شناسایی ظرفیّت های بافت کالبدی به منظور توسعة میان افزا با استفاده از مدل‌های تصمیم گیری ترکیبی و GIS (مطالعة موردی: شهر اهواز)

رشد کالبدی - فضایی شهرها سبب مشکلات فراوانی از جمله اتلاف انرژی، تخریب محیط‌زیست، افزایش هزینة زیرساخت‌ها و خدمات، تغییر کاربری زمین‌های مرغوب کشاورزی، آلودگی هوا و آلودگی خاک، عدم تأمین نیازهای ساکنان و... شده است. از رویکردهای مطرح شده در انتقاد به این مسائل می‌توان از رشد هوشمند، مدیریت رشد، نوشهرگرایی، شهر فشرده و توسعة میان‌افزای شهر نام برد. توسعة میان­افزا به دنبال بهره‌برداری از زمین‌های خالی، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و توسعة مجدّد و استفاده از ظرفیّت‌های استفاده نشدة زمین در شهر است. جهت اجرای رویکرد توسعة میان­افزا در شهر ابتدا باید به شناسایی ظرفیّت‌ها و اولویّت‌های توسعه در شهرپرداخت. در همین راستا، در این پژوهش، هدف شناسایی اراضی و بافت‌های مناسب جهت توسعة میان­افزا و توسعة مجدّد است. تحقیق از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی است. ابتدا معیارهای مناسب موضوع انتخاب گردید و در محیط GIS لایه‌های مناسب با استفاده از نرمال‌سازی فازی و توابع مناسب، نرمال‌سازی شده‌اند. جهت تخصیص وزن به لایه‌ها، از دو مدل دیمتل و ANPاستفاده شد بدین ترتیب که روابط معیارها با استفاده از مدل دیمتل در محیط نرم‌افزار Excel و Matlab مشخّص گردید سپس با تعیین روابط، وزن شاخص‌ها با روش ANP محاسبه گردید و در لایه‌های مورد نظر ضرب شده و از مدل ویکور جهت تلفیق نقشه‌ها در محیط GIS استفاده شد و نقشة نهایی اولویّت‌بندی بافت کالبدی جهت توسعة میان­افزا در پنج طبقه ارائه شده است و همچنین کاربری‌ها را بر اساس اولویّت (با توجّه به ارزش پیکسل) جهت توسعة میان­افزا طبقه‌بندی کرده و اولویّت اوّل با مساحت 04/26646871 مترمربع شامل کاربری‌هایمخروبه، صنعتی، نظامی، ورزشی، تأسیسات شهری و تجهیزات شهری می‌شود که در کلّ شهر پراکنده شده‌اند؛ همچنین سایر اولویّت‌ها همانند اولویّت اوّل در کلّ شهر پراکنده شده‌اند و فقط اولویّت چهارم بیشتر در محدودة مرکزی شهر قرار دارد.