گفتمان‌های بیگانه و بایستگیِ برنامه‌ریزی برای نوآوری واژگانیِ فرادانشی در زبان فارسی

نیم‌‌نگاهی کارسنجانه بر برخی پژوهش‌ها و نگاشته‌‌های انتشار‌‌یافته درباب «واژه‌‌گزینی فارسی»، به‌‌ویژه در برخی شماره‌‌هایِ پژوهش‌‌نامۀ نامۀ فرهنگستان، از وجودِ رویکردی بیش‌‌گرایانه به‌سویِ واژه‌‌گزینیِ دانشیک در پاسخ به سرریزِ روزافزونِ نام‌واژگانِ بیگانه، به‌ویژه انگلیسی، می‌‌گوید. از خوانش و بررسیِ این جستارها برمی‌آید که فرهنگستان زبان و ادب فارسی برجسته‌‌سازی برنامۀ «واژه‌‌گزینی علمی» از ره‌گذر کانونی‌‌سازیِ رویکرد «واژه‌‌گزینی علمی» را در دستور‌کار خود گذارده است. به‌گفتارِ‌دیگر، رویکرد بررسی‌‌ها و گفتارهای انتشاریافته ازسویِ این نهادِ برنامه‌‌گذار بَسابیش به‌سویِ کانونی‌سازی کُنشِ «واژه‌‌گزینی علمی» است. درحالی‌که برابرآوری برای درون‌دادِ فزایندۀ زبان‌‌های بیگانه تنها محدود به واژگانِ دانشیک/ علمی یا به‌بیان کارشناسانه‌‌تر اصطلاحات یا نام‌واژگانِ دانشیک‌/ علمی نمی‌‌شود. بی‌‌گمان، برابرآوریِ زبانی پهنۀ گسترده‌‌تری از زبان را پوشش می‌‌دهد؛ به ‌این ‌معنا که دربرگیرندۀ گفتمان‌‌هایِ فرادانشی یا همگانی و واژه‌‌شناسی در پیوند با آن‌ها نیز است. بررسیِ روند کانونیِ برابرآوری در زبان فارسی و چگونگی و چه‌اندازگیِ نیاز به نوآوریِ واژگانی و برابرآوریِ نوواژه‌ساختی در دیگر زمینه‌‌های گفتمانیِ فرادانشیک در مقایسه با گفتمان‌‌هایِ دانشیک پرسشی است که پژوهش پیش‌روی در دو ترازِ نظری و عملی به آن پرداخته است.