حسن مجیدی
دانشگاه حکیم سبزواری، گروه زبان وادبیات عربی، سبزوار، ایران.
[ 1 ] - زن و اعجاز طلاق خلع
پیمان زناشوئی و تشکیل خانواده در قوانین اسلام مورد تأکید قرار گرفته و به وسائل گوناگون، مسلمانانرا تشویق به این امر نموده است، اما مواردی هم پیش میآید که طلاق ضرورت پیدا میکند و چنانچهزن یا مردی مبادرت به طلاق نکند چه بسا مشکلات طاقت فرسا و جنایتها و ناراحتیهای روانی ونگرانیهای شدید پدید آید که نه تنها زندگی زناشوئی را تلخ و ناگوار میسازد بلکه فاجعههای بزرگی درجامعه به وجود میآورد. طلاق از ریشه...
[ 2 ] - جایگاه وحقوق زن در نهج البلاغه
این پژوهش به تحلیل جایگاه و حقوق زن در نهج البلاغه پرداخته است. یکی از منابعی که از دیرباز در مباحث انتقادی درباره «جایگاه و منزلت زن در نگرش دینی» مورد استفاده قرار گرفته، کلام امیرالمومنین (علیه السلام) در نهج البلاغه است. برخی با تمسّک به ظاهر کلام حضرت، کمال پذیری زن و وجود ارزش های والای انسانی او را انکار کرده و وی را موجودی دون و بی پایه انگاشته اند، و دسته ای دیگر با تاکید بر منزلت و کرا...
[ 3 ] - بررسی و تحلیل شخصیت ابن رومی بر اساس نظریة عقدة حقارت آدلر
ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشتهای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روانشناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونهای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجستهترین روشهای نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...
[ 4 ] - بررسی مقامات ابوالقاسم حریری
در ادبیات عرب،مقامات به نوشته هایی با نثر مسجوع و متصنع اطلاق می گردد که نویسنده در ضمن بیان داستان هایی که معمولا پیرامون کدیه و گدایی است،سعی دارد قدرت هنری و ادبی خود را نیز به نمایش بگذارد.سابقه ی نگارش این گونه داستان ها که دارای یک قهرمان و راوی خیالی است به بدیع الزمان همدانی(398-355 ه ق )بر می گردد و ادامه و پرورش آن ،توسط ابوالقاسم حریری-که بر پیش کسوت خود،سبقت جست –صورت گرفت .البته نگ...
[ 5 ] - تحلیل روان‌شناختی آثار محمد ماغوط براساس تأثیرات نامطلوب فقر و زندان
چکیده: در شیوهی نقد روانکاوانه، با استناد به مدارک موجود از قبیل مصاحبهها، نامهها، اشعار و آثار ادیب، میتوان به شرایط روانی و عوامل تأثیرگذار در روحیات و خلقیات وی دست یافت. محمد ماغوط بهعنوان شاعری با خصوصیات اخلاقی نظیر ترس، بیاعتمادی به جهان خارج، دلمردگی و کناره‌گیری از اجتماع، مصرف بیش از اندازهی شراب و سیگار شناخته میشود. این خلق و خوی ماغوط، ریشه در دوران کودکیِ سراسر فقر و در...
[ 8 ] - الخصائص الفنیة لمضامین شعر محمود درویش
None
[ 10 ] - بررسی اصول زبانی واژگانی و محتوایی ترجمهی مکتوب
عصر کنونی که عصر سرعت و علم و تکنولوژی است ضرورت برقراری ارتباط با جوامع دیگر برای رشد در زمینه های علمی،فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... بیش از گذشته احساس می شود؛ یکی از این راه‌های ارتباطی« ترجمه» در انواعمختلف میباشد. ترجمهی مکتوب به عنوان نوعی از ترجمه به برگردان پیامی از زبان مبدأ به زبان مقصد به صورت نوشتاری، گفته می شود. پر واضح است ترجمهی مکتوب در انتقال آثار کهن و معاصر دیگر ملل، به اد...
