محمود صبوحی صابونی
دانشیار، گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - مدیریت کیفیت منابع آب زیرزمینی شهرستان آق‌قلا
آب‌های زیرزمینی از مهمترین منابع تأمین آب شیرین مورد نیاز انسان محسوب می‌شوند و آلودگی آنها به وسیلۀ کودها و سموم آفت‌کش به علت توسعۀ کشاورزی و تنوع آفات گیاهی یکی از معضلات زیست‌محیطی به‌شمار می‌رود. با توجه به اینکه آب شرب اهالی شهرستان آق‌قلا از چاه‌های آب زیرزمینی تأمین می‌شود و در این منطقه زمین‌های کشاورزی زیادی وجود دارند که به صورت دوره‌ای سمپاشی می‌شوند، احتمال نشت سموم به داخل این چ...
[ 2 ] - کاربرد گزینش دوگانۀ یک و نیم حدی (OOHB) در ارزش‌گذاری مشروط برای تعیین مازاد مصرف‌کنندۀ گردشگران پارک جنگلی سی‌سنگان
در دهۀ اخیر به ارزش‌گذاری کالاهای عمومی توجه بسیاری شده است. با توجه به نقش تأثیرگذار کارکردهای منابع زیست‌محیطی در افزایش روحیۀ نشاط و شادی افراد جامعه و ارزیابی‌های مربوط به امکان‌سنجی توسعۀ این نوع مناطق، تعیین ارزش کارکردهای این منابع امری بسیار مهم است. هدف از مطالعۀ پیش‌رو، شناسایی عوامل مؤثر در تمایل به پرداخت گردشگران پارک جنگلی سی‌سنگان واقع در استان مازندران برای تفرج در آن و تعیین ...
[ 3 ] - شبیه سازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب در دسترس
در این تحقیق، برای تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری و شبیهسازی واکنش کشاورزان به سیاست کاهش منابع آب در دسترس، از مدل برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) استفاده شد. با استفاده از این مدل، ابتدا ارزش اقتصادی (قیمت سایهای) آب آبیاری در هر یک از مناطق رودبار الموت غربی، رجاییدشت و رودبار الموت شرقی برآورد شد. سپس، واکنش کشاورزان هر منطقه به سیاست کاهش آب در دسترس تحت سناریوهای 10، 20، 30 و 40 درصد بررسی ...
[ 4 ] - تعیین الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی فازی خاکستری مطالعه موردی شهرستان قوچان
In the present study, grey fuzzy programming model was used for determination of cropping pattern in central part of Quchan city. The needed data was collected from Almachigh Research Center for the year 2008. Result showed that, current cultivated area of irrigated wheat, irrigated barley and alfalfa is more than and rain-fed barley is less than the represented interval upper and lower limits,...
[ 5 ] - کاربرد تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در برنامهریزی زراعی مطالعه موردی: استان فارس
Optimum allocation on inputs is more difficult when there are several objectives in agriculture activities. For this, it is necessary using methods that several objectives approximate to ideal point simultaneously. IN addition, no attention to farmer preferences in farm planning causes the troubles for farmers in accepting planning. So in present study it is tried to attention these subjects wi...
[ 6 ] - کاربردنظام تقاضای معکوس ترکیبی (SIDS) برای محصولات گوشتی در استان مازندران
نوسان‌های قیمت مواد غذایی، یکی از دشواری‌های تاریخی اقتصاد ایران بوده که نارضایتی در بین تمامی گروه‌های جامعه و بدنبال آن، به چالش کشیدن مسئولان و دولتمردان را در پی داشته است. از اینرو، ثبات و تنظیم بازار این محصولات و ایجاد قیمت‌های متعادل برای آنها یکی از نگرانی‌های معمول سیاست‌گذاران است. محصولات گوشتی همواره جزء محصولات مهم و ضروری برای افراد جامعه ایرانی بوده است. در تحقیق حاضر، سیستم ...
[ 7 ] - تعیین سهم عوامل مؤثر بر اضافه برداشت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: شهرستان مرودشت)
کمبود آب در ایران یکی از عامل‌های اصلی محدودکننده توسعه فعالیتهای اقتصادی به شمار می‌رود. یکی از چالشهای اصلی در زمینه منابع آب، مدیریت ضعیف و بهره‌برداری بی‌رویه از این منابع است. برداشتهای بدون مجوز از منابع آب زیرزمینی و کشت محصولات نامتناسب با شرایط محیطی منجر به تخصیص ناکارا و اتلاف منابع آب بدون توجه به هزینه‌های بالای احداث سدها و سامانه‌های پمپاژ آب شده است. در این پژوهش، برای بررسی ...
