ساختاریافته، مشاهده و اسناد، اطلاعات تحقیق جمع‌آوری شده و با استفاده از روش نظریۀ مبنایی به فرایندها، تعاملات و پیامدهای واقعیت‌های تحصیلی و هژمونی بازار پرداخته شده است. با روش نمونه‌گیری نظری و هدفمند، با سه گروه مختلف شامل بازاریان (13 نفر)، فرهنگیان (14 نفر) و محصلان (8 گروه و 7 نفر)، مصاحبه‌های فردی و گروهی انجام شده است. در گروه بازاریان، به‌واسطۀ وجود افراد ترک‌تحصیل‌کرده، از نمونه‌گیری گلوله برفی نیز استفاده شده است. پس از انجام مصاحبه‌ها داده‌های گردآوری‌شده، در قالب 265 مفهوم و 54 مقوله صورت‌بندی شده‌اند. مقولات برآمده از دیدگاه هر گروه از مشارکت‌کنندگان مجدداً ترکیب و در سطح انتزاع بالاتری صورت‌بندی گردیدند. درنهایت، ماحصل آن، 13 مقولۀ عمدۀ نهایی بود. یافته‌ها حاکی از آن‌ است که فقر تاریخی، ناکارآمدی آموزش عالی، محدودیت صنعتی و محیطی به‌منزلۀ شرایط علی، انگارۀ ذهنی دیگران مهم، پول؛ معنادارترین عینیت، ضعف فرهنگی- آموزشی در سطح محلی، به‌منزلۀ شرایط مداخله‌گر در هژمونی پول و محاسبه‌گری در زندگی تأثیرگذارند. جوانان در برخورد با چنین شرایطی، راهبردهای کنشگری اقتصادی، سودجویی و کسب منزلت مادی را اتخاذ کرده‌اند. این هژمونی، پیامدهای فرهنگی همچون بی‌ارزشی تحصیلات، رنگ‌باختگی اعتبار فرهنگی، ترک تحصیل و کنش‌های ذهنی ترک تحصیل را در پی داشته است.