مالک شعاعی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام

[ 1 ] - مراتب سلوک از منظر عطار و شبستری با تکیه بر منطق‌الطیر و گلشن‌راز

منطق‌الطیر و گلشن‌راز با فاصله زمانی تقریباً یک قرن، مبتنی بر سیر و سلوک هستند. نویسندگان، طریقت را راهی دشوار می‌دانند؛ و از طریقت با عنوان وادی و مانع یاد کرده‌اند؛ چنان‌که در گلشن‌راز موانع سلوک آمده، و در منطق‌الطیر به هفت وادی (طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت و فقر و فنا) اشاره شده است. اگر مراتب سلوک این دو عارف با تکیه بر هفت وادی منطق‌الطیر و مقامات اربعین تحلیل شود، در برابر وادی ط...

[ 2 ] - اسرائیلیّات در داستان حضرت محمّد(ص) و بازتاب آن در ادب فارسی

یکی از جنبه‌های شاخص ادب فارسی، توجه شایان اهل ادب به موضوعات قرآنی و قصص انبیاست. بخشی از این داستان‌ها و شرح‌حال‌نویسی‌ها منبعث از قرآن کریم است که هیچ خللی در آن راه ندارد و در حقیقت، زینت‌بخش متون ادبی است. اما بخش چشمگیری از آن، تحت تأثیر اسرائیلیات شکل گرفته‌است. به علت هماهنگی قرآن کریم با برخی از موضوعات تورات و انجیل و گرویدن جمعی از علمای اهل کتاب، نظیر کَعب‌الأحبار، وهب‌بن منبّه، ابوهر...

[ 3 ] - بررسی جایگاه تربیتی داستان حضرت نوح (ع) در مثنوی مولوی و انطباق آن با قرآن کریم

ارتباط عمیق مثنوی مولوی با قرآن، در میان آثار منظوم ادبیات فارسی بی­نظیر است. در مثنوی، حکایت‏های قرآنیِ زندگی پیامبران به­ویژه داستان زندگی حضرت نوح (ع) که سرشار از آموزه­های تربیتی و تعلیمی است، 49 بار به‌صورت مستقیم در 14 سوره بیان‌شده است. مولوی، تنها شاعر ادبیات فارسی است که به نام همسر نوح اشاره کرده و گوشه­ای از ناسازگاری­های این همسر را بیان نموده است. همچنین، او بر اساس آنچه در قرآن آمد...

[ 4 ] - سیر کاربرد و جلوه‌های ادبیِ دو واژۀ معمار و معماری (در شعر کلاسیک فارسی از آغاز تا جامی)

  معماری رابطۀ استواری با ادبیات و هنرهای زیبا دارد. بی­تردید همان طور که شعر به عنوان بخش عظیمی از ادبیات ایران، نقش و تأثیر بسزایی در معماری سنتی ایران ایفا کرده است، متقابلاً هنر معماری نیز در ادب پارسی جایگاه ویژه­ای دارد؛ در این مقاله به بررسی و کاربرد ادبی واژه‌های «معمار و معماری» در شعر پرداخته شده است. این تحقیق به شیوۀ نظری و کمی، دیوان شعرای کلاسیک فارسی از هزار سال پیش تا جامی را جام...