مدل‌سازی عوامل مؤثر بر عملکرد نوآوری بنگاه‌های بخش مواد پیشرفته در ایران: رویکردی کمّی مبتنی بر معادلات ساختاری

تأثیر عوامل مختلف بر عملکرد نوآوری بنگاه به‌شدت متأثر از شرایط زمینه‌ای است. با توجه به اهمیت اقتصادی و راهبردی بخش مواد پیشرفته در ایران، این مقاله کوشیده است عوامل مؤثر بر عملکرد نوآوری بنگاه‌های این بخش را مدل‌سازی نماید. بدین منظور، پیمایشی با مشارکت 169 شرکت فعال در این حوزه به عنوان نمونه آماری انجام شده است و سپس داده‌های به‌دست‌آمده با تکیه‌بر چارچوب معادلات ساختاری و با به‌کارگیری روش حداقل مربعات جزئی (PLS) مدل‌‌سازی شده‌اند. بر اساس یافته‌ها، اگرچه هر دو دسته عوامل درون‌بنگاهی و برون‌بنگاهی از تأثیر معناداری بر عملکرد نوآوری بنگاه برخوردارند؛ میزان تأثیرگذاری عوامل برون‌بنگاهی بیشتر است. همچنین ذیل عوامل برون‌بنگاهی، ویژگی‌های محیط کسب­ و­کار، ویژگی‌های محیط علم و فناوری و ویژگی‌های بخش و در میان عوامل درون‌بنگاهی، شایستگی‌های سازمانی، ویژگی‌های راهبردی و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی به ترتیب بیش‌ترین تأثیر را بر عملکرد نوآوری بنگاه دارند. از آنجا که عوامل برون‌بنگاهی عمدتاً خارج از کنترل بنگاه‌ها و مدیران آن‌ها بوده و بیشتر متأثر از سیاست‌های دولت هستند، تأثیر بالای این دسته از عوامل، مؤید نقش مهم سیاست‌گذاران در این زمینه است. چراکه آن‌ها قادرند با طراحی و اجرای سیاست‌های کارآمد، تأثیر قابل توجهی بر عملکرد نوآوری بنگاه‌ها داشته باشند.