شناسایی و تشخیص فراوانی گونه های آیمریا در بزهای کشتار شده در کشتارگاه کرمان به روش مک ماستر

 مقدمه و هدف : بیماری کوکسیدیوز توسط انواع گونه های مختلف تک یاخته انگلی به نام آیمریا صورت می گیرد که به نام کوکسیدیا شناخته می شوند. گونه های مختلفی از آیمریاها در بزهای ایران شایع هستند اما فقط تعداد محدودی از آنها ایجاد بیماری حاد می کنند. با توجه به اهمیت کوکسیدیوز در سلامت بزها و همچنین خسارات اقتصادی که به دلیل کاهش تولید گوشت و محصولات لبنی به اقتصاد دامپرورری وارد می شود، این مطالعه به منظور بررسی شیوع آلودگی آیمریا و تشخیص فراوانی گونه های آن در بزهای کشتار شده در کشتارگاه کرمان به روش آزمایش مک- ماستر انجام پذیرفت. مواد لازم و روش کار: برای این منظور طی یک دوره 6 ماهه از بهمن ماه 1389 تا مرداد ماه 1390، با مراجعه به کشتارگاه کرمان در مجموع 208 رأس بز بطور تصادفی انتخاب و پس از تعیین سن آنها بر اساس فرمول دندان و جنس آنها از روی اندامهای تناسلی، تقریباً 5-3 گرم مدفوع از رکتوم آنها گرفته شد و جداگانه درون قوطی قرار داده شد سپس برای آزمایش مک ماستر به آزمایشگاه انتقال داده شد. در آزمایشگاه ابتدا 2 گرم از هر نمونه مدفوع را به طور مجزا با 28 میلی لیتر محلول شناور سازی (شکر، سدیم نیترات، آب) درون کاسۀ چینی ریخته و به وسیلۀ هاون آنقدر ساییده شد تا مدفوع کاملاّ با محلول اشباع مخلوط و یکنواخت شود، سپس محلول را از چای صافکن عبور داده تا مواد درشت مدفوع جدا شود. محلول صافی را کمی تکان داده و در آخر توسط پی پت پاستور هر خانۀ لام مک ماستر از محلول یکنواخت شده پر شد. پس از حدود 30 دقیقه انتظار، لام های مک ماستر با بزرگنمایی 40 و 100 میکروسکوپ نوری مورد شمارش آیمریا قرار گرفته شد. تشخیص گونه های آیمریا بر اساس مورفولوژی و خصوصیت ظاهری اسپوروسیست ها از قبیل (اندازه، ریخت، وجود یا عدم وجود کلاهک قطبی) با بزرگنمایی 1000 و به کمک راهنمایی های کلیدی آنها بر اساس منابع (Levine, 1961 Soulsby, 1982) صورت گرفت. نتایج و بحث: پس از آزمایش مدفوع به روش آزمون مک- ماستر، 9 گونه آیمریا تشخیص داده شد که به ترتیب فراوانی عبارت بودند از : آیمریا آرلوئینگی (% 68.26)، آیمریا کریستنسنی (%50.00)، آیمریا نینا کوهلی کیموه (%40.38)، آیمریا کاپرینا (%32.21)، آیمریا آلیجوی (%29.32)، آیمریا جولچی جوی (%26.92)، آیمریا آسفرونیکا (%22.59)، آیمریا هیرسی (%19.23) و آیمریا پالیدا (%4.32). در این بررسی سن و جنس هیچ تاُثیری در میزان شیوع آلودگی نداشت و همچنین هیچ اختلاف معنی داری در OPG (میزان ااوسیست در گرم مدفوع) آیمریاها در ماههای مختلف مشاهده نشد. ضایعات ماکروسکوپی و میکروسکوپی ناشی از بیماری کوکسیدیوز و نیز نتایج به دست آمده از آلودگی های بزها به آیمریا در این بررسی حکایت از شیوع بالای کوکسیدیوز در بزهای ناحیه جنوب شرقی ایران دارد.