امید مجد
استادیار دانشگاه تهران
[ 1 ] - تغییر ساختارهای لغت‌سازی و اصطلاح‌یابی از قرن چهارم تا هفتم با تکیه بر شاهنامه (دفتر سوم) و بوستان
واژه‌سازی نیاز همیشگی زبان‌هاست و این نیاز با پیشرفت روزافزون علوم و فنون، بیشتر احساس میشود؛ زیرا به ازای یافته‌ها و مفاهیم نو باید لغات جدیدی خلق کرد و یا بار معنایی جدیدی به لغات افزود. یکی از امکانات زبان فارسی برای واژه‌سازی استفاده از ترکیب و اشتقاق بر اساس الگوهای مشخص صرفی است. از منابع مورد اعتماد برای استخراج الگوهای لغت‌سازی، متون زبان فارسی است؛ متونی که زاده‌ی اندیشه و ذوق بزرگانی...
[ 2 ] - دو تحلیل تازه از ساختمان صفات در زبان فارسی با توجه به: 1. پسران وزیر ناقص عقل (اسم مرکب + صفت) 2. تای تأنیث
اگرچه تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی زیاد بوده است ولی باید دانست که این تأثیرات بیشتر در حوزه ورود لغات بوده و به ندرت در حوزه نحو یا دستور این گونه تأثیرپذیری رخ داده است. سال‌هاست که دو نمونه از این تأثیرپذیری‌های نحوی بر دستورنویسان بدیهی فرض شده است: یکی ساختمان «مضاف + صفت + مضاف الیه»، در عباراتی چون «پسران وزیر ناقص عقل» و دیگری استفاده فراوان از تای تأنیث در انتهای برخی صفات مانند «کاره...
[ 3 ] - معرفی حیدر یغما شاعر معاصر نیشابوری و شرح ظرائف شعری او
در ادوار شعر فارسی شاعرانی مکتب نرفته و خط ننوشته اما دارای قریحه شعری وجود داشته‌اند که بندرت در تذکره‌ها از آنان سخنی رفته است. در مقاله حاضر به بررسی اشعار یکی از این شاعران در دوره معاصر با نام «حیدر یغما» (1302-1366)می‌پردازیم. این پژوهش در سه محور اصلی اشعار یغما را می‌کاود: اول مختصات شاخص ادبی شعر یغما: در این مبحث سعی شده است نوآوریهای شاعر در علوم بلاغی ذکر شود و سپس مضامین شعری او بر...
[ 4 ] - خسرو فرشیدورد و ادبیات پایداری معاصر
ادبیات پایداری از یک منظر، نامی است که عمر زیادی از پیدایش آن نمیگذرد و به شعرهایی اطلاق میشود که دربارة انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سروده شده‌اند. شعرای زیادی در زمرة شاعران این نوع شعر قرار دارند که در کتاب‌ها و دائرةالمعارفهای متناسب، نامشان ذکر شده است. این مقاله در صدد اثبات این نکته است که خسرو فرشیدورد، یکی از پیشاهنگان مبارزه با رژیم دژخیم ستمشاهی بوده است؛ کسی که خود در زندان مخوف آن...
[ 5 ] - نقد بلاغی و سبکی رباعیات حافظ
این مقاله درصدد است ویژگی‌های بلاغی و سبک‌شناسی رباعیات حافظ را بررسی کند. این قالب ادبی، در دیوان حافظ، سهم عمده و بسزایی را به نسبت غزلیات ندارد، اما ازآنجاکه این شاعر پرآوازه، روح و عصارۀ تعدادی از درونیات و نفسانیات خود را به صورت این قالب دمیده، به جای خود درخور توجه است. با فرض صحت انتساب، سعی شده‌است رباعیات حافظ از دیدگاه‌هایی چند همچون بررسی محتوا، تصویرسازی، صنایع ادبی، زیبایی‌شناسی م...
[ 6 ] - مروری بر تئاتر دفاعمقدس و تئاترمقاومت
پدیدۀ جنگ یکی از منفورترین و خانمان‌براندازترین پدیده‌ها در تمامی تاریخ بشریت است؛ اما گریز از آن از دشوارترین آرمان‌های بشری است. جنگ جز ویرانی، خرابی، آوارگی، فقر و. . . دستاوردی ندارد؛ ولی بر تمامی ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری کشورِ درگیر جنگ تأثیر می‌گذارد. در ایران معاصر، انقلاب اسلامی و بلافاصله جنگ، تأثیر مشخص و مهمی بر هنر نهادند. یکی از مهم‌ترین و در عین حال ضعیف‌تری...
[ 7 ] - Methods of Persuading the Reader in Golestan by Saadi
Moralistic and didactic texts make up a large part of Persian literature. Undoubtedly, if "the inculcation of a particular concept into the mind of the reader and the attempt to persuade and conquer his mind" is not the main purpose of these texts, it is definitely one of their most important goals. In this sense, the poet or writer of such texts tries to persuade the reader and sway his mind t...
نویسندگان همکار