رسول محمد جعفری

[ 1 ] - بررسی و تحلیل روایات بداء در امامت اسماعیل بن صادق (ع)

[ 2 ] - روش تفسیری علامه طباطبایی در«تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن»

علامه طباطبایی پیش از نگارش «المیزان فی تفسیر القرآن» در قم، تفسیر دیگری با نام «تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن» در زادگاهش تبریز نگاشت که پایه‌های اولیۀ المیزان محسوب می‌شود. سبک آن چنین است که علامه، ابتدا تفسیر به‌نسبت کوتاهی از آیات، با محوریت روش تفسیر قرآن به قرآن ارائه داده‌ و آن‌گاه روایات مرتبط را ذکر کرده‌ و سپس تلاش داشته است که میان آیات و روایات سازگاری ایجاد کند. چنا...

[ 3 ] - بررسی روایات حالات پیامبر در هنگام نزول قرآن

حالات پیامبرe هنگام نزول قرآن و دریافت وحی، از مسائل مهم در زمینه علوم قرآن است؛ چه این‌که در جوامع روایی و کتاب‌های تفسیری، روایات فراوانی- که گاه به استفاضه می‌رسند- در این زمینه گزارش شده است. بیش‌تر این روایات را اهل سنت گزارش کرده‌اند و مجموع آن‌ها در شش دسته قابل تقسیم‌اند: 1- ترس و اضطراب پیامبرe هنگام نزول قرآن؛ 2- نزول قرآن بر پیامبرr هنگام خواب؛ 3- عرق‌ریزی پیامبرr هنگام نزول قرآن؛ 4-...

[ 4 ] - جایگاه حدیث در تفسیر البیان فی الموافقه بین الحدیث والقرآن

bbbb

[ 5 ] - واکاوی و بازپژوهی نقادانۀ روایات جعلی مِطلاقیت امام حسن

Fabrication of Hadith is a problem with which the early Islamic society had confronted, and among the causes, character assassination of religious and political leaders could be pointed. Imam Hassan (pbuh) was a best moral pattern for the people, but fabricated hadiths degraded his spiritual and scientific character. Both Shi'a and Sunni sources, with different ways, reported by Imam Sadeq (pbu...

[ 6 ] - تحلیل کارکردهای سیاق در التفسیر الحدیث

محمد عزّت دروزه از مفسران معاصر و بیان‌گذاران تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول در تفسیر خود، التفسیرالحدیث می‌باشد. وی فهم معانی و مراد آیات را تنها در پرتو توجه به سیاق آیات ممکن می‌داند. از این‌رو ابتدا در مقدمه تفسیرش به طور مفصل در اهمیت سیاق سخن گفته است و آنگاه در جای­جای اثرش سیاق را در خدمت تفسیر آیات آورده است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی انجام پذیرفته است؛ در این ...

[ 7 ] - نقد و بررسی دیدگاه عَزیزه هِبری در تفسیر «ضَرْب» زن در آیه 34 سوره نساء

قرآن کریم معتبرترین سند موجود جهت استنباط احکام فقهی است، با این وجود آیات فقهی چون دیگر آیات به تفسیرها و برداشت‌ها ناسازوار با یکدیگر دچار شده‌اند. عَزیزه هِبری از اندیشمندان مسلمان و مطرح آمریکائی و مبتکران نظریه فمینسیم اسلامی- قرآنی است. وی دیدگاه اندیشمندان اسلامی را درباره «ضرب» زن در آیه 34 سوره نساء، به چالش کشیده و نظریاتی کاملاً متفاوت ارائه کرده است، لذا این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی ...

[ 8 ] - بررسی و نقد شبهات وارده بر وثاقت و مرویات شیخ صدوق

مقولۀ نسخ از دیرباز تاکنون مورد توجه اندیشمندان بوده است. نسخ دو رکن دارد؛ یکی ناسخ است و دیگری منسوخ. بر اساس دیدگاهِ مشهور، تشریع احکام در انحصار خداوند، و نسخ آیات مختصّ عصر نزول بوده و ناسخیت نیز در انحصار آیات قرار دارد. علاوه بر دیدگاه رایج،  نظریۀ متفاوتی به نام استمرار نسخ وجود دارد که معقتد است آیات الاحکام بر مبنای سیرۀ عقلاء تشریع شده و عقل با تشخیص مصالح و مفاسدِ زمانی- مکانی، قدرت نسخ...

