هم‌گرایی بهره‎وری نیروی کاربخشی در ایران (آزمون نظریه‌ی لوئیس)

در این مقاله به آزمون تئوری تغییر ساختاری لوئیس در ایران در دوره‎ی 84-1354 می‎پردازیم. بر اساس این تئوری، تفاوت دربهره‎وری نیروی کار بخشی منجر به تخصیص دوباره‌ی نیروی کار بین بخش‎های اقتصادی و سرریز تکنولوژی تولید از بخش‎های با بهروری بالاتر (کارخانه‎ای و یا خدمات) به بخش‎های با بهروری کم‎تر (کشاورزی) می‎شود، که هم‌گرایی بهره‎وری نیروی کار در بخش‎های اقتصادی را به دنبال دارد. رشد بهره‎وری کل نیروی کار می‎تواند حاصل رشد بهره‎وری درون بخشی و یا حاصل تخصیص مجدد باشد. اهمیت هر یک در رشد بهره‎وری را می‎توان با توجه به رشد بهره‎وری با کاربرد - تحلیل سهم انتقال به دست آورد. این مقاله ابتدا به تحلیل ساختار بهره‎وری نیروی کار در ایران می‎پردازد. سپس با محاسبه‌ی انتروپی (شاخص تایل)، روند هم‌گرایی بهره‎وری در بخش‎های اقتصاد ایران را بررسی می‌کند. نتایج، نمایانگر فرایند کند هم‌گرایی و در نتیجه طولانی بودن هم‌گرایی بهره‎وری نیروی کار در بخش‎های اقتصاد ایران می‎باشد. بنابراین هم راستا با مبانی نظری مدل‎های اقتصاد دوگانه, می‎توان نتیجه گرفت که در ایران با کاهش سهم اشتغال بخش کشاورزی و افزایش سهم اشتغال بخش‎های خدمات و کارخانه‎ای، انتقال نیروی کار از بخش کم‌تر کارا به بخش‎های کارا انجام شده است. این فرایند حاصل رشد بهره‎وری نیروی کار در بخش صنایع کارخانه‎ای بر اثر پیشرفت تکنولوژی و اثر سرریزناچیز آن به بخش کشاورزی می‎باشد. طبقه بندی JEL: N5, N6, O1, O2, O3