محمدرضا حاجی آقا بابایی
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
[ 1 ] - بررسی روایت‌شناسانة طوطی‌نامه
بررسی متون ادبی از منظر روایتشناسی می‌تواند موجب شناخت بیشتری از ابعاد گوناگون متن گردد و لایه‌های پنهان آن را برای خواننده آشکار سازد. طوطی‌نامه یکی از مشهورترین کتاب‌های داستانی در ادبیات فارسی است که ضیاء نخشبی آن را در قرن هشتم بر اساس قصه‌هایی که ظاهراً اصلی سانسکریت داشته، به نثر سادة فارسی بازنویسی کرده‌است. در مقالة حاضر، بر اساس نظریة روایی ژنت این متن تحلیل و بررسی شده‌است. در این متن،...
[ 2 ] - تاریخ بیهقی؛ کتابی از میان رفته یا آرزویی شکل نگرفته (نظریّه‌ای دربارة حجم و محتوای تاریخ بیهقی)
تاریخ بیهقی از جمله آثار گرانسنگ نثر فارسی است که با توجّه به موضوع آن، در دو حوزة ادبیّات و تاریخ، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در باب این کتاب مطرح است، میزان حجم و محتوای این کتاب است. موضوع تاریخ بیهقی، چنان‌که امروزه در دست ماست، روایتگر چگونگی به قدرت رسیدن مسعود غزنوی و حوادث دوران زمامداری وی تا اندکی پیش از مرگ اوست. ظاهراً بیهقی در پی تکمیل تاریخ خویش تا پا...
[ 3 ] - بررسی زبان و روایت در داستان «یک سرخ‌پوست در آستارا»
جریان داستان مدرنیستی از مهم‌ترین جریان‌های داستان‌نویسی ایران و بیژن نجدی از برترین نویسندگان این جریان است. او نویسنده‌ای ساختارشکن و تجربه‌گراست. زبان داستان‌های نجدی مملو از استعاره و تشبیه است. این ویژگی داستان‌های نجدی زبان آثار او را تاحد زیادی به زبان شعر نزدیک کرده‌است و نوعی تشخص سبکی به آثار او بخشیده‌است؛ تاجایی‌که می‌توان او را بنیانگذار داستان‌نویسی شاعرانه در ادبیات داستانی ایرا...
[ 4 ] - بازشناخت ساختار نوع ادبیِ لطیفه و مطایبه
لطیفه و مطایبه، گونه‌ها‌یی ادبی هستند که اگرچه در گفت‌و‌گوهای روزمره به کار می‌روند، توجّه چندانی به آن‌ها به ویژه از منظر ساختار نشده است. لطیفهها و مطایبه‌ها از گذشته تا کنون به عنوان وسیلهای برای شوخی، سرگرمی و خنداندن و همچنین بازگو کردن انتقادات اجتماعی در میان افراد کاربرد داشته است. لطیفهها با الهام از زندگی آدمیان و جهان پیرامونی ایشان شکل می‌گیرند، گاه این رفتارها به گروهها، اقوام م...
[ 5 ] - بررسی مقاومت فلسطین در شعر محمود درویش و حسین اسرافیلی
ادبیّات تطبیقی، حوزه‌ای از مطالعات ادبیّات است که به بررسی روابط وشباهت‌های بین متنی می‌پردازد. از طریق ادبیّات تطبیقی، روابط فرهنگی بین ملّت‌ها کشف می‌شود و اثرگذاری و اثرپذیری آثار ادبی مورد مطالعه قرار‌می‌گیرد. مسئلة اشغال فلسطین و مقاومت مردمی در برابر آن، یکی از اساسی‌ترین موضوعات در شعر فلسطین و اعراب است. با توجّه به مشترکات سیاسی و اعتقادی که میان دو ملّت ایران و فلسطین وجود دارد، موضوع مقاوم...
[ 6 ] - بررسی عناصر روایت در شعر خوان هشتم و آدمک اخوان ثالث
پژوهش حاضر به بررسی شعر خوان هشتم و آدمک مهدی اخوان ثالث اختصاص دارد و دو عنصر روایت و زمان بر اساس نظریات ژار زنت و دیگر روایت‌شناسان در این دو شعر، مورد بررسی قرار گرفته است و پنج مفهوم لحن یا صدا، حالت یا وجه، نظم و ترتیب، تداوم و بسامد در این دو شعر مطالعه و بررسی شده است. در حوزه‌ی راوی با یک راوی برون‌داستانی روبهرو هستیم که گاهی به صورت مستقیم و گاهی از طریق شخصیت‌های داستان، با نظریّات ...
[ 7 ] - روایتشناسی داستان «بچه مردم» جلال آل احمد
روایتشناسی یکی از شیوه‌های تحلیل متن است که می‌تواند موجب رسیدن به معناهای نهفته در متن شود. بررسی متون ادبی از این منظر درکی تازهتر برای خواننده پدید می‌آورد. ژرار ژنت نظریهپرداز فرانسوی با بهرهگیری از نظریات دیگر روایت‌شناسان، نظریة تحلیل روایت خود را ارائهکرد که مورد توجّه قرارگرفت. در پژوهش حاضر، داستان بچة مردم از جلال آل احمد از منظر روایتشناسی ژنت بررسی و تحلیل شده است. از مهمتر...
[ 8 ] - خوانش غزلی از مولانا براساس الگوی پرسش محور
در مواجهه با متن ادبی می‌توان به شیوه‌های گوناگونی به تحلیل و شرح آن پرداخت و ابعاد معنایی متن را آشکار نمود. هرچند استفاده از نظریه‌های ادبی در تحلیل متن، افق معنایی تازه‌ای به روی خواننده می‌گشاید و موجب پویایی فرایند خوانش و قرائت متن می‌شود، هیچ‌یک از نظریه‌های ادبی به‌تنهایی نمی‌تواند نگاهی کل‌نگر و جامع به همه ابعاد متن داشته باشد و خواننده را به فهمی حداکثری از متن برساند؛ ازاین‌رو لازم ...
نویسندگان همکار