مقایسه‌ی روش‌های متداول برآورد بار رسوب معلق رودخانه‌ی کرخه با روش برنامه‌ریزی بیان ژن

برآورد دبی بار رسوبات معلق رودخانه­ها به­دلیل تأثیرگذاری بر طراحی و مدیریت سازه­های آبی، در مهندسی آب، هیدرولیک و محیط زیست مهم می­باشد. تاکنون تلاش­های گوناگونی جهت برآورد دقیق بار رسوبات معلق توسط پژوهشگران انجام شده است که برای مثال می­توان به برقراری رابطه بین دبی جریان و دبی رسوب اشاره نمود. مشکل این روش، عدم قطعیت آن می­باشد. از این­رو، شماری از محققان به­روش­های هوشمند و الگوریتم­های تکاملّی، روی آورده­اند. در پژوهش حاضر به­منظور پیش­بینی بار رسوب معلق ایستگاه­های هیدرومتری جلوگیر و پای­پل واقع در بالادست سد مخزنی کرخه، روش برنامه­ریزی بیان ژن مورد استفاده قرار گرفت و نتایج به‌دست آمده با نتایج روش­های منحنی سنجه رسوب و فائو مقایسه گردید. برای انجام این کار داده­های دبی جریان، دبی رسوب و ارتفاع باران دو ایستگاه بین سال­های 1390-1365 جمع­آوری شد. برای اجرای مدل برنامه­ریزی بیان ژن دو سناریو تعریف گردید. در سناریوی اول از اطلاعات دبی جریان و دبی رسوب ایستگاه­ها استفاده شد و در سناریوی دوم از اطلاعات ارتفاع باران حوضه‌ی آبریز نیز استفاده گردید. نتایج نشان داد سناریوی دوم عملکرد بهتری در مقایسه با سناریوی اول داشته است. همچنین، مقایسه‌ی نتایج اجرای این مدل در بخش آزمون سناریوی دوم نشان داد که این روش نسبت به روش­ منحنی سنجه رسوب، میزان خطای RMSE و MAEرا به­مقدار 91% و 94% برای ایستگاه هیدرومتری جلوگیر و 60% و 71% برای ایستگاه هیدرومتری پای­پل کاهش داده است. مقایسه همین نتایج با روش فائو نیز نشان‌دهنده‌ی کاهش خطای RMSE و MAE به­میزان 92% و 96% برای ایستگاه هیدرومتری جلوگیر و 85% و 95% برای ایستگاه هیدرومتری پای­پل می­باشد.