مقایسه ترکیبهای شیمیائی اسانس گیاه Mindium laevigatum (Vent.) Rech. f. & Schiman-Czeika در زمانهای مختلف رشد در منطقه کاشان

جنس "گل شکافته"(Mindium L.) متعلق به تیره گل استکانی (Campanulaceae)، دارای گونه‌های بوته‌ای متعددی است که تاکنون بالغ بر 7 گونه از این جنس در جهان و 3 گونه از ایران گزارش شده ‌است. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیائی اسانس اندام‌های رویشی و زایشی گیاه "گل شکافته" (Mindium laevigatum (Vent.) Rech. f. & Schiman-Czeika)واقع در دو رویشگاه رهق و شهسواران کاشان مورد بررسی قرار گرفته‌ است. ساقه و میوه‌های رسیده این گیاه در بهار سال 1390 جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر و استخراج با بخار همزمان با حلال آلی (SDE) اسانس‌گیری شدند. برای شناسائی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس، از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل‌ شده به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. تعداد 43 ترکیب شیمیایی در اسانس میوه و 34 ترکیب در اسانس ساقه‌های گیاه رویشگاه رهق شناسائی شدند. 42 ترکیب شیمیایی در اسانس میوه و 44 ترکیب در اسانس ساقه‌های گیاه رویشگاه شهسواران شناسایی شد. اجزای اصلی اسانس میوه گیاه در رویشگاه منطقه رهق شامل: هنی‌کوزان (58/9%)، پالمیتیک اسید (41/7%)، پی-وینیل گوائیکول (97/4%) و دی هیدرو‌کاروئول (47/4%) بودند. اجزای اصلی اسانس ساقه گیاه در رویشگاه منطقه رهق شامل: پالمیتیک اسید (93/30%)، لینولئیک اسید (32/10%)، میرستیک اسید (97/5%) و پلارگونیک اسید (25/4%) بودند. ترکیب‌های عمده اسانس میوه گیاه رویشگاه منطقه شهسواران شامل: لینولئیک اسید (63/18%)، پالمیتیک اسید (13/14%)، هنی‌کوزان (47/7%) و نونادکان (52/3%) بودند. اجزای اصلی اسانس ساقه گیاه رویشگاه منطقه شهسواران شامل: پالمیتیک اسید (67/33%)، لینولئیک اسید (56/6%)، اتیل پالمتات (32/5%) و اوژنول (14/3%) بودند. بیشترین اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس اندام‌های رویشی و زایشی گیاه گل‌شکافته موجود در دو رویشگاه، ترکیب‌های مومی و سنگین بودند.