[ 11 ] - بررسی و نقد سرفصل درس‌های رشتة کارشناسی زبان و ادبیات عربی
چکیده ما در دنیایی زندگی میکنیم که سرعت زندگی و تحول در آن بسیار زیاد است؛ به گونهای که هر روز اختراعات و اکتشافات جدیدی پدید میآید و به تبع آن شیوهها و عملکردهای زیستی نیز تغییر میکند. همگام شدن انسان با چنین دنیایی که هر روزِ آن با روز قبل متفاوت است به معنی همراه شدن با علم و پیشرفتِ علمی است و چشم برهم نهادن و تجاهل بالطبع عقب‌ماندگی را درپی خواهد داشت. زبان که همانند موجودی زنده اس...
[ 12 ] - سیر تاریخی بنای مسجد غدیر تا تخریب
واقعه بزرگ غدیر، همواره دلایل و نشانه هایی برای اثبات خود داشته است. یکی از مستندات آن ساخت بنای یادبود مسجد غدیر است. این مقاله به بررسی سیمای مسجد غدیر از طریق مستندات روایی، کَتبی و تصویری میپردازد؛ ابتدا به مباحثی پیرامون موقعیت جغرافیایی غدیرخم، علت انتخاب این منطقه برای اعلان موضوع جانشینی پیامبر (ص)، نامهای آن و آبادی هایی که در کنار این آبگیر موجود است، پرداخته و سپس تاریخچه و مشخصات م...
[ 13 ] - در نهج‌البلاغه جایگاه کار و تقسیم کار
هر جامعه‌ای برای تداوم حیات و بقا به کار و فعالیت مردم و مسئولان احتیاج دارد. نیاز به کار از قرون باستان وجود داشته است و هرچه می‌گذرد بر اهمیت آن افزوده میشود. کار، سرمایه و ذخیرۀ ملی است و می‌تواند به رشد تمدن کمک کند. علی (ع) اصول و موازین کار و تلاش را در گنجینۀ گرانبهای خود (نهج‌البلاغه) بیان فرموده‌اند. ایشان در مسیر احیا و آبادانی جامعه همواره کار و تلاش می‌کردند و در مدت خلافت خویش ا...
[ 14 ] - سیرة فردی و اجتماعی امام رضا(ع) با تطبیق بر آیات قرآن
امام رضا(ع) یک شخصیت کامل انسانی است که تمام رفتارها و گفتارهای ایشان منطبق با آیات قرآنی است و به همراه پیامبر و ائمه(ع) بهترین الگو برای ساخت زندگی اسلامی است. سیره‌شناسی به معنای سبک‌شناسی و رفتارشناسی است و در واقع، شناخت اصول، معیارها و روش‌هایی است که یک فرد در رفتار و کردار خود دارد. این نوشتار در پی تطبیق سیرة فردی زندگی امام رضا(ع) از قبیل خوش‌خلقی، عذرپذیری، ساده‌زیستی، کناره‌گیری از ...
[ 15 ] - سیاست در حکمت عملی ابن‌رشد قرطبی
چکیده این مقاله با بررسی منشأ و ماهیت، غایت و اوصاف سامان سیاسی مطلوب در حکمت عملی ابن‌رشد، به گونهشناسی وی از انواع مدن، کارکردها و وظایف دولت و مدینه، حدود آزادی فرد و قدرت دولت، رابطۀ دولت و مردم پرداخته و نشاندادهاست که از نظر او، «حکمت» ملاک اصلی و تعیین‌کنندۀ میزان مطلوبیت دولت و حکومت است. ابن‌رشد مهمترین کارکردهای دولت را در محورهای عدالت اقتصادی، امنیت و وحدت و نیز فرهنگ و آموزش عم...
