نسبت زیبایی‌شناسی و هنرهای سنتی در حکمت هنر هندو

یکی از مفاهیمی که در دوران معاصر و پیرامون چیستی هنر کاربردی فراوان یافته، اصطلاح «زیبایی‌شناسی» است. گرچه این اصطلاح با ظهور فیلسوف آلمانی بائوم‌گارتن و سپس ایمانوئل کانت معنای تازه‌ای در فلسفه غربی یافت، اما امروزه در مورد انواع هنر از جمله هنرهای برآمده از سنت‌های شرقی‌ نیز استعمال می‌شود. هدف از نگارش این مقاله، که به صورت تأویلی-تحلیلی انجام می‌پذیرد، آسیب‌شناسی کاربست اصطلاح زیبایی‌شناسی در مورد هنرهای برآمده از آیین، مانند هنر سنتی هندی است. برای رسیدن به این هدف پس از پرداختن به اصول برآمده از علم زیبایی‌شناسی، به بنیان‌های حکمی در تفکر هندو پرداخته خواهد شد. سپس مهم‌ترین ویژگی‌های هنرهای سنتی هندی به واسطه متون مقدس تبیین می‌گردد. در انتها نیز با تطبیق اصول حاکم بر علم زیبایی‌شناسی و مبانی حکمی هنر هندویی، وجوه افتراق و اشتراک این دو دیدگاه ذیل پنج مورد اصلی بیان می‌شود. نتیجه آن‌که اگرچه هنر سنتی هندی را می‌توان از وجه زیبایی‌شناسانه مورد تحلیل قرار داد، اما ادراک کامل آثار شکل گرفته در این تمدن تنها به واسطه فهم بنیان‌های مذهبی و انگاره‌های مقدس آیینی حاکم بر تفکر هندو قابل دستیابی است و به همین دلیل استعمال واژه زیبایی‌شناسی برای اشاره به وجوه هنری و امر زیبا در هنرهای ادوار کهن هند توصیه نمی‌شود. همچنین برای تفهیم بهتر این معنا یکی از ساده‌ترین اشکال مندله از دو زاویه زیبایی‌شناسانه و حکمت هندویی مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.