مقایسه بازده اقتصادی آگروفارستری و کشاورزی تک‌محصولی در منطقه ازنا استان لرستان

سابقه و هدف: انتخاب و توسعه کاربری‌های مختلف برای استفاده از سرزمین همواره در میان متخصصان و مدیران بخش  منابع طبیعی امری  بسیار حیاتی و مهم بوده است. این امر با توجه به  فاکتورهای مختلفی از قبیل مسایل اکولوژیکی و اقتصادی – اجتماعی صورت می گیرد. در این میان بررسی وضعیت اقتصادی و میزان هزینه و درآمدهایی که بر اساس کاربری‌های مختلف از  سرزمین بدست می‌آید، می تواند به عنوان راهکاری کاربردی و کارگشا مورد استفاده تصمیم گیران قرار گیرد. سیستم آگروفارستری یا بیشه زراعی یکی از روش های تلفیقی استفاده از سرزمین است که قادر است با ترکیب تولید با حفاظت به روش‌های مختلف باعث افزایش سود و منفعت اقتصادی و همچنین حفاظت بهتر از منابع آب و خاک  شود. بنابر این لازم است که کارایی اقتصادی این سیستم در برابر کشاورزی تک محصولی مورد ارزیابی قرار گیرد. هدف اصلی در این پژوهش مقایسه اقتصادی، تولید و درآمد در سیستم‌های آگروفارستری و کشاورزی تک ‌محصولی، در منطقه ازنا از توابع شهرستان خرم آباد استان لرستان می باشد. مواد و روش­ها: برای رسیدن به این هدف  جامعه آماری متشکل از تعداد 30  کشاورز که همزمان دارای مزارع آگروفارستری و  مزارع کشاورزی شاهد بودند مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌های مورد نیاز برای  پژوهش از طریق مطالعه میدانی (پیمایشی )، تهیه پرسش‌نامه و مصاحبه حضوری با 30  زارع سیستم آگروفارستری و کشاورزی تک‌ محصولی و همچنین آمارهای موجود و مطالعات کتابخانه ای بدست آمد. پس از شناسایی کشاورزان منطقه، تعداد 30 نفر  با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و اطلاعات مورد نیاز پژوهش جمع آوری شد. پس از جمع آوری داده های مورد نیاز، هزینه های مربوط به مراحل مختلف کاشت، داشت و بهره برداری و همچنین درآمد حاصل از سیستم های آگروفارستری و کشاورزی تک محصولی محاسبه و از طریق آزمون آماری با هم مقایسه شدند. یافته­ها: نتایج مطالعه نشان داد که هزینه کل و درآمد خالص حاصل از سیستم آگروفارستری هر دو  نسبت به روش کشاورزی تک ‌محصولی بیشتر است. همچنین نتایج مطالعه بیانگر این است که  میزان نرخ بازدهی سرمایه در  کاربری سیستم آگروفارستری بیشتر از کشاورزی تک محصولی است. نتیجه گیری: بنابراین با توجه به اینکه سیستم های آگروفارستری نسبت به کشاورزی تک ‌محصولی درآمد در واحد سطح بالاتری دارند، توصیه می­گردد نسبت به توسعه این نوع کشت در مناطق مستعد آن اقدامات ترویجی و حمایتی بیشتری صورت بگیرد. این امر میتواند با افزایش درآمد مردم در واحد سطح، باعث بهبود استفاده از سرزمین و حفاظت عرصه های طبیعی گردد.