پیش‌بینی پراکنش گونة Artemisia sieberi Besser تحت تأثیر تغییر اقلیم در مراتع استپی و نیمه-استپی ایران- تورانی

درک تأثیر تغییر اقلیم روی پراکنش گونه­های گیاهی برای مدیریت و حفاظت پایدار از مراتع به ویژه در بوم نظام­های مناطق خشک و نیمه­خشک که به­دلیل حساسیت و شکنندگی در برابر تغییرهای اقلیمی، به سادگی در معرض بیابانی شدن قرار می­گیرند، ضروری است. به دلیل پیچیدگی سامانه­های طبیعی و پدیده تغییر اقلیم، برای درک تأثیر تغییر اقلیم بر آشیان بالقوه گونه­ها مدل­های پراکنش گونه­ای به­کار می­روند. در بررسی حاضر از پنج خوارزمیک (الگوریتم) مدل­سازی از قبیلشبکه عصبی مصنوعی، بوستینگ تعمیم­یافته، تحلیل طبقه­بندی درختی، رگرسیون تطبیقی چند متغیره و بیشینه بی­نظمی برای پیش­بینی پراکنش فعلی و آینده گونه Artemisia sieberi Besser در منطقه ایران مرکزی استفاده شد. پس از ایجاد مدل اجماعی به صورت میانگین احتمال پیش­بینی شده پراکنش حاصل از مدل­های مجزا، سناریوهای انتشار گازهای گلخانه­ای بدبینانه و خوش­بینانه مدل­های اقلیمی CCSM4 و NorESM1-ME مربوط به سال­های 2050 و 2070 برای بررسی روند تغییرات زمانی-مکانی پراکنش ارزیابی شد. برای این منظور لایه­های عوامل محیطی شامل 6 متغیر زیست اقلیمی و دو متغیر فیزیوگرافی به عنوان ورودی مدل­های پراکنش گونه­ای به کار رفت. از بین متغیرهای محیطی، ارتفاع، مجموع بارندگی سالانه، شاخص ایزوترمالیتی و شیب بیشترین تأثیر را در تناسب رویشگاه گونه داشتند. ارزیابی مدل سازی نشان داد که مدل بوستینگ تعمیم یافته نسبت به سایر مدل­ها و پیش­بینی اجماعی نسبت به مدل­های مجزا پیش­بینی درست تری برای تعیین رویشگاه اقلیمی داشت. بیشترین احتمال حضور گونه در مناطق دشتی و کم شیب با ارتفاع 2000-1000 متر و بارندگی سالانه 200-100 میلیمتر است. بررسی سناریوهای تغییر اقلیم نشان داد که در سال 2070 نسبت به 2050، رویشگاه گونه به مقدار زیادتری کاهش خواهد یافت که گسترش مناطق بیابانی را به دنبال خواهد داشت. نتایج پژوهش حاضر می­تواند برای برنامه­ریزی­های حفظ رویشگاه درمنه دشتی از بیابانی شدن و همچنین احیاء و بازسازی آن در بخش وسیعی از کشور به کار رود.