نقش جابه جایی مکانی پُرفشار عربستان و رودباد جنب‏ حاره‏ ای در الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی ترسالی‏ های شدید جنوب و جنوب‏ غرب ایران

نویسندگان

  • حسن لشکری دانشیار گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران
  • زینب محمدی دکترای اقلیم‏ شناسی سینوپتیک، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدة علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده مقاله:

اگرچه بارش در هر اقلیمی از اهمیت اساسی برخوردار است، در اقلیم‏های خشک نقشی حیاتی در زندگی انسان‏ها پیدا می‏کند. نوار جنوبی کشور ایران در هم‏جواری دو سامانة اقلیمی مهم قرار دارد که آرایش مکانی و ساختار دینامیکی آن‏ها الگو، شدت، و گسترة بارش‏ها را تعیین می‏کند. بررسی انجام‏شده بر روی نقشة ترازهای زیرین، میانی، و بالایی وردسپهر به ‏صورت چشمی و استفاده از تحلیل عاملی نشان داد که در همة ‏روزهای بارشی، در دو ترسالی شدید، منطقة پُرفشارِ عربستان جابه‏جایی شرق‏سویِ قابل ‏توجه داشته و در نمونه‏های فراگیر در شرق طول 55 درجة شرقی قرار داشته است. مهم‏ترین منبع رطوبتی در همة سامانه‏های بارشی در لایة وردسپهر زیرین دریاهای عرب و عمان هست؛ این رطوبت از طریق جریانات شرقی گردش واچرخندی پُرفشار عربستان به درون سامانة سودانی و سپس در امتداد زبانة کم‏فشار بر روی منطقه منتقل ‏شده است. درصورتی‏که در لایة میانی وردسپهر این رطوبت به‏صورت شاخه‏ای از جریانات شرقی منطقة TICZ به جلوی ناوة مدیترانه‏ای‏ـ که در این شرایط تا جنوب عرض 15 درجة شمالی گسترش داردـ فرارفت می‏شود. مناسب‏ترین موقعیت رودباد جنب‏حاره‏ای برای تشدید ناپایداری‏های لایة زیرین محدوده‏ای بین مصر تا غرب خلیج‏فارس است که هستة مرکزی رودباد در جنوب اردن استقرار می‏یابد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اثر موقعیت استقرار پرفشار جنب حاره ای عربستان بر سامانه های بارشی در جنوب و جنوب غرب ایران

پرفشارهای جنب حاره ای یکی از عناصر اصلی در استخوان بندی گردش عمومی جو است. جابه جایی سالانة این پرفشارها اثر بسیار مهمی بر پراکنش و توزیع زمانی و مکانی بارش و دما در پهنة بزرگی از سیارة زمین دارد. این کمربند پرفشاری که تعیین کنندة کمربند خشک سیارة زمین است، به صورت سلول های منفردی که مکان گزینی آنها ارتباط نزدیکی با امواج بزرگ مقیاس بادهای غربی و شرایط توپوگرافی و پراکنش آب ها و خشکی ها دارد ، ...

متن کامل

اثر موقعیت استقرار پرفشار جنب حاره‌ای عربستان بر سامانه‌های بارشی در جنوب و جنوب غرب ایران

پرفشارهای جنب حاره‌ای یکی از عناصر اصلی در استخوان‌بندی گردش عمومی جو است. جابه‌جایی سالانة این پرفشارها اثر بسیار مهمی بر پراکنش و توزیع زمانی و مکانی بارش و دما در پهنة بزرگی از سیارة زمین دارد. این کمربند پرفشاری که تعیین‌کنندة کمربند خشک سیارة زمین است، به‌صورت سلول‌های منفردی که مکان‌گزینی آنها ارتباط نزدیکی با امواج بزرگ‌مقیاس بادهای غربی و شرایط توپوگرافی و پراکنش آب‌ها و خشکی‌ها دارد‌، ...

متن کامل

ارزیابی نقش رودباد جنب حاره ای در کنترل بارشهای ایران

هسته های سرعت باد بیش از 30 متر در ثانیه در حاشیه استوایی بادهای غربی را رودباد جنب حاره ای گفته که نقش موثری در کنترل مولفه های آب و هوایی عرضهای پایین و میانه منجمله میزان و تعداد روز های بارش دارد، اشاره نمود. بهرحال کشور ایران، از جمله مناطق جغرافیایی می باشد که اقلیم خشک و نیمه خشک بر پهنه وسیعی از آن گسترش یافته است، این عامل باعث می گردد که عوامل تاثیرگذار بر تغییرات بارش آن منجمله؛ تغیی...

متن کامل

تحلیل سینوپتیکی پرفشار عربستان و اثر آن بر خشکسالی های جنوب و جنوب غرب ایران

در این پژوهش، داده­های بارش روزانه 28 ایستگاه سینوپتیک جنوب و جنوب غرب ایران در دورة ‌آماری 10 ساله (2009-2000) از سازمان هواشناسی جمع­آوری گردید. با استفاده­ ‌از شاخص بارش استاندارد (SPI)[1] خشکسالی­های منطقه استخراج گردید. سال 2008 به عنوان خشک­ترین سال انتخاب شد و نقشه­های سینوپتیکی در 4 سطح فشار تراز دریا، ارتفاع و امگا در ترازهای 850، 700 و 500 هکتوپاسکال در ماه­های ژانویه، فوریه، مارس، آو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 50  شماره 3

صفحات  491- 509

تاریخ انتشار 2018-09-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023