علی اکبر محسنی

[ 1 ] - تحلیل سیمای زن در آیینۀ شعر «جمال نصاری»

پژوهش حاضر با هدف بررسی سیمای زن از نگاه نصاری انجام شده است. پرداختن به سیمای زن و نشان دادن چهره‌ای اثیری و گاه حقیقی از زن در همۀ دوره‌های تاریخی مختلف ادبیّات عرب، در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان دیده می‌شود؛ امّا شاعران معاصر با نگاهی متفاوت و نو نسبت به گذشته به موضوع زن پرداخته‌اند. جمال نصاری از جمله شاعرانی است که در مجموعه اشعارش در قالب موضوعات مختلف از این نام برای بیان احساسات خ...

[ 2 ] - پیامدهای استبداد از منظر شعر نِزار قَبّانی

[ 3 ] - مضامین اسلوب قصر در نهج البلاغه

درباره­ی جوانب مختلف نهج البلاغه، پژوهش های شایسته ای صورت گرفته، ولی در مورد یکی از ابعاد مهمّ بلاغی آن، یعنی«اسلوب قصر»، تاکنون مقاله­ ای نگارش نیافته است. این درحالی است که عرب برای بیان اهمیّت مضمون جمله­ای، از روشهای تاکیدی گوناگونی بهره می گیرد که مهمترین و مؤکَّدترین آنها، «اسلوب قصر» است. «قصر» یعنی«تخصیص چیزی به چیزی و نفی ماسوای آن به روشی مخصوص». وجه تاکید قصر، آن است که دو جمله در یک عب...

[ 4 ] - انطباق تکنیک فاصله‌گذاری بر داستان «رجل من دمشق» اثر زکریا تامر

زکریا تامر (1931) از برجسته­ترین داستان­نویسان معاصر سوری است. او در آثار خود مشکلات انسان معاصر را از زوایای گوناگون مورد کنکاش قرار ­داده است، بدیهی است که چنین مضمونی ساختار و تکنیکی نو می­طلبد که با سنت داستان­نویسی کلاسیک عربی متفاوت باشد. ازجمله داستان­های مهمّ «تامر» که وی در آن مشکلات اجتماعی و فرهنگی انسان را در قالب یک شخصیت معیّن با اسلوبی جدید مورد بررسی قرار داده است، «رجل من دمشق» (...

[ 5 ] - بازتاب پیامدهای استبداد در شعر احمد مطر

بی­­تردید، کشورهای ­عربی خاورمیانه و به­ویژه عراق، درحالی­که به ­لحاظ­­ معادن ­نفت،گاز و دیگر ثروت­های ­خدادادی در زمرة کشورهای بسیار ­غنی­ جهان به­شمار می­روند، از نظر اقتصادی و صنعتی، اوضاعی بسیار عقب‌مانده و بحرانی دارند. به­نظر می‌رسد این عقب­ماندگی­ها و نابسامانی­های ­اقتصادی و اجتماعی،­ یکی از مهمّ­ترین­ عوامل ­­بروز جنبش‌ها و خیزش‌های ­فراگیر اجتماعی و مردمی در این کشورهاست. بدیهی است­که ...

[ 6 ] - باثولوجیا الوجودیة النسویة لبوفوار فی قصة «عیناک قدری» لغادة السمان

کتبت غادة السمان مجموعتها القصصیة القصیرة «عیناک قدری» حول قضایا النساء وهی متأثرة بالمنهج الأدب الغربی الفکری و خاصة دراسات سیمون دی بوفوار والتعالیم الدینیة وبجانبها المضامین الأخلاقیة الموجودة فی الثقافة العربیة. هذه الدراسة من خلال المنهج الوصفی ـ التحلیلی وترکیزها علی نظریتی دی بوفوار فی قصة «عیناک قدری» غادة سمان، تسعی إلی باثولوجیا الوجودیة النسویة. دی بوفوار، بتفسیرها الوجودی للعلاقة بی...

[ 7 ] - بازتصدى بنیة القدرة وأسالیب ممارستها فی البلدان العربیة فی شعر أحمد مطراب ساختار قدرت و شیوه های إعمال آن در کشورهای

قَدْ کانَ الشَّرقُ الأوْسطُ العربی طِیْلَةَ التَّاریخ المعاصرِ من مناطق تسودُها الأزمة والتَّوتُّر فوق الحدِّ ولایزال الظّروف السَّائدة على هذه المنطقة فی أسوأ الأحوال. فیکون وعی الحقول السّیاسیةِ والإجتماعیةِ التی تَتَعلّقُ بهذه الأزمات قَیِّماً لِلجانحین إلى الأدب السیاسی مِنْ منظورِ الشّعراء الذّینَ قَدْ رَصَدُوا التَّوتُّرات برؤیة تَّنویریة ومنقذة. فی هذا الصَّدد، قد بَلْوَرَ الشاعرُ العراقیّ الذائعُ الصِّیت والنّبیه أحمد مطر، جذورَ هذه الأزمات بینَ شعره؛ ب...

[ 8 ] - التّناص القرآنی فی شعر جمیل صدقی الزّهاوی

None

[ 9 ] - الانزیاح الکتابی فی الشعر العربی المعاصر (دراسة ونقد)

None

[ 10 ] - خوانش رمزگان‌های اجتماعی در دو قطعة «سگ‌ها و گرگ‌ها» و «الطیور» (با رویکرد نشانه‌شناسی)

دو منظومة روایی «سگ‌ها و گرگ‌ها» اخوان ثالث و «الطیور» امل دنقل منظومه‌هایی تمثیلی هستند؛ تمثیلی از جامعه‌ای که برخی علی‌رغم نابسامانی‌های موجود، سکوت پیشه کرده و برای تکه استخوانی، دم می‌جنبانند و در عوض آزادگانی هستند که سرما و گرسنگی و آوارگی را تحمّل می‌کنند؛ زیرا به آزادگی ایمان دارند و نمی­خواهند زیر یوغ اربابان بروند. اگر در دو قطعة شعری- روایی نامبرده دقیق شویم، می‌توانیم به کنه این معنی...

[ 11 ] - ساختارشکنی تقابل‌های دوسویه در داستان‌ کوتاه «سجل أنا لست عربیة» (بر اساس نظریۀ گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف)

ساختارشکنی تقابل‌های دوسویه در داستان‌ کوتاه «سجل أنا لست عربیة» (بر اساس نظریۀ گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف) چکیده بر پایۀ الگوی سه بعدی نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان انتقادی، یک «متن» می‌تواند، توأمان نقشی اساسی در بازتولید روابط قدرت و پیرو آن، تثبیت نابرابری‌های اجتماعی داشته باشد و یا آغازی برای یک راهبرد مخالف در برابر نابرابری باشد. برپایه‌ این نظریه، در بیشتر جوا...

[ 12 ] - پیامدهای استبداد از منظر شعر نِزار قَبّانی

[ 13 ] - مضامین اسلوب قصر در نهج البلاغه

درباره­ی جوانب مختلف نهج البلاغه، پژوهش های شایسته ای صورت گرفته، ولی در مورد یکی از ابعاد مهمّ بلاغی آن، یعنی«اسلوب قصر»، تاکنون مقاله­ ای نگارش نیافته است. این درحالی است که عرب برای بیان اهمیّت مضمون جمله­ای، از روشهای تاکیدی گوناگونی بهره می گیرد که مهمترین و مؤکَّدترین آنها، «اسلوب قصر» است. «قصر» یعنی«تخصیص چیزی به چیزی و نفی ماسوای آن به روشی مخصوص». وجه تاکید قصر، آن است که دو جمله در یک عب...