مهدی جلالی
دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - بررسی مستندات روایی قاعده معذوریت مجتهد و سیر تحول پذیرش آن در شیعه
قاعده روایی "لِلْمُصِیبِ أَجْرَانِ وَ لِلْمُخْطِئِ أَجْرٌ وَاحِدٌ" که در این پژوهش از آن به «نظریه معذوریت» تعبیر شده، تلخیص روایتی منقول از عمرو بن عاص و ابو هُریره، در کتب حدیثی اهل سنت می‌باشد، که بیشتر در جواز اجتهاد و اثبات عقیده مخطئه به آن استناد شده و شیعه آن را تلقی به قبول نموده است. در این مقاله برای تبیین علل ردّ یا قبول یا شهرت این روایت در بین علمای شیعه از زمان حضور تا عصر حاضر، به بررسی سیر تلقی به ق...
[ 2 ] - بررسی احادیث انحصار احسان به افراد نجیب و دین‌دار
چکیده در برخی منابع روایی شیعه و سنی روایتی با صیغه‌های متعدد و اسانید متفاوت نقل شده که مهم‌ترین نقل آن عبارت «لَا تَصْلُحُ الصَّنِیعَةُ إِلَّا عِنْدَ ذِی حَسَبٍ أَوْ دِینٍ» است. ظاهر این روایت، گستره احسان را به یکی از دو قید نسب والا {اصالت خانوادگی} یا دینداری{اصالت دینی} محدود و مشروط کرده است. این در حالی است که در قرآن کریم و روایات معصومان(ع)، نیکی و احسان به عنوان یک اصل انسانی مشتمل بر نوع انسان با هر کیش...
[ 3 ] - برّرسی اخبار مذمّت آمیز پیرامون شخصیّت
چکیده در این تحقیق در صدد هستیم تا با واکاوی اخبار و متون رجالی موجود، اتّهامات وارد بر شخصیّت دینی و علمی «یونس بن عبدالرّحمن»، یکی از تلاشگران عرصه حدیث و معارف دینی در عصر ائمه اطهار(ع) را برّرسی نموده و از طریق ارزیابی اخبار مذمّت آمیز درباره شخصیّت وی، میزان درستی یا نادرستی آن‌ها را احراز نمائیم. از همین رو بعد از معرّفی اجمالی یونس و اشاره به منزلت و جایگاه ویژه او در نزد ائمّه (ع)، به برّرسی ...
[ 4 ] - نقش اهل‌بیت (ع) در نقد و تبیین روایات کلامی عامه
بعد‌از رحلت پیامبر (ص)، جریان‌های فکری و کلامی متعدد و معارض با یکدیگر که بیشتر، از اهل سنت بودند، پدیدار شدند که در هر‌یک از آن‌ها، برای تبیین اندیشه‌ها، علاوه‌بر قرآن، به روایات نبوی (ص) استناد می‌شد. در‌اثنای این تکاپوها، برخی آیات، دچار تحریف معنوی شدند و روایات نیز دست‌خوش تحریف لفظی و تبیین ناصواب (تحریف معنوی) و‌یا گرفتار وضع شدند. اهل‌بیت (ع) در مواجهه با چنین روایاتی که دست‌مایة عقاید ...
[ 5 ] - بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در تفسیرِ آیه هفتم آل‌عمران
در آیه هفتم آل‌عمران مراد از اتّباع در «یتبعون ما تشابه» پی‌جویی و جُستن متشابهات است، نه پیروی از متشابهات.تأویل در این آیه به معنای بیان مراد و معنای آیه متشابه به کار رفته است.محلِ وقف در «ولا یعلم تأویله الا الله و الراسخون فی العلم ..» «الله» نیست و «الراسخون فی العلم» عطفِ بر «الله» است.دلایلِ علامه طباطبایی(ره) بر عِدل بودنِ «والراسخون فی العلم یقولون ...» برای «و اما الذین فی قلوبم زیغ فیتون م...
[ 6 ] - بررسی ادعای مسطح‌انگاری زمین در قرآن
امروزه، با دلایل فراوان از جمله عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای مسجل شده است که زمین به شکل سطحی معلق در فضا نیست.از سوی دیگر، برخی پژوهشگران مدعی‌اند که در قرآن کریم، زمین به صورت سطحی هموار و پهن معرفی شده است.در این مقاله، با معناشناسی دقیق‌تر واژه «ارض» و ارزیابی مدلول آیات مربوط بدان، دریافته‌ایم که آنچه قرآن به صورت سطحی پهن و هموار معرفی شده، مجموع کره زمین نیست؛ بلکه واژه «ارض» در معنای نخست...
[ 7 ] - راه بردهای قرآن برای مقابله با تبعیض نژادی
تبعیض نژادی یکی از مهم ترین آسیب هایی است که همواره جوامع مختلف به آن دچار بوده اند. قرآن کریم برای زدودن این آسیب، اولا در حوزه نظری و معرفتی، تصویری صحیح و شفاف از خلقت انسان ها و راز تفاوت آنان،معیار ارزش گذاری انسان ها و جهان شمولی اسلام به دست می دهد و ثانیا با پایه گذاری مناسباتی چون اتحاد همه جانبه، عدل و مهرورزی به همه مردم، ایجاد پیوند زوجیت میان نژادهای مختلف، تعاون بر اساس نیکی و تقو...
[ 8 ] - تکامل عصری معرفت دینی در سایه استنطاق و دلالت یابی متن
در این پؤوهش به تحلیل مقوله معرفت دینی و نحوه تحقیق ان در ادوار مختلف تاریخی می پردازیم و می کوشیم نادرستی برخی نظریات مطرح شده در این باره را آشکار سازیم. در این مقاله به تکامل عصری معرفت دینی در سایه استنطاق و دلالت یابی مبنایی و روشمند متن تأکید می شود. از منظر این پژوهش تکامل معرفت دینی ناشی از سؤالات و شبهات نوپدید در هر عصر است که با توجه به نیاز ها و مقتضیات زمان بروز می کند. این سؤالات ...
نویسندگان همکار