پهنه‎بندی پتانسیل سیل خیزی حوزه‎ی‎ آبخیز اخترآباد با استفاده از روش تحلیل سلسله‎مراتبی فازی

نویسندگان

  • آرش ملکیان استادیار دانشکده‎ی منابع طبیعی، دانشگاه تهران
  • غدیر عشوری نژاد کارشناس ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، دانشکده ی جغرافیا، دانشگاه تهران
چکیده مقاله:

سیل یکی از انواع مخاطرات طبیعی است که همه‎ساله خسارات زیان‌باری را در سراسر جهان و ازجمله ایران به‎وجود می‎آورد. برای جلوگیری از رخداد سیلاب، باید مناطقی را شناسایی کرد که دارای پتانسیل بالایی در ایجاد این پدیده هستند و برای کاهش خطرات احتمالی، از سرمنشأ تولید وارد عمل شد که همانا حوزه‎های آبخیز هستند. این پژوهش نیز در پی ارائه‎ی روشی برای پهنه‎بندی پتانسیل سیل‌خیزی حوزه‎های آبخیز است. با توجّه به اهداف پژوهش، نخست عوامل مؤثّر در پهنه‎بندی پتانسیل سیل‌خیزی (سنگ‎شناسی، نفوذپذیری، تراکم شبکه‎ی زهکشی، زمان تمرکز، شیب، گروه هیدرولوژیک خاک، کاربری اراضی، بارش و فاصله از آبراهه) شناسایی و وزن هر کدام از معیارها، پس از تکمیل پرسش‌نامه‎ی مقایسه‎ی زوجی از سوی کارشناسان، به‎وسیله‎ی فرآیند سلسله‎مراتبی فازی مشخّص شد. از عملگر جمع جبری فازی برای مدل‌سازی فضایی و پهنه‌بندی، بر اساس میزان عضویت فازی هر کدام از عوامل در حوزه‎ی آبخیز اخترآباد استفاده شد. همچنین برای طبقه‌بندی پتانسیل سیل‌خیزی، نقشه‎ی نهایی به‎دست‎آمده از منطقه، بر اساس انحراف معیار در هفت کلاس قرار گرفت. بر اساس نتایج به‎دست‎آمده، پهنه‌های با خطر سیل‎خیزی زیاد در شمال و جنوب حوزه قرار دارند و مناطق با خطر کم، در آبراهه‎ها و قسمت‎های مرکزی حوزه واقع شده‎اند. نتایج تحلیل ناحیه‎ای که حاصل همپوشانی نقشه‎ی نهایی با نقشه‎های هر یک از عوامل مؤثّر بر سیل‌خیزی است، بیان می‎دارد که مناطق با پتانسیل سیل‌خیزی زیاد در پهنه‎هایی با شیب بیش از 60 درصد و بارش بین 400-300 میلی‎متر قرار دارند. پوشش گیاهی مناسب، خاک‎ تکامل‎یافته و تراوایی بیشتر، در قسمت مرکزی و پایین‎دست حوزه واقع شده است که شرایط سیل‌خیزی را کاهش داده‎اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی حوزه آبریز باغان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP)

هدف از این تحقیق پهنه بندی پتانسیل سیل‌خیزی حوزه آبریز باغان به روش سلسله مراتبی فازی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌باشد. پس از شناسایی عوامل مؤثر در سیل­خیزی (شیب، مدل رقومی ارتفاع، لندفرم، سنگ‌شناسی، نفوذپذیری، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، بارش، تراکم شبکه زهکشی، فاصله از آبراهه)، وزن هر کدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از مقایسات زوجی و نظرات کارشناسان، از روش تحل...

متن کامل

پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی حوزه آبریز باغان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp)

هدف از این تحقیق پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی حوزه آبریز باغان به روش سلسله مراتبی فازی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) می باشد. پس از شناسایی عوامل مؤثر در سیل­خیزی (شیب، مدل رقومی ارتفاع، لندفرم، سنگ شناسی، نفوذپذیری، کاربری اراضی، تراکم پوشش گیاهی، بارش، تراکم شبکه زهکشی، فاصله از آبراهه)، وزن هر کدام از معیارها و زیر معیارها با استفاده از مقایسات زوجی و نظرات کارشناسان، از روش تحل...

متن کامل

مطالعه پتانسیل سیل خیزی حوضه آبخیز کسیلیان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

ایجاد رواناب در سطح زمین مشکلاتی مانند فرسایش خاک، وقوع سیلاب، کاهش حاصلخیزی خاک و پوشش گیاهی و حتی کاهش منابع آب زیر زمینی را در بر دارد که عواملی مانند شرایط اقلیمی ، خاک، شرایط توپوگرافی زمین و پوشش سطح خاک در آن تاثیر دارند. در این تحقیق سطح حوضه آبخیز کسیلیان به مساحت 68 کیلومتر مربع که از نظر پتانسیل سیل خیزی وضعیت مناسبی نداشته مورد مطالعه قرار گرفته است. روش تحقیق بدین ترتیب بوده است که...

متن کامل

بررسی پتانسیل سیل خیزی حوزه های آبخیز و تعیین مناطق مولد سیل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نکا)

Flood is one of the natural hazards that its frequent occurrence has increased in the recent years and the damages of it, had affected apart of country in every year. Prioritization of sub basins has an important effect in watershed management. The purpose of prioritization of sub basins is offer a pattern for control and decrease flood hazards and evaluating the role of each sub basin in peak ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 44  شماره 4

صفحات  131- 152

تاریخ انتشار 2012-12-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023