یدالله بهمنی مطلق

[ 1 ] - «خمسه ی» نظامی نردبان صعود زن

با وجود آموز ه های متعالی قرآن و سیره پسندیده ی معصومین(ع) در مورد زن، غالباً در گذشته این عنصر برجسته ی اجتماعی و انسانی به دید منفی و گاه تحقیر آمیز نگریسته می شد. در چنین فضای مرد سالارانه، در بین شاعران کمتر کسی را می توان یافت که از این عنصر برجسته به نیکی یاد کرده باشد. حکیم نظامی از اولین شاعران زبان فارسی است که در دفاع از حقوق زن و بیان فضایل و کمالات او داد سخن داده و مظلومیتش را فرا ی...

[ 2 ] - بررسی مفهوم تعارض و انواع آن در فن جواب در شعر فارسی از آغاز تا قرن ششم1

مقالة حاضر به منظور بررسی دقیق‌‌ فن جواب، که به معنای سرودن شعری با وزن، قافیه، و محتوای کلی مشترک با شعری از شاعری دیگر است و با انگیزة همسری یا برتری‌‌جویی سروده شده است، به روش توصیفی ـ تحلیلی نگاشته شد. با توجه به این‌که این دو انگیزه مبنای تعارض در معنی ناسازگاری و اختلاف نظر بین دو فرد (شاعر) است، با تمرکز بر اشعار چاپی فارسی از آغاز تا قرن ششم به ارائة تعریف این فن و بیان شرایط جواب‌‌گوی...

[ 3 ] - واژه‌‌های دارویی و درون‌‌مایه‌‌ها‌‌ی پزشکی در آثار عطار

عطار نیشابوری از شخصیت‌‌های معروف شعر، عرفان و تصوّف در قرن ششم و آغار قرن هفتم هجری است که با توجه به مستندات تاریخی، ادبی و پژوهشی به داروفروشی، داروسازی و طبابت هم اشتغال و اشتهار داشته است. طبابت در روزگاران پیشین بیش‌تر بر دو پایۀ گیاه‌‌درمانی و روان‌‌درمانی استوار بود، که نشانه‌‌های هر دو مورد در آثار عطار آشکار است. بنابه آثار موجود و نوشته‌‌های عطار‌‌شناسان، پدر عطار نیز به شغل عطاری مشغ...

[ 4 ] - بررسی و مقایسة ساختار زبانی چند اثر منثور عرفانی با محوریت کنوز‌الحکمه

در این مقاله تلاش می‌شود با نگاهی به وی‍ژگی‌های شاخص نثر کنوز‌الحکمه، آخرین اثر احمد جام، و دیگر آثار برجستة صوفیه قبل و بعد از آن، از قبیل کشف‌المحجوب، اسرار‌التوحید، مرصادالعباد، و مصباح‌الهدایه و مقایسة آن‌ها، جایگاه نثر کنوزالحکمه معلوم و سطح کلی زبان صوفیان معروف روشن شود. اغلب صوفیه از زبانی ساده، که در دوران سامانیان کاربرد داشت و نهایتاً تا قرن ششم مرسوم بود، استفاده می‌کردند. هدف عمدة آ...

[ 5 ] - رابطه زبان و جنسیت در رمان شب‌های تهران

یکی از مسائل جدیدی که در رمان نیاز به بررسی و پژوهش دارد، رابطه زبان و جنسیت است. در این مقاله، که پژوهشی بینارشته­ای است، پژوهندگان قصد دارند با تکیه بر مطالعات زبان­شناسی اجتماعی ـ به‌ویژه نظریه لیکاف‌ـ رابطه زبان و جنسیت را در رمان شب­های تهران بررسی کنند تا از این رهگذر تأثیر جنسیت نویسنده بر زبان رمان و میزان موفقیتش در ایجاد زبانی متناسب با جنسیت شخصیت­ها معلوم شود. برای این منظور زبان زن...

[ 6 ] - رویکردی صورتگرایانه به شعر قیصر از منظر هنجارگریزی

اگرچه در شعر معاصر، به‌ویژه شعر قیصر، عوامل فراوان سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره نقش دارند و محتوای این اشعار با فضای انقلاب، جنگ، شهادت و احساس دریغ و افسوس از به‌جاماندن از قافله شهدا و... ارتباط تنگاتنگ دارد، بررسی عوامل زبانی از دیدگاه صورتگرایی و عینی نیز حائز اهمیت است. یکی از موارد صورتگرایی در بررسی اشعار و به‌طور کلی متون ادبی، خواه نظم و خواه نثر، عنصر برجسته‌سازی است که عناوینی چون ...

[ 7 ] - تشبیه در شعر سپهری

تشبیه یکی از عناصر اصلی صور خیال در ادبیات هر ملتی است که سایر صورت‌ها از آن مایه می‌گیرند. زیرا پایه صور گوناگون خیال از استعاره گرفته تا مجاز، کنایه و حتی رمز بر رابطه "این‌همانی" استوار است. بنابر اهمیت تصویر و هم‌چنین تنوع، گستردگی و تازگی آن در شعر سپهری و اظهار نظرهای متعدد در باب کمّ و کیف تصاویر او، اعمّ از جدولی بودن یا نبودن و... این مقاله به تحلیل تشبیهات این شاعر معاصر پرداخته، تشبیها...

[ 8 ] - انعکاس مکاتب ادبی و سیاسی جهان در شعر میرزاده عشقی

[ 9 ] - Structural Analysis of the Descriptive and Additional Compounds in Ghazaliat-e Shams

Linguistic combinations are referred to as a chain of words that associate with one another and form a semantic phrases, such as adjectival and noun. Innovation in this field is one of the main tasks of creative poetry. Shams's sonnets are of the prominent works of Persian literature and their composition is characterized by its stylistic features. In order to express his sublime and mystical t...