رضوان متولیان

عضو هیئت علمی

[ 1 ] - نوواژه‌ها و تأثیر دانش واژه‌شناسی در معادل‌سازی آن‌ها بین عربی و فارسی

زبان پدیده‌ای زایا و قابل گسترش است که می‌تواند با علوم جدید همراهی کرده و دامنه‌ی واژه‌های خود را گسترش دهد. زبان عربی و فارسی نیز از این اصل مستثنی نیست. این، درحالی است که ‌می‌توان در پرتو دانش واژه‌شناسی، که قدم‌هایی درجهت شناخت خلاقیت‌ها و توانش زبانی برداشته است، نوواژه‌ها را شناخته، به نحوه‌ی وضع آن‌ها پی برد و درنهایت نیز در ترجمه و معادل‌یابی به‌کار بست. در این راستا پژوهش حاضر سعی دار...

[ 2 ] - ساخت بیش‌ارتقاء در زبان فارسی

در مقالۀ حاضر می­کوشیم بدون خدشه وارد کردن به جهانی­های اشاره شده در برنامۀ کمینگی و صرفاً با استفاده از پارامترهای زبانی ساخت ارتقایی را در زبان فارسی تبیین کنیم و نشان می­دهیم در این زبان نیز همانند دیگر زبان­های ضمیرانداز ثابت نوع خاصی از ساخت ارتقایی تحت عنوان بیش ارتقاء امکان­پذیر است که به موجب آن گروه اسمی فاعلی حتی پس از مطابقه با هستۀ زمانی فای کامل در بند درونه می‌تواند به جایگاه موضوع...

[ 3 ] - ضمیر فاعلی عام در زبان فارسی: مقایسه‌ای بین زبان‌های ضمیرانداز ثابت و نسبی

در مقالۀ حاضر به یکی از ویژگی‌های مهم زبان فارسی که آن را از زبان‌های ضمیرانداز نسبی(partial NSL) متمایز می‌کند می‌پردازیم. براساس پارامترهای ضمیراندازی ریتسی (1982) که بیشتر با تمرکز بر تهی بودن ضمیر فاعلی شخصی و تأکید بر مفهوم ارجاعیت (referentiality) ارائه شده است انتظار می‌رود زبان‌های ضمیرانداز ثابت (consistent NSL) در هرنوع بافتی ضمیراندازی را مجاز بدانند. درمقالۀ حاضر خلاف این پیش‌بینی د...

[ 4 ] - خودایستایی و مقولۀ تهی در ساخت کنترل اجباری زبان فارسی

  در این مقاله سعی می‌شود نوع مقولۀ تهی در کنترل اجباری (obligatory control) به درون متمم التزامی در زبان فارسی تشخیص داده شود. در این زمینه سه فرضیۀ اصلی مطرح می‌شود. بر اساس فرضیۀ اول متمم التزامی در ساخت کنترلی به علت ناقص بودن زمان ، ناخودایستا (nonfinite) و مقولۀ تهی از نوع ضمیر مستتر (PRO) است. طبق فرضیۀ دوم متمم التزامی خودایستا (finite) است و مقولۀ تهی در کنترل اجباری در متمم التزامی ، ...

[ 5 ] - گامی به سوی تدوین واژه‌نامۀ تقابلی ظرفیت افعال فارسی- انگلیسی

چینش صحیح واژگان درکنار یکدیگر و ارتباط میان آن‌ها که می بایست مطابق با قواعد خاص هر زبان صورت گیرد، یک عبارت زبانی منسجم را شکل می دهد. در نظریه ظرفیت(تنی‌یر 1959)، این قواعد براساس مرکزیت فعل و رابطه میان آن و سازه‌های درون جمله تعریف می‌شوند. از سوی دیگر درک بهتر یک پاره‌گفت زبانی منسجم، بر مبنای نظریه‌ی معناشناسی قالب(فیلمور 1976)، با تداعی یک قالب خاص برای هر عبارت زبانی و در نظر گرفتن ارت...