[ 17 ] - دراسة التسامح الدینی فی أشعار إلیاس فرحات
None
[ 18 ] - إبداع یوسف إدریس فی القصة القصیرة؛ تحلیل ونقد
None
[ 19 ] - بررسی و تحلیل مفهوم قصر در سورة نجم
در قرآن کریم، آیات بسیاری در قالب قصر بیان شده که اسلوب قصر و حصر از باب‌های مهم علم معانی در میان اقسام علم بلاغت است. قرآن کریم این آرایة ادبی را با روشهای گوناگون به‌کار گرفته‌است. این پژوهش با روش بلاغی به بررسی شیوههای مهم قصر و راه‌های آن و تقسیم‌های مختلف آن، اعمّ از قصر موصوف، صفت بر حقیقتی و اضافی و بالعکس و نیز تقسیم آن بر اساس مقتضای حال مخاطب، یعنی افراد، تعیین و قلب به استناد کتب ...
[ 20 ] - خوش بینی از منظر قرآن و حضرت علی ع در نهج البلاغه
یکی از ویژگی های مثبت انسان که هم در رشد و تکامل خود او نقش مهمی دارد و همپایه و اساس روابط اجتماعی می باشد خوش بینی است. خوش بینی نیک انگاری درباره خداوند، فعل و انفعالات جهان و نیز پندار و گفتار و کردار انسان ها و خود است. از آنجا که امید، نشاط، آرامش در زندگی و جامعه و سلامتی دین در سایه خوش بینی حاصل می شود به این موضوع از منظر قرآن به عنوان یک کتاب کامل و آسمانی و از منظر حضرت علی ع به عنو...
[ 21 ] - تحلیل ساختاری داستان مریم مقدّس به روایت قرآن کریم
«روایت‌شناسی» علم مطالعة نظام‌مند روایت است که از حدود سال 1960میلادی موارد دورة روایت‌شناسی یا ساختارگرایی میشود. نظریّه‌پردازان آن دوره در پیِ تحلیل ساختاری روایت برآمدند؛ از آن جمله تقسیم روایت به پاره‌ها، بخش‌پاره‌ها و کُنش‌های تشکیل‌دهندة آن است. از مهمترین و شناخته شده‌ترین روشهای تربیتی که در اکثر جوامع کاربرد دارد و در قرآن کریم نیز مورد تأکید قرار گرفته است، روش الگوگیری از پیامبران و ...
[ 22 ] - رویارویی با فرهنگ اسلامی در آثار ادبای مسیحی عرب
در این مقاله با بهره‌گیری از نظریة شرق‌شناسی ادوارد سعید و غیریت‌سازی نظریة گفتمان، به رویارویی ادبای مسیحی عرب با فرهنگ اسلامی پرداخته و نشان داده شده است که نقش مسیحیان عرب در اسلام‌ستیزی و گسترش نفوذ فرهنگی غرب به دنیای عرب به‌خصوص مدیترانة عربی از جمله کشورهای مصر، سوریه و تونس قابل توجه و بسیار گسترده بوده است و بر غیریت‌سازی از فرهنگ اسلامی تأکید داشته‌اند. مهمترین مصادیق برساختن هویت «غ...
[ 23 ] - تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی و بازنمایی تحولات داخلی ایران در سال 1388
در مقالۀ حاضر نحوۀ بازنمایی تحولات داخلی ایران در سال 1388 را در شبکۀ تلویزیونی «بی‌بی‌سی فارسی» بررسی کردهایم. در این مقاله کوشیدهایم با استخراج محورهای گفتمان غالب بازنمایی شده، روند و ابعاد رویکرد جریان‌سازی در قالب خبر و برنامههای خبری این شبکه، تبیین راهکارهای رسانه‌ای آن در قالب گفتمان رسانۀ حرفه‌ای و ابعاد گفتمان هژمونیک این رسانه را در خلق گفتمان‌های القایی برای مخاطبان واکاوی کنیم. ...
