شبیه سازی اثر شوک های کلان اقتصادی بر بخش کشاورزی ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE)

اطلاع از نوع اثر شوک­ها و نااطمینانی­های اقتصادی بر پیکره اقتصاد، راهنمای مناسب و سودمند جهت اتخاذ تصمیمات بهینه در هنگام بروز شوک­های اقتصادی است. با توجه به اهمیت بخش کشاورزی، مطالعه حاضر به بررسی اثر شوک­های کلان اقتصادی (شامل: شوک­های بهره­وری کشاورزی، پولی، درآمدهای نفتی و مخارج دولت) بر بخش کشاورزی ایران می­پردازد. برای این منظور، یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) با تأکید بر بخش کشاورزی و در نظر گرفتن واقعیت­های اقتصاد ایران بر پایه داد­ه­های بازه زمانی 92-1370 طراحی گردید. نتایج برآوردی نشان می­دهد که شوک مثبت بهره­وری موجب افزایش تولید (2.06 درصد)، مصرف کالاهای تولید داخل (1.33 درصد)، موجودی سرمایه (1.46 درصد)، اشتغال (0.23 درصد) و دستمزد حقیقی (0.33 درصد) و کاهش هزینه نهایی و شاخص­های قیمت در بخش کشاورزی می­شود. شوک مثبت پولی به جز دستمزد حقیقی سایر متغیرهای مذکور را افزایش می­دهد. در پی شوک مثبت درآمدهای نفتی، تولید (0.73 درصد)، اشتغال (0.087 درصد)، دستمزد حقیقی (0.68 درصد) و شاخص­های قیمت کاهش یافته است. مخارج دولت نیز موجب کاهش دستمزد حقیقی (0.18 درصد) و موجودی سرمایه (0.28) می­گردد. بررسی نتایج نشان می­دهد که آثار شوک­ بهره­وری کشاورزی نسبت به سایر شوک­ها مطلوب­تر، پایدارتر و از لحاظ بزرگی اثر نیز در مجموع، این شوک بیشترین تأثیر را بر بخش کشاورزی دارد. در مقابل، شوک مثبت نفتی بیشترین تأثیر منفی را بر بخش کشاورزی داشته است که بر این اساس دولت می­تواند با هدایت قسمتی از دلار­های نفتی به سمت واردات کالاهای سرمایه­ای و نهاده­های تکنولوژیک در بخش کشاورزی، به­جای واردات کالاهای مصرفی و تضعیف کشاورزی، موجبات تقویت بنیه این بخش را فراهم آورد.