علی اصغر بانوئی
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
[ 1 ] - برداشت‌های متفاوت از فرض تکنولوژی در محاسبه جدول داده ـ ستانده و اثر آن بر راهبرد سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز
جدول داده ـ ستانده متقارن در ایران توسط بانک مرکزی و مرکز آمار محاسبه می‌شود. بانک مرکزی به‌منظور جلوگیری از ظهور درایه منفی، پیچیدگی حذف آنها و همچنین برقراری تراز مجدد جدول، همواره از فرض تکنولوژی بخش طرفداری می‌کند. درحالی‌که مرکز آمار ایران، ابتدا از فرض تکنولوژی بخش طرفداری کرده، اما پس از آن، عبارت «عمدتاً فرض تکنولوژی کالا با انجام تعدیلاتی براساس فرض تکنولوژی مختلط» را مبنای محاسبه جدول ...
[ 2 ] - تأثیرگذاری بخشهای اصلی اقتصاد بر توزیع درآمد خانوارها؛ با رویکرد تحلیل مسیر ساختاری
هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر بخشهای مختلف اقتصادی بر درآمد خانوارها با رویکرد ماتریس حسابداری ـ اجتماعی است. برای تحلیل از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و نرم‌افزار Simsipsam[1] بانک جهانی استفاده شده است. نتایج برمبنای ضرایب فزاینده همه‌جانبه نشان میدهد که بخشهای ساختمان و کشاورزی بیشترین اثر را بر افزایش درآمد خانوارها دارد، درحالی‌که بخش نفت و گاز ط...
[ 3 ] - ارزیابی روشهای محاسبه جداول متقارن داده ـ ستانده؛ با تأکید بر برداشت‌های متفاوت از فرض تکنولوژی در ایران
به‌کارگیری فروض متفاوت تکنولوژی برای تهیه جداول متقارن توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران باعث سردرگمی کاربران جداول در ایران شده است. برای رهایی از این مشکل، دو راه پیش روی کاربران قرار دارد یا از جداول محاسبه شده موجود و مستقل از ماهیت فرض تکنولوژی در هر حوزه اقتصادی استفاده کنند و یا برمبنای ماتریس‌‌های ساخت و جذب محاسبه شده موجود جداول متقارن را متناسب با اهداف مشخص محاسبه و سپس از آن استفاد...
[ 4 ] - محاسبه کشش شدت انتشار دی‌اکسیدکربن صنایع انرژی‌بر ایران با رویکرد شناسایی ضرایب مهم داده- ستانده
چکیده هدف این مقاله سنجش آثار تغییر تکنولوژی و توزیع بر شدت انتشار دی‌اکسیدکربن پنج صنعت انرژی‌بر اول کشور با استفاده از رویکرد شناسایی ضرایب مهم جدول داده- ستانده سال 1390 میباشد. نتایج حاصل از دو رویکرد تقاضامحور «لئونتیف» و عرضه‌محور «گش» نشان میدهد یک درصد تغییر تکنولوژی و توزیع هر کدام از بخشهای ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت کک، فراورده‌های حاصل از تصف...
[ 5 ] - Comparative Analysis of Sectoral Multipliers of Input-Output Model and Social Accounting Matrix
The present study is to indicate that the comparison between sectoral production multipliers of an input-output (I/O) model and a social accounting matrix (SAM) framework is almost impossible without taking into account accounting balances and theoretical considerations. Theoretically, the I/O model provides the Leontief’s production function, on the basis of which sectoral output multiplier ca...
[ 6 ] - بکارگیری روش اصلاح‌شده حذف‌فرضی در ایجاد اشتغال برای اقتصاد ایران
به کارگیری روش سنتی در سنجش عملکرد توان اشتغالزایی بخشهای اقتصادی دچار نارسایی است و نتایج آن نمی‌تواند اطلاعات مفیدی برای تصمیمگیری در اختیار سیاستگذاران بازار کار قرار دهد. برای رفع این نارسایی، «ملر و مارفان»، روش «حذف‌فرضی» را پیشنهاد می‌کنند. روش مذکور نیز همانند روش سنتی، مبادلات واسطه‌ای را اساس سنجش توان اشتغالزایی قرار میدهد که به نظر، شرط لازم است ولی کافی نیست. در این مقاله، نش...
