چشم‌اندازی از مناطق اقلیمی ایران به روش کوپن-گایگر در سده بیست و یکم

در این پژوهش از میانگین دمای ماهانه CRU، میانگین بارش ماهانه GPCC در دوره­های آماری 1951-2000 و داده‌های دما و بارش ماهانه شبیه‌سازی شده TYNSC2.03 در سده بیست و یکم میلادی (دوره 2001-2100) استفاده شده است. برای بررسی جابه­جایی مناطق اقلیمی کشور تحت تأثیر تغییرات اقلیمی پیش­بینی شده برای سده بیست و یکم، از میانگین (Ensemble) اجرای مدل­های اقلیمی HadCM3، NCAR-PCM، CGCM2، CSIRO2 و ECHam4 برای چهار سناریو A2، B1، B2 وA1F1 استفاده شد. با استفاده از روش کوپن-گایگر، منطقه­بندی اقلیمی ایران برای دوره­های آماری 1951- 2000، 1976-2000 (سده بیستم) و چهار دوره 25 ساله 2001- 2025، 2026-2050، 2051- 2075 و2076-2100 (سده بیست یکم) انجام و با یکدیگر مقایسه گردید. مقایسه نقشه­های اقلیمی دو دورة 1951- 2000 و1976- 2000 نشان از جابه­جایی­گروه‌های اقلیمی در برخی از مناطق کشور (شمال­غرب) دارد که در آن اقلیم برفی و معتدل جای خود را به اقلیم نیمه بیابانی سرد داده است. در مناطق مرکزی و شرقی کشور نیز اقلیم بیابانی سرد به اقلیم بیابانی گرم تبدیل شده است. نتایج به دست آمده­ از سناریو­های مختلف نیز نشان از گسترش اقلیم بیابانی گرم در ایران مرکزی و گرایش شدید شمال غرب ایران به سوی بیابانی شدن دارند. این جابه­جایی­ها در سناریو بدبینانه­تر A1F1 به شکل گسترده­تری صورت خواهد پذیرفت. بر اساس این سناریو در نیمه دوم سده بیست و یکم قلمرو اقلیم معتدل Csb در غرب ایران به کوچکترین سطح ممکن خواهد رسید و این اقلیم بشدت به سوی عرض­های جغرافیایی شمالی‌تر و مرزهای غربی کشور پسروی خواهد کرد و جای خود را به اقلیم نیمه­بیابانی سرد و یا اقلیم نیمه­بیابانی گرم خواهد داد. در بخش­های گسترده­ای از منطقه کوهستانی غربی و شمال­شرقی ایران نیز اقلیم نیمه­بیابانی سرد جای خود را به اقلیم نیمه­بیابانی گرم خواهد داد. این جابه­جایی‌ها بویژه در دوره 25 ساله پایانی سده بیست و یکم به صورت گسترده­تری روی خواهد داد و در پایان این دوره اقلیم نیمه­ بیابانی گرم بر تمامی منطقه کوهستانی غربی و شمال­شرق ایران چیره خواهد شد و اقلیم نیمه بیابانی سرد را به عرض­های بالاتر از 35 درجه جغرافیایی پس خواهد راند.