معرفی و بررسی سایت گل‌فشانی نژاد ‌افضلی،گل‌فشان‌های گتان شهرستان جاسک و اهمیت زمین‌گردشگری آنها

گل‌فشان یک پدیده طبیعی و دیدنی است که معمولا به صورت یک  سیمای گنبدی‌شکل و در بعضی مواقع به صورت حوضچه‌ای یافت می‌شوند. این گل‌فشان‌ها مخلوطی از آب، گل و گاز هستند و کاربردهای زیادی از جمله جاذبه گردشگری، گل درمانی، تأمین عناصر کمیاب بدن و استفاده در کوزه‌گری دارند. این شکل‌ها در بیشتر نقاط دنیا  به‌ویژه در کمربند آلپ و هیمالیا قابل مشاهده است و در ایران، بیشتر در جلگه‌های ساحلی دریای خزر و دریای عمان دیده می‌شوند. در استان هرمزگان قبلا  فقط یک یا دو گل‌فشان بین جاسک و میناب  شناسایی شده بود. این پدیده‌های زیبا و منحصر به فرد، نیازمند توجه بیشتر در صنعت گردشگری هستند  باید آن‌را مهم‌ترین پدیده زمین گردشگری  سواحل شمالی دریای عمان معرفی کرد. در این پژوهش، پس از گرد‌آوری اطلاعات و داده‌های دفتری شامل نقشه‌های توپوگرافی، زمین‌شناسی، داده‌های ماهواره‌ای IRS و عکس‌های هوایی، بررسی‌های دور‌سنجی انجام شد و سپس با مطالعات صحرایی و کنترل زمینی، شناسایی گل‌فشان‌ها کامل شد. در عملیات صحرایی از هر گل‌فشان یک نمونه رسوب برداشت و تجریه  عناصر اصلی، فرعی و  جزئی توسط دستگاه ICP-OES بر روی آن انجام شد. نزدیک به 30 گل‌فشان بزرگ و کوچک فعال در خاور تنگه هرمز در محدوده کوه گوک و 6 گل‌فشان در محدوده روستاهای گتان و توجک شناسایی و بررسی شد، که پیش از این معرفی نشده بودند. بزرگ‌ترین گل‌فشان، دارای مخروطی با ارتفاع 73 متر از سطح زمین‌های اطراف در محدوده روستاهای گتان  و کوچک‌ترین آن دارای مخروطی با ارتفاع کمتر از یک متر در محدوده  گوک است. همچنین مطالعات ژئوشیمی یا تعیین مقدار عناصر موجود در رسوبات برای کلیه گل‌فشان‌ها انجام شد.از آنجا که وجود این پدیده ژئومرفولوژیکی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین‌ساخت آن منطقه است، بنابراین احتمال رخداد زمین‌لرزه خفیف و گسل‌خوردگی وجود دارد که این امر باید در احداث ساختمان‌ها و سازه‌های  ثابت، مانند پل‌ها لحاظ شود. همچنین گل‌های خارج شده از آنها می‌تواند تا حدی مشخص‌کنندة وضعیت درونی زمین  باشد. گل‌فشان‌ها به‌عنوان شاخص میدان‌های گازی و نفتی شناخته شده‌اند و از آنها  برای پیش‌بینی وجود میدان‌های نفتی و گازی در اعماق زمین  استفاده می‌شود.