[ 7 ] - سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی به واردات از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی با استفاده از جدول داده - ستانده تک‌منطقه‌ای؛ مطالعه موردی استان مازندران
هدف اصلی این مقاله، سنجش وابستگی بخشهای اقتصادی استان مازندران به واردات واسطه‌ای از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی است. بدین منظور، جدول داده - ستانده مازندران که با استفاده از روش CHARM و به‌کارگیری آمارهای مربوط به حسابهای ملی و منطقهای سال 1390 و جدول داده - ستانده ملی به‌هنگام شده، مبنای محاسبه میزان وابستگی به واردات (از سایر مناطق کشور و خارج از کشور) بخشهای اقتصادی مازندران قرار گرفته، و ی...
[ 8 ] - بررسی قابلیت پیشبینی تولید کل و بخشی درالگوهای داده-ستانده؛ با تأکید بر بخشهای بلوغ یافته
پیشبینی متغیرها یکی از وظایف اصلی و مهم علوم مختلف از جمله اقتصاد میباشد. به لحاظ روش‌شناسی، مطالعات خارجی انجام شده، در خصوص پیشبینی تولید از الگوهای داده- ستانده تقاضامحور لئونتیف (LDM)[1] و عرضه‌محور گش (GSM)[2] استفاده میگردد. در زمینه پیشبینی تولید بخشهای اقتصادی، توجه به ماهیت بخش‌ها از منظر بلوغ‌یافته[3] و کمتر بلوغ‌یافته[4] حائز اهمیت است. در این مقاله، پیشبینی تولید برای دو دوره...
[ 9 ] - یک روش ترکیبی جدید FLQ-RAS برای محاسبه جدول داده ـ ستانده منطقهای؛ مطالعه موردی استان گیلان
در این مقاله نشان می‌دهیم که به‌کارگیری هر نوع روش سهم مکانی در حفظ تراز جدول داده ـ ستانده منطقهای نیاز به دو نوع پسماند دارد. برای برون‌رفت از این مسئله، روش ترکیبی جدید FLQ-RAS پیشنهاد می‌شود. این روش ضمن حفظ داده‌های رسمی منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در حسابهای منطقهای، فقط صادرات به‌عنوان پسماند در نظر گرفته می‌شود. جدول ملی و منطقهای (استان گیلان) سال 1381 و همچنین حسابهای منطقهای...
[ 10 ] - شناسایی رشد بخشهای اقتصادی در کاهش فقر با استفاده از رویکرد ضرایب فزاینده قیمت ثابت SAM
تجارب کشورهای درحال توسعه در دههی 60 میلادی نشان داد که لزوماً رشد اقتصادی، کاهش فقر را به همراه نخواهد داشت. از این‌رو تحقیقات در دهه 1970 در زمینهی تدوین ویژگی‌های رشدی که همراه با کاهش فقر باشد، مطرح گردید و اصطلاح "رشد فقر زدا" مورد توجه قرار گرفت. این تجارب نشان میدهد که اگر ویژگی‌های گروه‌های فقیر در الگوی رشد در نظر گرفته نشود، لزوماً با رشد اقتصاد ملی، فقر کاهش نخواهد یافت. این مطالعه ...