[ 8 ] - کاربرد الگوی ANFIS در مقایسه با الگوی اقتصادسنجیِ ARIMA در پیش‌بینی قیمت خرده‌فروشی محصولات کشاورزی
در این مطالعه الگوی جدید استنتاجی- تطبیقی فازی- عصبیِ (ANFIS) معرفی و کارایی آن در پیش‌بینی سه افق زمانی 1، 2 و 4 هفته‌ی آتیِ قیمت خرده‌فروشی برنج، گوشت مرغ و تخم‌مرغ با الگوی ARIMA- به عنوان رایج‌ترین روش خطی پیش‌بینی اقتصاد سنجی- مقایسه شد. برای این منظور از دادههای هفته‌ای گردآوری شده از شرکت پشتیبانی امور دام و فروشگاه رفاه کل کشور (مربوط به دوره‌ی 1/4/1387- 1/1/1381) و معیارهای ارزیابی کار...
[ 9 ] - معرفی راهکار ناپارامتریک تصادفی در تخمین کارایی فنی: مطالعه‌ی موردی واحدهای مرغداری در منطقه‌ی سیستان
در این مطالعه، کارایی فنی واحدهای مرغداری منطقه‌ی سیستان با استفاده از راهکار ناپارامتریک تصادفی تعیین شد. برای محاسبه‌ی کارایی از 41 واحد فعال مرغداری در سال 1384، آمار و اطلاعات مربوطه جمعآوری شد. در مطالعه‌های پیشین تحلیل کارایی فنی واحدهای تولیدی به دو روش تابع تولید مرز تصادفی و تحلیل پوششی داده‌ها مد نظر بود. در این مطالعه، با ترکیب این دو روش در چارچوبی واحد، کارایی فنی واحدهای مرغدا...
[ 10 ] - قیمتگذاری آب در بخش کشاورزی با استفاده از روش برنامهریزی ریاضی بازه‌ای: مطالعه‌ی موردی منطقه‌ی دشتستان
در این تحقیق، قیمتگذاری آب آبیاری به عنوان ابزاری برای مدیریت تقاضای آب‌های زیرزمینی در منطقه‌ی دشتستان مطالعه شد. دادههای مورد نیاز از طریق مصاحبه با کشاورزان پیش‌رو دشتستان جمعآوری شد. با استفاده از روش ارزش کنونی قیمت تمام شده‌ی هر متر مکعب آب برای کشاورزان، برابر با 93/84 ریال به دست آمد. از سوی دیگر، با استفاده از برنامهریزی ریاضی بازه‌ای، قیمت سایهای - یعنی بهره‌وری نهایی هر متر مکع...
[ 11 ] - کاربرد برنامهریزی چندهدفه در مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی منطقه‌ی ساوجبلاغ
یکی از چالشهای موجود در مدیریت منابع آب، تخصیص بهینه‌ی آن بین بخش‌ها و مصارف مختلف است. این مساله با افزایش جمعیت و تقاضا روز به روز حادتر می‌شود. در این مطالعه، مدیریت منابع آب در شهرستان ساوجبلاغ با استفاده از مدل برنامهریزی چندهدفه بررسی شد. بر اساس مدل، میزان تخصیص بهینه‌ی آب در منطقه مشخص و درصد تغییرات آن با شرایط موجود مقایسه شد. نتایج نشان داد که مقدار بهینه‌ی پمپاژ در ماه‌های گرم سال...
[ 12 ] - تخصیص بهینه‌ی آب سد طرق بین مصارف شهری و کشاورزی با استفاده از روش برنامهریزی تصادفی دومرحله‌ای فازی با پارامترهای بازه‌ای در شرایط عدم حتمیت
در این مطالعه، مدیریت آب سد طرق با استفاده از روش برنامهریزی تصادفی دومرحله‌ای فازی با استفاده از پارامترهای بازه‌ای و تحت شرایط عدم حتمیت (نبود حتمیت) مورد بررسی قرار گرفت. این مدل از ترکیب دو مدل برنامهریزی فازی و پارامترهای بازه‌ای در چارچوب بهینهسازی تصادفی دومرحله‌ای تشکیل شده است. به‌کارگیری خط مشی از پیش تعریف شده در طی فرآیند بهینهسازی و استفاده از پارامترهای بازه‌ای افزون بر کاربرد...