[ 9 ] - بررسی و ارزیابی دیدگاه شهید مطهری درباره حدیث «مجدد دین»

حدیث معروفی از پیامبر(صلى الله علیه و آله) روایت شده که برابر با آن خداوند در هر قرنی کسی را در میان این امت بر می انگیزد تا دین را تجدید کند. این حدیث ابتدا در سنن ابی داود و سپس در بسیاری از جوامع روایی اهل سنت نقل شده و برخی نیز بر صحت حدیث از نظر سند و محتوا اجماع دارند، در شیعه نخستین بار شیخ بهایی آن را گزارش کرده است. شهید مطهری در آثار خود نسبت به اصالت این حدیث تشکیک کرده و آن را از نظ...

[ 10 ] - نقش اهل‌بیت (ع) در نقد و تبیین روایات کلامی عامه

بعد‌از رحلت پیامبر (ص)، جریان‌های فکری و کلامی متعدد و معارض با یکدیگر که بیشتر، از اهل سنت بودند، پدیدار شدند که در هر‌یک از آن‌ها، برای تبیین اندیشه‌ها، علاوه‌بر قرآن، به روایات نبوی (ص) استناد می‌شد. در‌اثنای این تکاپوها، برخی آیات، دچار تحریف معنوی شدند و روایات نیز دست‌خوش تحریف لفظی و تبیین ناصواب (تحریف معنوی) و‌یا گرفتار وضع شدند. اهل‌بیت (ع) در مواجهه با چنین روایاتی که دست‌مایة عقاید ...

[ 11 ] - بازپژوهی کارکردهای سیاق در تفسیر المیزان

در روش تفسیر قرآن به قرآن، یکی از قراین مقالیّه برای فهم آیات، توجه به سیاق آن‌هاست. از این رو، علامه طباطبائی که در تفسیر المیزان به روش تفسیر قرآن به قرآن عنایت ویژه‌ای داشته، به سیاق آیات اهمیت فراوانی داده‌است، آن سان که بالغ بر 2111 بار قاعدة سیاق را در فهم و تبیین آیات و روایات به کار گرفته‌است. برخلاف پژوهش‌های پیشین که تنها بخشی از کارکردهای سیاق را در المیزان تحقیق کرده‌اند، این پژوهش ب...

[ 12 ] - تحلیل چگونگی استدلال امام علی(علیه ‌‌السلام) به آیه 35 سوره نساء در مواجهه با خوارج در جریان حکمیت

چکیده در جریان حکمیت پیکار صفین، خوارج دست‌کم دو اشکال به امام علی7 برای پذیرش حکمیت وارد می‌کردند: نخست با استدلال به آیه «إِنِ الْحُکْمُ إِلَّا لِلَّهِ» حکمیت را در صلاحیت بندگان خداوند نمی‌دانستند؛ دوم اینکه امام7 را متهم به انتخاب دو حَکم غیرعادل می‌کردند. از استدلال امام علی7 به آیه 35 سوره نساء ـ که مبتنی بر روش تفسیر قرآن به قرآن بود ـ در پاسخ به شبهه نخست روشن می‌شود که آیه مورد استناد خوارج، اولاً د...

[ 13 ] - بررسی رویکردهای ایجابی امام‎رضا(علیه‎السلام) در مواجهه با روایات عرضه‎شده به ایشان

حفظ و تبیین اخبار پیامبر (صلی‎الله‎علیه‎وآله) و امامان پیشین، از جمله وظایف اهل بیت (علیهم‎السلام) بوده است. این مهم در سیرۀ امام‎رضا (علیه‎السلام) ـ به اقتضای فضای سیاسی فرهنگی حاکم بر روزگار ایشان ـ فراوان دیده می‎شود به‎طوری‎که از آن حضرت سؤال‎های متعددی نسبت به روایات معصومان پیشین شده است. از این‎رو، این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی، در پیِ پاسخ به این پرسش است که رویکردهای ایجابی امام‎رضا ...

[ 14 ] - بررسی مصادر روایی تفسیر المیزان و انعکاس با واسطه روایات از مصادر اولیه

بی‌گمان از جمله ارزشمندترین تفاسیری که تاکنون نگاشته شده، تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی می‌باشد. در این اثر به روایات توجه ویژه‌ای شده است و مفسر پس از تفسیر دسته‌ای از آیات، تحت عنوان «بحث روائی»، با ارجاع به منابع فریقین روایات را گزارش و تبیین کرده است. به‌رغم پژوهش‌های متعددی که درباره روایات المیزان صورت پذیرفته، در هیچ اثری مصادر روایات آن تحقیق نشده است، لذا در این پژوهش، با روش ت...