[ 11 ] - محاسبه لایه پنهان مبادلات بین بخشی و ضرایب فزاینده مصرف آب در بخشهای مختلف اقتصاد ایران
در قلمرو ترکیبی اقتصاد و منابع طبیعی، مبادلات کالاها، خدمات و منابع طبیعی (آب و زمین) به دو صورت لایه آشکار و لایه پنهان در جریان است. نظام‌های حسابداری کلان و بخشی ارزشی (پولی) موجود فقط لایه‌های آشکار مبادلات کالاها و خدمات را که دارای قیمت و قابل مبادله در بازار هستند را نظام‌مند می‌کنند. لذا، مبادلات بین بخشی مقدار مصرف آب، اساسا خارج از حیطه نظام‌های حسابداری موجود و به صورت مبادلات پنهان ...
[ 12 ] - ارزیابی آسیب پذیری بخش های کلیدی اقتصاد در شرایط ریسک غیرعملیاتی (مطالعه موردی: استان تهران)
پیشرفتهای فناوری در بخشهای مختلف و در نظر گرفتن سرعت و دقت به عنوان بخشی جدانشدنی از فرایند تصمیمگیری در عصر اقتصاد دانایی محور، سبب شده است تا اقتصاد سوانح نیز به منظور ارزیابی ریسک و مدیریت آن در برنامهریزیهای ملی و منطقهای، از اهمیت ویژهای برخودار شود. توسعة مدل‌های مورد استفاده در این بخش، موجب شده که علاوه بر توجه به آثار مستقیم وقوع سوانح در اقتصاد، به پیامدهای غیرمستقیم آن نیز توج...
[ 13 ] - کاربرد تلفیقی مدل‌های داده - ستانده و شبکه‌ی عصبی در پیش بینی تولید کل و تقاضای نهایی
پیشبینی متغیرها یکی از وظایف اصلی و مهم علوم مختلف از جمله اقتصاد میباشد. به‌طور کلی پیش‌بینی‌ها می‌توانند در ارتباط با انجام بخشی از سیاست‌ها کاربردهای مفید و مؤثری را به نمایش گذارند. در این مطالعه به طور مشخص از مدل تلفیقی داده ستانده و شبکه‌ی عصبی در پیشبینی تقاضای نهایی و تولید کل استفاده و با نتایج حاصل از کاربرد مدل داده ستانده مقایسه شده است. ابتدا با استفاده از میانگین نرخ رشد تقا...
[ 14 ] - سنجش وابستگی واردات بخشهای اقتصادی در ایران از منظر مبدأ، مقصد و سیاستی در دوره 1390-1380
افزایش واردات واسطه‌ای در سطح کلان اقتصادی در طی سال‌های اخیر سبب شده است تا سنجش میزان وابستگی به واردات واسطه‌ای از بعد مبدأ، مقصد و سیاستی در این مقاله مورد بررسی قرار گیرد. لذا در این مقاله، جدول داده ـ ستانده متقارن سال 1380 و 1390 به قیمت‌های ثابت سال 1390 مبنای محاسبات قرار گرفته‌اند. یافته‌‌ها حاکی از آن است که نخست، بخشهای صنعت، کشاورزی و خدمات بیشترین وابستگی به واردات واسطه‌ای از بع...
[ 15 ] - محاسبه کشش شدت انتشار دی‌اکسیدکربن صنایع انرژی‌بر ایران با رویکرد شناسایی ضرایب مهم داده- ستانده
چکیده هدف این مقاله سنجش آثار تغییر تکنولوژی و توزیع بر شدت انتشار دی‌اکسیدکربن پنج صنعت انرژی‌بر اول کشور با استفاده از رویکرد شناسایی ضرایب مهم جدول داده- ستانده سال 1390 میباشد. نتایج حاصل از دو رویکرد تقاضامحور «لئونتیف» و عرضه‌محور «گش» نشان میدهد یک درصد تغییر تکنولوژی و توزیع هر کدام از بخشهای ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، ساخت کک، فراورده‌های حاصل از تصف...