[ 6 ] - نقش تداخل در پیدایش خطاهای نحوی در نگارش فارسی‌آموزان عرب‌زبان

پژوهش حاضر در چارچوب تحلیل مقابله‌ای، به دنبال بررسی و تحلیل انواع خطاهای نحویِ ناشی از تداخل در نگارش فارسی‌آموزان عرب‌زبان است. در این راستا، از بین انواع خطاها، خطاهای نگارشی نحوی و از میان خطاهای نحوی، خطاهای ناشی از تداخل بررسی شده است. در این پژوهش با بهره‌گیری از روش میدانی، متون نوشتاری 105 فارسی‌آموز عرب‌زبان از نظر انواع خطاهای نحوی بررسی شده است. نمونة تحقیق حاضر را زبان‌آموزان با میا...

[ 7 ] - تحلیل خطاهای نحوی فارسی‌آموزان اردوزبان

در این مقاله، خطاهای نحوی-نگارشیِ فارسی‌آموزان اردوزبان با استفاده از رویکرد تحلیل خطا و با هدف آموزشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نمونه‌ی آماری این پژوهش شامل 20 اردوزبان است که به روش تصادفی ساده از بین زبان­آموزان مرکز جامعه‌‌المصطفی‌‌العالمیه(ص) در واحد اصفهان انتخاب شده­اند­؛ همه­ی آزمودنی­ها مرد و اهل پاکستان بودند و میانگین سنی آنها بین 22 تا 26 سال بوده است. داده‌های پژوهش حاضر از...

[ 8 ] - خطاهای نحوی عرب‏ زبانان در یادگیری زبان فارسی به‌عنوان زبان دوم

در این مقاله تلاش می­شود از طریق بررسی خطاهای نظام­مندِ نحوی فارسی‌آموزان­ عرب­زبان، اطلاعاتی ‌درباره­ی رشد زبانی و نحوه­ی یادگیری آن‌ها ارائه گردد تا بدین­وسیله ضمن آشنایی با نظام ذهنی زبان­آموز، گامی مؤثر در جهت سازمان­دهی مواد آموزشی و انتخاب روش تدریس مناسب برداشته شود. در این راستا، تحقیق حاضر در چارچوب رویکرد تحلیل خطا در تلاش است تا خطاهای نحوی زبان­آموزان را بر اساس سه منشأ درون­زبانی، ب...

[ 9 ] - تحلیلی بین زبانی از پارامتر ضمیراندازی در زبان فارسی

پارامتر ضمیر اندازی را می‌توان همان "محدودیت نیاز به فاعل" در نظر گرفت که در اولین مطالعات زایشی در این زمینه توسط پرمیوتر (1971) مطرح شد (جگلی و سفیر 1991) . براساس این پارامتر زبان‌های فاعل تهی (null subject) یا ضمیر انداز (pro-drop) در جملات زمان‌دار می‌توانند دارای فاعل‌های ناملفوظ باشند و در مقابل زبان‌های غیر ضمیرانداز الزاماً ضمیر فاعلی با نمود آوایی دارند. به موجب این پارامتر، زبان‌های د...

[ 10 ] - استخراج خودکار جملات هم‌تراز انگلیسی-فارسی از متون مقایسه‌ای با بهره‌برداری از اطلاعات نحوی

پیکره‌های موازی همواره از غنی‌ترین منابع در مباحث پردازش زبان طبیعی محسوب می‌شوند.  این نوع پیکره‌ها شامل متون ترجمه‌شدۀ دو یا چند زبان هستند که در سطوح مختلف کلمه، عبارت و یا جمله هم‌ترازشده‌اند. علیرغم کاربرد فراوان این نوع پیکره‌ها در مطالعات مختلف از جمله پژوهش­های زبانی، ترجمة ماشینی آماری و سامانه‌های خودکار بازیابی اطلاعات میان زبانی، متأسفانه همواره پژوهشگران با کمبود پیکره‌های موازی مو...