[ 15 ] - بررسی التفات در تفسیر «التحریر و التنویر»

التفات از صنعت‌های علوم بلاغت است که یادگیری آن به فهم عمیق‌تر اعجاز بلاغی قرآن و ساختار کلام خداوند و درک صحیح آیات الهی نایل می‌سازد. شناخت التفات، اقسام و اهداف آن سبب رفع ابهام در پاره‌ای از آیات می‌شود. تفسیر «التحریر و التنویر» ابن عاشور، از جمله تفاسیری است که به این مهم پرداخته است. وی 188 مرتبه با نام التفات و 28 نوبت با نام عدول، با شیوه ایجابی - که در پی اثبات التفات بوده است- و شیوه...

[ 16 ] - بررسی دیدگاه امام خمینی دربارۀ مرسلات فقهی شیخ صدوق

شیوۀ محدثان فریقین، نقل روایات با ذکر سلسلۀ سند است. در این بین، شیخ صدوق از برجسته‌ترین محدثان شیعه، در «کتاب من لایحضره الفقیه»، روایات را بدون سند و به‌صورت مرسل گزارش کرده‌اند. وی اگرچه بعدها با نگاشتن «مشیخه»، در صدد رفع اشکال مقدر برآمد، مرسلاتی که بدون ذکر راوی گاه با واژۀ «قَالَ» و گاه با واژۀ «رُوِیَ» نقل کرده بود، محل مناقشۀ عالمان شد. قائلان به وثوق سند روایت (سندگراها) همۀ منقولات بدون ر...

[ 17 ] - نقد و بررسی آرای تفسیری فریقین در تفسیر آیه 44 سوره «ص»

یکی از پیامبران برجسته الهی که در قرآن، نام ایشان در چند نوبت و چند سوره یاد شده، ایوب(ع) است. درباره این پیامبر الهی، چندین موضوع چالش‌انگیز در تفاسیر فریقین انعکاس یافته است، از جمله آن‌ها، مباحثی است که در آیه 44 سوره «ص» مطرح می‌باشد و برخی آرای تفسیری ارائه شده از این آیه در معرض نقد جدی هستند، از این روی پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی در صدد پاسخ به این سؤال است که نقد و بررسی آرای تفس...

[ 18 ] - بررسی و تحلیل معیارهای امام رضا(ع) در نقد روایات عرضه شده بر ایشان

با گسترش نظام‌مند احادیث مجعول و محرَّف در عصر امام رضا(ع)، در موارد فراوان راویان اصالت احادیث را از آن حضرت جویا می‌شدند. در صورت وقوع جعل و تحریف در روایت، امام به صورت روشمند و با بهره‌گیری از معیارها و ملاک‌های متقن، محرَّف و مجعول بودن آن را بیان کرده‌اند. به طور کلی امام دو معیار درونی و بیرونی را در نقد این روایات به کار بسته‌اند. ایشان نقد درونی را که با دقت در مضمون حدیث صورت می‌پذیرد، با...

[ 19 ] - The Role of Religious Attitudes in Mental Health of Physically-Disabled Individuals

Achieving mental health is one of the most basic guidelines of religious teachings, and this will not be possible except with divine attitude. Physically-disabled individuals are one of the most important target groups that can achieve optimal mental attitudes through correct attitudes. Therefore, this research seeks to answer the question “what are the attitudes, presented in religious teachin...

[ 20 ] - نقش نماز و عبادات تابعِ آن در سلامتی از منظر آیات و روایات

شریعت محمدی(ص)، آخرین و کامل‌ترین شریعت است، لازمه چنین شریعتی، برخورداری از برنامه‌ای جامع برای رسیدن انسان‌ها به کمال است، برای تحقیق چنین هدفی توجه به سلامت جسم و روان انسان‌ها است؛ لذا اعتقادات، اخلاقیات و عبادات در اسلام به نوعی عهده‌دار این مهم هستند. بررسی نقش هر یک از این مقولات به پژوهش‌های متعدد نیاز دارد، در این پژوهش تنها به تبیین نقش یکی از برترین عبادات یعنی نماز بر سلامت انسان پر...

[ 21 ] - Examination of some individual and social religious duties of the physically disabled from the perspective of verses and hadiths: A content analysis research

Physically handicapped people, due to their disability, are naturally unable to perform some of their devotional duties. In religious teachings, based on the rule of negation of hardship and the rule of burdensome duty, the religious duties of physically-disabled individuals are legislated in proportion to the physical ability. Awareness of the disabled about this matter provides the ground for...