واکاوی تأثیر فرهنگ سیاسی بر ناپایداری توسعۀ سیاسی در ایران (1332-1320)

واکاوی علل و عوامل توسعه نایافتگی در مقطع اثرگذار 1320 تا 1332؛ مورد تأمل برخی از پژوهشگران بوده است، بیشتر آنان توسعه نایافتگی را از زاویه ریخت‌شناسی قدرت سیاسی و مداخلۀ خارجی مورد تأمل قرار داده‌اند؛ اما در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به تأثیر نقایص و ناکارآمدی‌های فرهنگ سیاسی بر توسعه نایافتگی در نخستین دهۀ پسارضاشاه تا کودتای 28 مرداد 1332 پرداخته شود و با روش توصیفی- تحلیلی درصدد طرح این پرسش است که فرهنگ سیاسی چه اثراتی بر ناپایداری توسعۀ سیاسی ایران از اشغال ایران تا کودتای 28 مرداد داشته است؟بررسی حاضر بر پایۀ این فرضیه نگاشته شده که تفردگرایی خودمحورانه و عدم تمایل به کار جمعی، فرهنگ آمریت و تابعیت، قانون‌گریزی، کیش شخصیت و قهرمان پرستی، خشونت، توهم توطئه و فضای ناامن و فرصت‌طلبانۀ سیاسی به‌عنوان برخی از عناصر فرهنگ سیاسی ایران در مقطع 1332-1320 که پیوسته در بررسی‌های تاریخی و آسیب شناسانه در مورد دلایل عدم ناپایداری توسعه سیاسی در مقطع موردنظر، مغفول مانده، در شمار عوامل بازدارندۀ توسعۀ سیاسی در آن برهۀ زمانی بوده است. بر پایۀ یافته‌های پژوهش، چنان چه فرهنگ سیاسی مردم و نخبگان حاکم در ایران در این بازۀ زمانی سازوکاری دموکراتیک داشت و به‌جای عناصر مخرب و واپس‌مانده یاد شده، دربرگیرنده مؤلفه‌های عقلانی و مدنی‌تری بود، جریان توسعۀ سیاسی در این مقطع، امکان بیشتری برای دوام و تعمیق می‌یافت.