فرایند جامعه پذیری دانشگاهی دانشجویان دکتری؛ مورد دانشگاه اصفهان

هدف پژوهش حاضر بررسی فرایند جامعه­پذیری دانشگاهی دانشجویان دوره دکتری بود. این پژوهش با رویکرد کیفی و بر اساس روش شناسی نظریه‌ زمینه­ای و مصاحبه‌­های نیمه ساخت یافته با 31 نفر از دانشجویان دوره‌ دکتری و 9 نفر از استادان دانشگاه اصفهان صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان­دهنده ناکارآمدی و ضعف جریان جامعه­پذیری دانشگاهی در مقطع دکتری است. این مسئله متأثر از برخی شرایط علّی نظیر ضعف نظام آموزشی و پژوهشی، ضعف جامعه­پذیری دانشگاهی استادان و بی­کیفیتی تعاملات و همکاریهای علمی میان دانشجویان است. همچنین ضعف فرهنگ علمی جامعه، مسائل مربوط به ساختار و سیاستهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه اصفهان از جمله عوامل زمینه­ای مؤثر بر ناکارآمدی جریان جامعه­پذیری دانشگاهی محسوب می‌شود. نظام انگیزشی و ارزشی دانشجو برای حضور در مقطع دکتری شرط مداخله­گری است که جریان جامعه‌پذیری ناکارآمد علمی را تشدید می­کند. دانشجویان بر حسب اتخاذ راهبردهای مواجهه با وضعیت موجود، در سه دسته‌ دانشجویان برنامه­دار، منفعل و مشروعیت بخش قرار می­گیرند. فرار مغزها، استقلال و خودشکوفایی علمی، قناعت و بهره­مندی از شرایط موجود، بی انگیزگی علمی، احساس یأس و بی­قدرتی و بداخلاقی و بی­هنجاری علمی از جمله پیامدهایی است که هر سه دسته از دانشجویان متناسب با راهبرد اتحاذ شده کم و بیش آن را تجربه می­کنند.