[ 24 ] - سکرات مرگ و واکنش متفاوت انسان‌ها به هنگام احتضار
سابقه و هدف: ماهیت و مفهوم مرگ، نیستی و زوال نیست بلکه انتقال است، آن هم انتقال از حیات دنیا به حیات اخروی و آن حقیقتی غیرقابل انکار است که تکتک پدیدههای موجود را فرا میگیرد. در قرآن، مفهوم مرگ در الفاظ مختلف بیان شده و تأکید دارد که وجود انسان بطور کامل دریافت میشود و چیزی از او پراکنده و گم نخواهد شد. مرگ برای انسان به عنوان سرنوشتی حتمی و مقدر است که کسی با اتکا به هیچ مقام و منسبی...
[ 26 ] - دراسة التسامح الدینی فی أشعار إلیاس فرحات
None
[ 27 ] - إبداع یوسف إدریس فی القصة القصیرة؛ تحلیل ونقد
None
[ 28 ] - بازتاب فرودستی و خشونت علیه زنان در رمان الکافرة علی بدر
یکی از توقعات و انتظارات رو به تحول در روابط و مناسبات شخصی در عصر مدرن، پدیـده خشونت علیه زنان در محیط خانواده و بدل شدن آن به مسالهای اساسی است و از آنجا که خشونت علیه زنان باعث اختلال در کارکرد اساسـی خـانواده و منجر به گسـیختگی خـانواده مـیشـود کـه انـواع آسیبهای اجتماعی را در داشته و در چنین خانوادههایی، فرزندانی مستبد، بدون اعتماد بنفس و نابهنجار پرورش مییابند هـدف از پـژوهش حاضـر، تح...
[ 29 ] - بررسی فنّی «حسن ابتدا» و «براعت استهلال» و «حسن ختام» در قصّه‌های قرآن (موردپژوهانه، داستان حضرت موسی و یوسف (علیهما السَّلام))
براعت استهلال، حسن ابتدا و براعت ختام از صنایع معنوی بدیع می باشد که در زیبا سازی متون نظم و نثر ادبی و جلب توجه مخاطب و همراه کردن او با داستان، نقش عمدهای را ایفاء میکند. تنوع در شیوههای آغازین کلام و انسجام معنایی میان مقدمه و متن اصلی و خاتمه در داستان یکی از نشانههای توانمندی ادیب یا سخنور در خلق اثر است. قرآن کریم که بهعنوان کلام خالق و معجزه بیبدیل پیامبر رحمتr است، دل ها را جذب ع...
[ 30 ] - بررسی اصول و معیارهای ترجمه از زبان عامیانه (مورد کاوی زبان عامیانه عربی)
زبان یک نظام یا سیستم به هم پیوسته است که مهمترین کاربرد آن، ایجاد ارتباط بین انسانهاست. انسان‌ها همه به یک زبان سخن نمی گویند، زبانهای مختلفی در جهان وجود دارد و هر زبانی دارای ویژگی خاصی است که بوسیله ی آن از دیگر زبانها متمایز میگردد. افراد یک ملت نیز به یک زبان واحد سخن نمی گویند، بلکه زبانها در کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند و همین تفاوتها باعث شکل گیری لهجهها و گویشها می شود. منظور ...
[ 31 ] - بررسی و تحلیل شخصیت ابن رومی بر اساس نظریة عقدة حقارت آدلر
ادبیات به دلیل ماهیت و حوزة گسترده‌اش، با سایر رشته‌های علوم انسانی اشتراک و تناسب موضوعی دارد. از این رو، قابلیت انجام پژوهش‌های بین رشتهای در آن امکان پذیر است. در این میان رابطة ادبیات و علم روانشناسی از اهمیت و عمق زیادی برخوردار است؛ بگونهای که نقد و تحلیل اثر ادبی از منظر روانشناسی برای شناخت شخصیت صاحب اثر، یکی از برجستهترین روشهای نقدی است. اشعار شاعران یکی از آثار ادبی است که بازت...
نویسندگان همکار