[ 16 ] - مقایسه آثار اقتصادی به‌کارگیری مالیات بر انتشار کربن و مالیات بر قیمت انرژی در اقتصاد ایران: رویکرد تعادل عمومی قابل محاسبه
مالیاتهای زیستمحیطی شامل مالیات بر کربن و مالیات بر قیمت انرژی، علاوه بر هدف اصلی سیاست‌گذار، به شیوهای متفاوت سایر متغیرهای اقتصادی را نیز متأثر می‌کنند. در این مقاله، اثر اعمال این دو نوع مالیات در دو سناریوی بازتوزیع و عدم بازتوزیع یکجای درآمد مالیاتی بین خانوارها، مورد سنجش قرار گرفته است. نتیجه شبیهسازیها نشان میدهد این دو نوع مالیات بر قیمت‌های نسبی حاملهای انرژی به شکل متفاوتی تأث...
[ 17 ] - The Double Dividend Hypothesis for Iran Economy: Modeling Carbon Taxes with a CGE Model
The Double dividend hypothesis briefly demonstrates that by replacing different kinds of distortionary taxes with environmental ones, not only the lesser pollutants would be emitted (the first merit), but the more productivity and public welfare would be gained (the second one). Given the urgent need of reducing emissions in Iran, levying taxes on carbon, aimed at reducing carbon dioxide by 12 ...
[ 18 ] - The Double Dividend Hypothesis for Iran Economy: Modeling Carbon Taxes with a CGE Model
The Double dividend hypothesis briefly demonstrates that by replacing different kinds of distortionary taxes with environmental ones, not only the lesser pollutants would be emitted (the first merit), but the more productivity and public welfare would be gained (the second one). Given the urgent need of reducing emissions in Iran, levying taxes on carbon, aimed at reducing carbon dioxide by 12 ...
[ 19 ] - تحلیل کمی ابعاد فضایی بخشهای اقتصاد منطقهای با استفاده از روش ترکیبی EFLQ-RAS، مطالعه موردی: استان گیلان
ب بکارگیری هر نوع روش سهم مکانی در محاسبه جداول داده-ستانده منطقهای، منجر به تعدیل ناخواسته ارقام رسمی GDP و بردار ارزش افزوده بخشهای استان در حسابهای منطقهای میگردد. این نارسائی حتی در مورد روش تعمیم یافته FLQ (EFLQ) که نسبت به سایر روشهای پیشین، حساسیت بیشتری به ابعاد فضایی بخشهای منطقه دارد، نیز ظاهر می‌شود. برای غلبه بر این نارسائی، در این مقاله جدول داده-ستانده منطقهای است...
[ 20 ] - به‌کارگیری روش ترکیبی FLQ-RAS در محاسبه جدول داده- ستانده چندمنطقهای در ایران
مساله تعادل و عدم تعادل فضایی همواره یکی از دغدغههای سیاستگذاران و برنامهریزان منطقهای در ایران بوده است. تبیین این مساله نیازمند رعایت دو پیشنیاز است که تاکنون مورد توجه تحلیلگران منطقهای در ایران قرار نگرفته است؛ نخست شناخت پایههای نظری نظریههای فضاپذیر و فضاگریز و دوم به‌کارگیری آمارهای یکپارچه و منسجم مانند جدول داده-ستانده چندمنطقهای. هدف اصلی مقاله حاضر واکاوی این دو پیشنیاز در...
[ 21 ] - رابطه بین جدول داده-ستانده چند منطقهای و اقتصاد فضا در نظریه جدید جغرافیای اقتصادی( NEG)
مساله وجود عدم تعادل فضایی ، همواره کانون توجه برنامهریزان، تحلیلگران و سیاستگذاران در ایران بوده است. در این مقاله، نشان می‌دهیم که یکی از وجوه واکاوی این مساله، توجه به ادغام فضایی فعالیت‌هادرون و بین منطقهای به شکل خوشه‌ها و پیوندها است. در این چارچوب، مقاله حاضر دو هدف کلی را برجسته می‌کند: الف) پایههای نظری رابطه بین ادغام فضایی فعالیت‌ها در چارچوب نظریه NEG[1]و ب) سنجش خوشه‌ها به عن...
نویسندگان همکار
حسن طائی 1