[ 13 ] - بهینهسازی الگوی کشت با استفاده از برنامهریزی آرمانی فازی با روی‌کرد حد تغییرات مجاز: مطالعه‌ی موردی شهرستان نیشابور
هدف از این مطالعه، کاربرد مدل برنامهریزی آرمانی فازی با روی‌کرد حد تغییرات مجاز در تعیین الگوی بهینه‌ی کشت کشاورزان شهرستان نیشابور است. برای این منظور، 6 آرمان فازی شامل کمینه کردن مصرف آب، کود شیمیایی، ماشین‌آلات، بیشینه کردن بازده برنامه‌ای، اشتغال نیروی کار و تولید در قالب شش سناریوی وزنی با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در بیش‌تر سناریوها، 3 آرمان اول به‌طور کامل برآورده می‌شود و نیاز...
[ 14 ] - بررسی عملکرد و تحلیل اقتصادی نظام‌های تناوب زراعی مبتنی برگندم
به منظور بررسی تاثیر نظام‌های تناوب زراعی بر عملکرد گندم و تعیین ارزش اقتصادی تناوب‌های زراعی، هشت تیمار تناوبی که طی سال‌های 1385 تا 1389 در منطقه جلگه رخ در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد، با استفاده از روش بودجه‌بندی جزئی و تحلیل نهایی مورد ارزیابی اقتصادی قرارگرفت. این تیمارها شامل هشت نظام تناوب زراعی 1-کشت مداوم گندم، 2- گندم- گندم- گندم- کلزا- گندم، 3- گندم- چغند...
[ 15 ] - اثر سیاست‌قیمت‌گذاری آب آبیاری بر سطح تراز آب زیرزمینی حوضه آبریز نیشابور
قیمتگذاری آب زیرزمینی از جمله مهمترین سیاستهای مدیریت تقاضای آب کشاورزی میباشد که میتواند افزون بر استفاده بهینه از آب کشاورزی، مشوقی برای ذخیره و حفاظت از منابع آبی باشد. در این مطالعه، بمنظور دستیابی به تعادل و پایداری سطح سفره آب زیرزمینی حوضه آبریز نیشابور، مدل ترکیبی برنامهریزی ریاضی مثبت (PMP) و روش پویایی سیستم (SD)در چهار زیرحوضه طرحریزی شد و اثر تغییر قیمت آب (افزایش 20 و 40...
[ 16 ] - بررسی کارایی پنبه کاران استان خراسان با استفاده از رهیافت پارامتریک
در مطالعه حاضر، کارایی های فنی و مقیاس مزارع پنبه در استان خراسان در طی سال های 1382-1379 با استفاده از رهیافت پارامتریک تعیین شد. به منظور محاسبه کارایی، تابع تولید مرزی تصادفی ترانسلوگ (TSFPF) بر مبنای داده های ترکیبی تخمین زده شد. نتایج نشان داد که میزان کارایی فنی نسبت به کارایی مقیاس کمتر و متوسط کارایی فنی و مقیاس پنبه کاران به ترتیب 63% و 88% است. اکثر پنبه کاران در یک مقیاس نامطلوب تول...
[ 17 ] - بررسی آثار تغییرات قیمت نفت خام بر شاخص بورس اوراق بهادار تهران: کاربرد الگوی M-GARCH رهیافت BEKK
نوسانات و شوک‌های نفتی میتواند در کشورهای تولیدکننده‌ی نفت عامل اثرگذار بر شاخص بورس اوراق بهادار باشد. هدف مطالعه حاضر، بررسی آثار شوک‌های نفتی اخیر بر شاخص قیمت بورس اوراق بهادار میباشد. بدین منظور دو رژیم اطلاعاتی کوتاه‌مدت و بلندمدت، ایجاد و از الگوی MV-GARCH و روش حل BEKK و دادههای روزانه از فروردین ماه سال 1390 تا دی‌ماه 1394 سال استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد که در کوتاه‌مد...
[ 18 ] - کاربرد CVM در ارزش‌گذاری اکوتوریست شهر سوخته ایران
شهرستان زابل از مناطق توریستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان میباشد.هدف از مطالعه‌ی حاضر برآورد ارزش اکوتوریستی شهر سوخته با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط میباشد. برای بررسی عوامل مؤثر بر میزان تمایل به پرداخت افراد، الگوی لوجیت به روش حداکثر راست‌نمایی برآورد گردید. دادههای مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و مصاحبهی حضوری با ۱۵۰ بازدیدکننده از منطقه‌ی مذکور جمعآوری گردید. نتایج نشان ...
