مطالعه الگوی بیان MicroRNAهای دخیل در تحمل تنش خشکی در اجداد و خویشاوندان وحشی و اهلی گندم

DOR: 98.1000/1735-0891.1398.27.1.53.1.1605.1606 miRNA ها، مولکول‌های کوچک غیرکدکننده هستند که بیان ژن‌ها را از طریق هضم  mRNAیا ممانعت از ترجمه تنظیم می‌کنند. این مولکول‌ها با تنظیم دقیق بیان ژن‌ها، امکان پاسخ مناسب گیاه را به تغییرات مراحل رشدی یا شرایط محیطی فراهم می‌کنند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک Real Time-PCR الگوی بیان miRNA159، miRNA160 و miRNA398 به همراه ژن هدف miRNA398 (CSD) در شش گونه متعلق به جنس­های تریتیکوم و آژیلوپس در کنار دو رقم گندم نان شاهد حساس (دریا) و متحمل به خشکی (سیروان)، در شرایط عدم تنش (FC=100%) و تنش خشکی (FC=25%) مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه qRT-PCR نشان داد که تحت تنش خشکی هر سه miRNA افزایش بیان معنی­ داری (P≤0.01) نسبت به شرایط عدم تنش داشتند. در بین گونه‌های مورد بررسی بیشترین میزان بیان miRNA159 در گونه Ae.tauschii، miRNA160 در گونه T.urartu، miRNA398 در گونه T.durum و ژن CSD در گونه T.durum مشاهده شد. در مقایسه میانگین اثر متقابل گونه و تنش بیشترین درصد افزایش بیان برای هر سه miRNA در شرایط تنش خشکی در سه گونه T.durum، T.urartu و Ae.tauschii مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان افزایش بیان CSD در گونه‌های T.urartu، T.durum و Ae.tauschii به‌ترتیب با 62/6، 21/6 و 038/6 برابر نسبت به شرایط عدم تنش مشاهده گردید. در جمع‌بندی مشخص شد که سه گونه T.urartu، T.durum و Ae.tauschii به دلیل برتری از لحاظ miRNA‌های عامل ایجاد تحمل می­توانند کاندیدهای مناسبی برای غنی­ سازی ژرم‌پلاسم گندم­ نان و اصلاح برای تحمل تنش خشکی باشند.