مؤلفه‌های کاربردی درمان شناختی- رفتاری برای کاهش وزن در زنان: تحلیل محتوای کیفی جهت‌دار

مقدمه: در دهه‌های اخیر، برنامه‎های شناختی- رفتاری موفقیت چشمگیری را در کاهش وزن نشان داده‌اند. مؤلفه‌های بسیار زیادی در این برنامه‌ها گنجانده شده است که هم طول مدت درمان را افزایش می‌دهد و هم به خوبی مشخص نیست کدام مؤلفه‌های درمانی کاربرد بیشتری برای افراد دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی مؤلفه‌های درمان شناختی- رفتاری (Cognitive behavioral therapy یا CBT) در زندگی روزمره، برای افراد در جهت حفظ وزن کاسته شده یا کاهش وزن کاربردی انجام شد. روش‌: این مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوای قیاسی بود. نمونه‌گیری به روش هدفمند صورت گرفت و زنانی که پس از گذراندن دوره درمان شناختی- رفتاری برای کاهش وزن، حداقل 6 ماه موفق به حفظ وزن یا کاهش بیشتر وزن خود شده بودند، انتخاب شدند. مصاحبه نیمه ساختار یافته توسط متخصصان روش درمان شناختی- رفتاری کاهش وزن با 18 نفر از این افراد انجام گرفت. کدگذاری اولیه به صورت قیاسی و بر اساس برنامه Cooper و همکاران برای درمان شناختی- رفتاری کاهش وزن انجام شد. در نهایت، مؤلفه‌های نهایی توسط گروه همتایان خارج از گروه نمونه و متخصصان درمان شناختی- رفتاری برای کاهش وزن مورد تأیید قرار گرفت. یافته‌ها: از بین 35 مؤلفه اولیه از بسته درمان شناختی- رفتاری که به روش قیاسی استخراج شده بود، تنها 17 مؤلفه توسط افراد درمان ‌شده تأیید گردید؛ به طوری که اغلب افراد این 17 مؤلفه را به طور روزمره در زندگی خود استفاده می‌کردند یا آن را در طول درمان برای کاهش وزن خود بسیار مهم و کاربردی ارزیابی نمودند.  نتیجه‎گیری: از بین مؤلفه‌های زیادی که در درمان گنجانده می‌شود، تنها بخشی از آن‌ها برای افراد قابل اجرا و کاربردی می‌باشد و بقیه روش‌ها یا مؤلفه‌ها فراموش می‌شود و یا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. از این‌رو، می‌توان درمان شناختی- رفتاری در جهت کاهش وزن را بر مؤلفه‌های کاربردی‌تر متمرکز نمود.