[ 19 ] - مدیریت آبیاری زعفران با استفاده از اعمال سیاستهای قیمتی و مقداری آب (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)
کاهش منابع آبی، روند افزایشی وقوع خشکسالیها و صدمات سنگین آن به کشور، بیش از پیش استفاده کارآمد از این منبع را ضرورت میبخشد. هدف این مطالعه، ارزیابی اثرات سیاستهای گوناگون کاهش میزان آب مصرفی و افزایش قیمت هر مترمکعب آب بر الگویکشت محصول زعفران میباشد. دادههای مورد نیاز پژوهش با مصاحبهی حضوری در میان100 بهره‌بردار مناطق کشاورزی دشت رخ و نیشابور سال 1391 به‌دست آمد. انتخاب مزارع نمونه با...
[ 20 ] - مفهوم نهاد آب و نگاهی به تجربه اصلاحات نهاد آب در سایر کشورها
معمولاً بحران آب به عنوان عدم تعادل بین عرضه و تقاضای آب به حساب می‌آید، در صورتیکه، این مسئله فراتر از یک پدیدهی فیزیکی و هیدرولوژیکی است. بحران آب به شکافی فراگیر در ابعاد نهادی و اقتصادی در توسعه، تخصیص، بهره‌برداری و مدیریت منابع آب بر می‌گردد. بنابراین برای مقابله با شرایط کنونی کمآبی، ضمن بررسی وضعیت موجود قوانین، سیاست‌ها و مدیریت‌های منابع آب، نیاز است اصلاحات نهادی جهت به‌روز کرد...
[ 21 ] - بررسی منحنی زیست محیطی کوزنتس در ایران با استفاده از سیستم معادلات همزمان
تجربه کشورهای توسعه یافته نشان میدهد با افزایش تولید سرانه، ابتدا آلودگی زیست محیطی افزایش و سپس در سطحی از تولید سرانهبه علت توجه به محیط زیست، آلودگی کاهش مییابد. این موضوع را میتوان در منحنی زیست محیطی کوزنتس نشان داد. اهداف اینمطالعه، تعیین نوع رابطه بین آلودگی دی اکسید کربن و تولید سرانه با استفاده از تست هاسمن و سپس تخمین معادله با استفاده ازسیستم معادلات همزمان، برآورد منحنی کوزنتس در ای...
[ 22 ] - طراحی سیستم عرضه آب مطمئن در شرایط عدم حتمیت مطالعه موردی: حوضه آبریز زاینده‌رود
سیستم شبکه توزیع آب شامل انواع منابع عرضه و مراکز تقاضا است. عدم اطمینان در مقدار تقاضا و عرضه در این سیستم‌ها باعث بروز مشکلات فراوانی برای تصمیم‌گیرندگان و طراحان می‌شود. روشهای گوناگونی برای غلبه بر مشکل عدم حتمیت در این نوع از سیستم‌ها مطرح است. در مطالعه حاضر از بهینهسازی با پارامترهای کنترل کننده میزان محافظه‌کاری (میزان عدم حتمیت), برای بهینهسازی تخصیص آب، در شبکه عرضه آب حوضه آبریز زا...
[ 23 ] - برآورد تابع تقاضای آب شهر جدید پردیس
با گسترش روز افزون جمعیت شهرها، توسعه امکانات و بالا رفتن سطح زندگی، تقاضا برای آب با کیفیت مناسب افزایش یافته است. در این میان یکی از مهمترین چالشهای پیش روی مسئولان، جامع‌نگری در مدیریت منابع آب است که در راستای آن توجه به تقاضای آب اهمیت ویژه‌ای دارد. در مطالعة حاضر تابع تقاضای آب شرب شهر پردیس با استفاده از تابع مطلوبیت «استون-گری» برآورد و سپس کشش‌های قیمتی و درآمدی و حداقل مصرف در حالتها...
[ 24 ] - بررسی تاثیر سیاستهای قیمتی و سرمایه گذاری در فنآوریهای آب اندوزو بر کسری مخازن آب زیرزمینی و هزینه‌های اجتماعی در استان خراسان رضوی
به منظور مقایسه تاثیر سیاست قیمتگذاری آب با سیاست افزایش راندمان آبیاری و سرمایهگذاری در تکنولوژیهای آب اندوز، بر روی کاهش کسری مخازن آب‌های زیرزمینی، میزان تولید، خالص واردات، خالص منافع اجتماعی و درآمد کشاورزان در سال زراعی 92-91 در استان خراسان رضوی، پنج شهرستان شامل: مشهد، سبزوار، نیشابور، تربت جام و تربت حیدریه انتخاب و تاثیر این سیاست‌ها با استفاده از نوعی مدل برنامهریزی ریاضی مثبت (P...
