پیش‌بینی کننده‌های قصد رفتاری خشونت در دانش‌آموزان پسر شهرستان سنندج با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده

ISMJ 2016; 19(1): 77-90 زمینه: از طرف سازمان بهداشت جهانی، خشونت به عنوان یکی از مشکلات جدی در بهداشت و سلامت عمومی معرفی شده است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل پیش‌بینی کننده قصد رفتارهای خشونت‌آمیز (کلامی و فیزیکی) با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده در دانش‌آموزان پسر مقاطع راهنمایی و دبیرستان شهر سنندج می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه مقطعی، 475 نفر از دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان شهرستان سنندج به عنوان نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه‌ایی که مشتمل بر سؤالات تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده، عوامل دموگرافیک و رفتار گذشته خشونت (کلامی و فیزیکی) بود طراحی گردید که پس از تأئید روایی و پایایی سؤالات، پرسشنامه‌ها توسط دانش‌آموزان تکمیل گردیدند. تحلیل‌ها از طریق آزمون همبستگی و مدل رگرسیون خطی صورت پذیرفت و پیش‌بینی کننده‌های قصد رفتارهای خشونت‌آمیز مشخص شدند. یافته‌ها: میانگین سن دانش‌آموزان شرکت کننده (12/1±70/14) بود که توزیع آن بین 17-12 سال می‌باشد. (5/35 درصد) از دانش‌آموزان در ماه گذشته اصلاً دعوای فیزیکی نداشته و برای پرخاشگری کلامی نیز در ماه گذشته (9/26 درصد) اصلاً پرخاشگری نکرده بودند، رگرسیون خطی نشان داد که اجزاء تئوری با همدیگر 2/50 درصد از قصد خشونت فیزیکی و 3/37 درصد از قصد خشونت کلامی را پیش‌بینی می‌کنند. پیش‌بینی کننده‌ترین سازه برای قصد خشونت فیزیکی، کنترل رفتاری درک شده بود. در خصوص پیش‌بینی رفتار خشونت فیزیکی و کلامی سازه‌های تئوری با همدیگر 3/36 درصد خشونت کلامی و 1/21 درصد خشونت فیزیکی را پیش‌بینی کردند. پیش‌بینی کننده‌ترین سازه برای رفتار خشونت کلامی، قصد رفتاری; و برای خشونت فیزیکی، کنترل رفتاری درک شده بود. نتیجه‌گیری: افراد در خشونت فیزیکی غالباً کنترل کمتری را روی رفتار خود احساس می‌کنند، و در خشونت کلامی نگرش مثبت آن‌ها تعیین کننده‌ی رفتار می‌باشد، که برای کاهش این پدیده در جامعه بایستی بر این حوزه‌ها تمرکز شود تا با کمک تکنیک‌های مختلف، میزان کنترل رفتاری افراد را افزایش داده و همچنین نگرش‌ها را برای زمان مواجهه با خشونت اصلاح و تعدیل نمود.