نگــارکنــد الیــمایـی خنـگ اژدر 2 و مقایسة آن با دیگر نگارکندهای الیـمایی

نگارکند یکی از داده‌های مهم و پراهمیت در علم باستان‌شناسی که بخش مهمی از سنت، تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر پیشینیان را بازنمایی می‌کند و بیانگر مفاهیم و اندیشه‌ها، آیین‌ها و مناسک، شرح پیروزی‌ها و دستاوردها، تکنیک‌های حجاری، بازگوکنندة ظرایف هنری و تبلور اوضاع سیاسی، مذهبی، اجتماعی و همچنین روشی برای اقناع حس ماندگاری فرمانروایان است. نگارکند یکی از فراگیرترین شیوه‌های رایج در سراسر خاور نزدیک باستان بود. رواج این سنت در دورة اشکانی سبب شد تا نگارکندهای بسیاری در قلمرو این امپراطوری خلق شود که بخش عمدة آنها در جغرافیای حکومت خودمختار الیمایی 3-162 ق.م- 224 م واقع شده است. محدودة اصلی شاهک‌نشین مستقل الیمایی، کوهستان‌های بختیاری و بخش مرکزی رشته‌کوه‌های زاگرس بوده است. نگارکندها، گسترده‌ترین و شاخص‌ترین آثار هنری این عصر محسوب می‌شوند که ویژگی‌هایی نظیر تمام‌رخ‌نمایی، روحانیت، خطی‌بودن، صلابت و رئالیسم تطبیقی را برای آنها برشمرده‌اند. یکی از استقرارگاه‌های مهم الیماییان، دشت ایذه در استان خوزستان است که نگارکندهای متعددی از آن دوره را در خود جای داده است. نگارکند خنگ اژدر 2 در 13 کیلومتری شهر ایذه، مجاورت نگارکند خنگ اژدر1 و نزدیکی نگارکندهای یارعلی‌وند و کمالوند قرار دارد که ویژگی‌های مترتب بر هنر الیمایی را داراست؛ این نگارکند در زمرة نگاره‌های مذهبی است و صحنه‌ای آیینی را به نمایش گذاشته است. فرسایش زیاد و نداشتن کتیبه، گاهنگاری و شناسایی هویت نگارکند را دشوار کرده است. از این رو برای پی‌بردن به مضامین و گاهنگاری نگارکند با روش مفهوم‌شناسی تصویری به مقایسة آن با نگارکندهای ایلامی، پارتی و الیمایی پرداخته شد و با استخراج ویژگی‌های مشترک سبکی، موضوعی و هنری، مضامین نهفته در نگارکند و تکنیک‌های اجرا و مشخصات سبکی آن به عنوان هنری بومی مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت بر‌اساس درون‌مایه آیینی نگارکند و مقایسه با نگارکندهای کتیبه‌دار همسان در دورة الیمایی گاهنگاری شده است.