نقد دیوان چاپی شوکت بخارایی و لزوم تصحیح مجدّد آن

نویسندگان

  • ایوب کوشان استادیار ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، ایران
  • محمد بهرامی اصل دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران
چکیده مقاله:

شوکت بخارایی یکی از شاعران مطرح اوایل قرن دوازدهم هجری شمسی و اواخر دورة صفوی و سبک هندی است. کلیات اشعار او تنها یک‌بار چاپ و منتشر شده است؛ دکتر سیروس شمیسا با استفاده از دو نسخة خطی، آن را تصحیح و چاپ کرد. در این مقاله به نقد توصیفی‌تحلیلی تصحیح شمیسا از دیوان شوکت بخارایی پرداخته می‌شود و با ذکر کاستی‌های آن، ضرورت تصحیح دوبارة آن به اثبات می‌رسد. استفاده از نسخه‌های محدود با توجه به نداشتن اطلاع از نسخه‌های موجود در داخل و خارج از کشور و اقدام به تصحیح بدون داشتن تمرکز و علاقة باطنی به این کار باعث شده است تصحیح منظور کاستی‌هایی داشته باشد. برپایة اظهار خود مصحح محترم و استفاده از دو نسخه و داشتن تفکر احیا و نجات از فنای اثری با رونویسی و سپردن آن به چاپخانه، نسخه‌ای فراهم آمده که غلط‌های بسیاری در آن راه یافته است و ازسویی تصحیح یادشده به‌دلیل استفاده‌نکردن از نسخ خطی موجود دیگر، صورت علمی و انتقادی نیز ندارد؛ همچنین فهرست کتاب مختصر و اثر بدون تعلیقات است. بنابر دلایل یادشده، به تصحیح دوبارة دیوان اهتمام ورزیدیم. برای این تصحیح از شش نسخة خطیِ جدیدِ معتبرِ منتخب از 30 نسخة خطیِ در دسترس استفاده شد. اشکالات موجود در تصحیح پیشین را ـ که 360 مورد آن را یادداشت کرده بودیم ـ با انتخاب شیوة تصحیح بینابین زدودیم و نسخه‌ای کامل‌تر از آن و دیگر نسخه‌های در دسترس ارائه کردیم که مشتمل بر هفتاد و هفت غزل، یک قطعه، پنج رباعی و صد و پنجاه و شش تک‌بیتی اضافی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی نارساییها و کاستیهای تصحیح رسالۀ تبصرة المبتدی و تذکرة المنتهی و لزوم تصحیح مجدد آن

صدرالدین قونوی، از شارحان مشهور مکتب ابن‌عربی، بیشتر آثارش را به عربی نوشته است، ولی رسائلی هم به فارسی به وی منسوب است. مع ذلک، صحت انتساب آنها به قونوی نیاز به بررسی دقیق‌تری دارد. با این حال، رسالۀ تبصرة المبتدی و تذکرة المنتهی که به طرح مسائل مهم عرفانی مانند ولایت، نبوت، ذات و صفات خداوند و امثال اینها پرداخته، از جمله آثار فارسی منسوب به اوست که تشکیک‌هایی در این خصوص میان برخی م...

متن کامل

لزوم تصحیح انتقادی دیوان سید حسن غزنوی

سید حسن غزنوی (م 556ق) از شاعران توانایی است که شعر و شخصیّت او به دلیل زندگی در یکی از پربارترین دوره‌‌‌‌های شعر فارسی، چنان که باید شناخته نشده است. دیوان وی نخستین بار با اشکالات بسیار در سال 1328ش. به تصحیح محمّدتقی مدرّس رضوی، منتشر شده است. این اشکالات در چند حوزۀ ذیل قابل بررسی است: شیوۀ تصحیح (مشخص نبودن نسخۀ اساس و ترتیب استفاده از سایر نسخه‌ها، مشخص نبودن منبع ابیات و اشعار، نقص نسخه‌ها)...

متن کامل

ضرورت تصحیح مجدد دیوان ابوالفرج رونی

ابوالفرج رونی از شاعران توانایی است که شعر او به دلایل مختلف دارای اهمیت است. دیوان این شاعر شامل قصاید، قطعات، رباعیات و غزلیات تاکنون دو بار در ایران تصحیح و منتشر شده است. نخستین بار در سال 1304 به اهتمام چایکین و بار دوم در سال 1347 به کوشش محمود مهدوی دامغانی. این مقاله با بررسی چاپ اخیر ضعف‌ها و نارسایی‌های آن را در چند مورد نشان می‌دهد ؛از جمله: شیوۀ تصحیح (نامشخص بودن و غیرانتقادی بودن ...

متن کامل

ضرورت تصحیح مجدد دیوان نظام‌ الدین استرآبادی

نظام الدین استرآبادی از شاعران توانمد قرن نهم و دهم هجری است که شعرش از ابعادی چند اهمیت دارد، پیش‌تازی در تغییر سبک از عراقی به هندی و عنایت خاص به ادبیات شیعی، شعر او را در عهد خود کم‌نظیر ساخته است. دیوان نظام، نخستین بار در سال1391 از سوی کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی چاپ شد. نویسندگان مقاله با قیاس متن چاپ شده انتشارات مجلس شورای اسلامی با نسخه‌های مورد استفاده، نارسایی‌ها ...

متن کامل

تصحیح ابیاتی از دیوان حکیم سوزنی سمرقندی و ضرورت تصحیح مجدد دیوان

مصحّحان پیشین بسیاری از متون را تصحیح کرده‌اند؛ اما از نظر محققان امروز، پس از گذشت چند سال از کار بزرگ آنان، تصحیح دوبارة برخی از این آثار لازم است؛ به‌ویژه زمانی که نسخه‎های تازه‎ای از آنها به دست آمده باشد. دیوان حکیم سوزنی‎سمرقندی به تصحیح ناصرالدین شاه ‎حسینی، ازجمله دیوان‎های کهنی است که به تصحیح دوباره نیاز دارد. مقابلة دیوان چاپی سوزنی با نسخه‎های نویافته، لزوم تصحیح مجدد این دیوان را نش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 12  شماره 2

صفحات  61- 80

تاریخ انتشار 2020-06-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023