نشانه‌شناسی ثانویّۀ اسطوره‌های برساخته در الطّریق
نویسندگان
چکیده مقاله:
گونۀ ادبی رمان در روزگار ما، با تصاحبِ جایگاهِ اسطوره، کارکردهای آن را بر عهده گرفته است. از همین روی، رمان می‌تواند مانند اسطوره دارای لایه‌های معنایی نهفته‌ای باشد که گاه هدفِ اصلی نویسنده نیز انتقال آن‌ها به مخاطب است. برای دریافت این معانی می‌توان از روشِ نشانه‌شناسی ثانویّه کمک گرفت که رولان بارت در بررسی نظام‌های اسطوره‌ای آن را به کار می‌برد. در این شیوه، نشانه‌های برآمده از نشانه‌شناسی اوّلیّه در مرحلۀ دوم به مرتبۀ دال فرو می‌کاهند و دوباره نشانه‌شناسی می‌شوند. هر متن یا نظامی که بتوان آن را نشانه‌شناسی ثانویّه کرد، به تعبیر رولان بارت، اسطوره نامیده می‌شود. بر این اساس، در این مقاله، نخست، سعی کرده‌ایم به نظام اسطوره‌ای رمان الطّریق نجیب محفوظ راه یابیم؛ یعنی نشانه‌هایی را که قابلیّت نشانه‌شناسی ثانویّه دارند، از این رمان استخراج کرده‌ایم. در نشانه‌شناسی اوّلیّۀ الطّریق به سه نشانۀ محوری یا سه اسطورۀ برساختۀ «جست‌وجوی پدر»، «عشق» و «سرگردانی» رسیدیم که مهم‌ترین مفاهیمِ این رمان هستند و روایت را به سوی جدال خیر و شرّ و سرگردانیِ بشر در این جدال سوق می‌دهند. در مرحلۀ بعد برای کشف لایه‌های معنایی پنهان و یافتنِ معانیِ ضمنی الطّریق سه نشانۀ پیشین را به مرتبۀ دال فرو کاستیم و مجدداً نشانه‌شناسی کردیم. تلاش برای یافتن مدلول‌های این سه دال ما را به مفاهیمِ متنوعی رساند که بارت آن را مفهوم اسطوره نامیده است. این مفاهیم دریچه‌های جدیدی از متن می‌گشایند و خواننده را به جهان‌های معنایی نهفته‌ای پیوند می‌دهند که در رُویۀ روایت دیده نمی‌شوند.
منابع مشابه
مصدر برساخته رویکردی توصیفی - هم‌زمانی
فعل‌های باقاعدة مختوم به «- یدن» - که از آن‌ها با نام‌های «جعلی»، «ساختگی» و جز آن یادشده - اکثریت قاطع مصدرهای ساده، به ویژه فعل‌های با قاعدة فارسی را تشکیل می‌دهند. برخی از دستورنویسان بر این باورند که دیر بازی است فعل‌های ساده از جمله فعل‌های پیش گفته در زبان فارسی ساخته نمی‌شوند. این در حالی است که ساخته شدن فعل‌های ساده و از جمله فعل‌های مختوم به «- یدن» در فارسی گفتاری همواره ادامه داشته...
متن کامل«الطریق الطویل» آینة حماسه و ایستادگی
مقاومت به عنوان راهکاری دفاعی در برابر تعدّی و تجاوز، ارزش خاصی در زندگی انسان دارد. این ارزش، توجّه شاعران و نویسندگان را در قرون اخیر به خود جلب کرد و سبب‌شد که مقاومت در آثار ادبی انعکاس یابد و ادبیّاتی به نام ادبیّات مقاومت یا ادبیّات پایداری شکل‌گیرد. رمان «الطریقالطویل» اثر نجیب الکیلانی، نویسندة معاصر مصری که در این پژوهش مورد بحث و بررسی واقع‌شده، یکی از بهترین شواهد ادبیّات مقاومت‌است.نویسن...
متن کاملجهانِ برساخته: بازخوانشِ تطورسازۀ سیاست خارجی..
برساخت‌گرایی و رویکرد سازه‌انگارانه نسبت به جهان، روابط بین‌الملل و سیاست خارجی در واکنش به جریان اصلی و غالب در مطالعات بین‌المللی صورت گرفت که با رهیافتی رفتاری و مادی‌گرایانه سعی در فهم روابط میان ملت‌ها و دولت‌ها داشتند. در زمانه‌ای که راهبردهای سخت‌افزارگرایانه جای خویش را به منابع نرم‌افزاری داده‌اند و روزبه‌روز این تغییر و تحول روندی تصاعدی به خود گرفته است ضروری به نظر می‌رسد که این نظر...
متن کاملواژههای برساخته از ریشه‌ی «میمـ μιμ-» در متون پیشاافلاطونی
میمسیس از کلیدی‌ترین و بحث برانگیزترین واژه‌ها در حوزه‌ی هنر است. افلاطون و ارسطو که در زمره‌ی نخستین نظریه‌پردازان در باب هنرند، هر یک بر اساس جهان‌بینی و دغدغه‌ی فلسفی خویش تعبیری خاص از میمسیس را برگزیدند؛ و این اختلاف نگاه یکی از عوامل مهم در تعیین جایگاه ارزشی هنر در طول تاریخ زیبایی‌شناسی شد. این مقاله می‌کوشد ابتدا با ارائه شرحی از خاستگاه اصطلاح میمسیس و تأمل در مشتقات آن در برخی از متو...
متن کاملحاجی آقا، برساخته ای گفتمانی یا نمونه نوعی بورژوازی ملی
مقالة حاضر دربارة رابطة صادق هدایت و حزب توده ایران و تاثیر گفتمان چپ به‌واسطه این حزب بر آثار دورة دوم هدایت، یعنی آثاری که در دهة 1320 نوشت، به خصوص حاجی آقا است. در این مقاله، نشان می‌دهیم که چگونه گفتمان حزب توده در زمینه سرمایه داری بر نحوة شکل گیری شخصیت حاجی آقا در مقام تیپ سرمایه دار مؤثر بوده است. به‌عبارتی، چگونگی برساخته شدن یک شخصیت را از خلال گفتمانی مسلط نشان می‌دهیم و مشخص می‌کنی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 12 شماره 1
صفحات 47- 68
تاریخ انتشار 2020-03-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023