محمد شادروی منش

استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه خوارزمی

[ 1 ] - تحلیل اصطلاح برات در متون دانش استیفا

واژۀ «برات» در اصل برگرفته از «براءت» عربی است و به­عنوان اصطلاحی دیوانی در متون فارسی به دو معنی به­کاررفته است: یکی، سند دریافت و رسیدی که خزانه‌دار در برابر اجناسی که تحویل می‌گرفت، به آورندة جنس می‌داد و کهن‌ترین کاربردهای این اصطلاح با این معنی است؛ و دیگر مکتوبی دیوانی، مستند به مٌهر و توقیع دیوان که صاحب تحویل یا کارگزار حکومت، به موجب آن وجوه نقدی یا جنسی را که متعهد بود به شخصی پرداخت ک...

[ 2 ] - ابن‌حاجب در اشاره‌ای داستانی

در برخی متن‌های ادبی فارسی تعبیری مَثَل‌گونه به کار رفته است که تاکنون در هیچ‌یک از فرهنگ‌های فارسی، ‌از قبیل لغت‌نامه‌ و منابع امثال و حکم مدخل نشده و مغفول مانده است. بر همین اساس، به نظر می‌رسد به توضیحی نیاز دارد. این تعبیر در دیوان ادیب‌الممالک فراهانی، قاآنی شیرازی و تقی دانش، به صورت‌های «برّۀ ابن‌حاجب»، «میشِ ابن‌حاجب» و «گوسفندِ ابن‌حاجب» آمده است. مقالۀ حاضر ریشۀ داستانی‌ـ‌تاریخی این تعبیر...

[ 3 ] - بررسی انتقادی منابع شرح‌حال و سروده‌‌های روح‌الامین شهرستانی

میر محمّدامین شهرستانی اصفهانی، متخلّص به «روح‌الامین» و مشهور به «میرجمله» از سرایندگان سدۀ یازدهم هجری است. سروده‌های او شامل دیوان غزلیات (گلستان ناز) و منظومه‌های غنایی به تقلید از نظامی گنجه‌ای است. او در ابتدای جوانی مانند بسیاری از شاعران هم‌عصر خود رهسپار هندوستان شد و در آن سرزمین به منصب وزارت دست یافت. پس از چند سالی به مولد خود اصفهان بازگشت و بعد از مدّتی دوباره عزم هندوستان ...

نویسندگان همکار