طراحی مدل آشفتگی ـ پویایی توسعه بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت ایران

هدف: صنعت نفت مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین صنعت ایران است و در اقتصاد کشور نقش مسلط را بازی می‌کند. از آنجا ‌که عنصر اصلی ایجاد و توسعه بهره‌وری، سرمایه انسانی است، توسعه بهره‌وری سرمایه انسانی در این صنعت، می‌تواند در راستای رسیدن به رشد اقتصادی و اهداف بلندمدت کشور گام‌های بلندی بردارد. در برنامه‌ریزی توسعه بهره‌وری منابع انسانی، مدیران و برنامه‌ریزان این حوزه از یک ‌طرف با پیچیدگی نیروی انسانی (سیستم‌های چندذهنی) و از طرف دیگر با روابط روان‌شناختی و مسائل اجتماعی ـ فرهنگی (نگرش سیستمی) مواجه‎اند. چنانچه مسئله بهره‌وری منابع انسانی را در صنعت نفت، مسئله‌ای از نوع آشفتگی در نظر بگیریم، این پژوهش به مدل‌سازی، شبیه‌سازی و سیاست‌گذاری سیستم بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت با بهره‌گیری از صورت‌بندی نظم آشفته و پویایی سیستم می‌پردازد. روش: روش‌شناسی پژوهش با الهام از تفکر سیستمی انتقادی تحقیق در عملیات و روش‌شناسی چندگانه (سیستمی از روش‌شناسی‌های سیستمی)، نخست با بهره‌گیری از موانع توسعه ایکاف/ قراجه داغی، به تعبیه اصولی برای ساختاردهی آشفتگی مسئله و سپس به مدل‌سازی با استفاده از رویکرد پویایی سیستم می‌پردازد. یافته‎ها: یافته‌های مدل، با توجه به وضعیت موجود نشان می‌دهند توجه ناکافی به شفافیت ساختار صنعت نفت در بعد قدرت و بهره‌گیری از سرمایه‌های فکری و انسانی در بعد ارزش و انگیزش کارکنان در بعد زیبایی سبب شده است که به بهره‌وری منابع انسانی صنعت، آسیب‌های فراوانی وارد شود. نتیجه‎گیری: اعمال سیاست‌های ترکیبی در سه زیرنظام ارزش، قدرت و زیبایی به‌عنوان بهترین دسته راهکار برای بهبود بهره‌وری منابع انسانی صنعت نفت انتخاب شد و نشان داده شد که برنامه‌ریزی برای افزایش سرمایه‌های فکری و انسانی، شفافیت ساختاری نظام صنعت نفت و نظام انگیزشی کارکنان صنعت نفت، بر افزایش میزان ارزش ‌افزوده منابع انسانی و بهبود بهره‌وری منابع انسانی در صنعت نفت اثرهای شایان‌ توجهی دارد.