[ 25 ] - تعیین الگوی کشت با استفاده از برنامه ریزی فازی خاکستری مطالعه موردی شهرستان قوچان
In the present study, grey fuzzy programming model was used for determination of cropping pattern in central part of Quchan city. The needed data was collected from Almachigh Research Center for the year 2008. Result showed that, current cultivated area of irrigated wheat, irrigated barley and alfalfa is more than and rain-fed barley is less than the represented interval upper and lower limits,...
[ 26 ] - کاربرد تصمیم‌گیری چند معیاره تعاملی در برنامهریزی زراعی مطالعه موردی: استان فارس
Optimum allocation on inputs is more difficult when there are several objectives in agriculture activities. For this, it is necessary using methods that several objectives approximate to ideal point simultaneously. IN addition, no attention to farmer preferences in farm planning causes the troubles for farmers in accepting planning. So in present study it is tried to attention these subjects wi...
[ 27 ] - اثرات تغییر اقلیم بر الگوی کشت محصولات زراعی (مورد مطالعه: دشت مشهد)
اقلیم و تغییرات آن در دهههای اخیر به یکی از مسائل مهم و مطرح جهانی و بهعنوان یکی از معضلات عمده زیست محیطی تبدیل شده است. بخش کشاورزی یکی از اولین بخشهایی است که تحت تأثیر این تغییرات قرار میگیرد؛ چراکه کشاورزان قادر نیستند شرایط اقلیمی را کنترل کنند؛ اما مدیریت و تغییر در عواملی چون رقم محصول و بهینهسازی الگوی کشت مطابق با اقلیم منطقه، میتواند آثار سوء این تغییر اقلیم را بر رشد و عملکرد ...
[ 28 ] - تاثیر سیاستهای مدیریت آب‌های زیرزمینی در شرایط تعادل بر سطح زیر کشت چغندر قند در استان خراسان رضوی
به منظور بررسی تاثیر سیاستهای مختلف مدیریت منابع آب زیرزمینی بر روی سطح زیر کشت چغندر قند در استان خراسان رضوی از یک مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت استفاده شد. مناطق مورد مطالعه شامل شهرستان‌های مشهد ، نیشابور، سبزوار، تربت جام و تربت حیدریه بود. اطلاعات مورد نیاز از طریق تکمیل پرسشنامه و همچنین بانک‌های اطلاعاتی و انتشارات سازمان جهاد کشاورزی و سازمان آب منطقه‌ای خراسان رضوی بدست آمد. سنا...
[ 29 ] - تعیین الگوی کشت بهینه با هدف پایداری آب زیرزمینی
آب‌زیرزمینی بزرگ‌ترین منبع آب‌شیرین در دسترس بر روی کره زمین بوده که در بسیاری از کشورها به دلیل اضافه برداشت در معرض خطر نابودی قرار گرفته است. تعیین الگوی کشت بهینه ای که همراه با کاهش تخصیص منابع آب منجر به کاهش درآمد کشاورزان نشود، میتواند راهکاری مناسب در راستای پایداری آب زیرزمینی باشد. در پژوهش حاضر روشی ارائه شده که علاوه بر پا...
[ 30 ] - عوامل مؤثر بر نوع قرارداد فروش محصولات کشاورزی (مطالعه موردی: محصول پنبه شهرستان گنبد کاووس)
هدف از پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر نوع قرارداد فروش انتخابی محصول پنبه از سوی کشاورزان شهرستان گنبدکاووس در استان گلستان میباشد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد 200 کشاورز پنبه‌کار انتخاب شده و دادههای مقطعی با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه حضوری جمعآوری شد. برای بررسی هدف مذکور از مدل رگرسیون لاجیت چندگانه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که قراردادهای رایج فروش محصول پنبه ت...
[ 31 ] - شناسایی مولفه‌های اثرگذار بر سهم مواد‌غذایی در مخارج خانوارهای شهری و روستایی در ایران
در مطالعه حاضر، تاثیر مصرف گروه‌های مختلف غذایی و عوامل اقتصادی و اجتماعی بر روی سهم مواد غذایی در مخارج خانوار در مناطق شهری و روستایی با استفاده از روش رگرسیون چندک پانل مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد، اثر‌گذاری مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی و مصرف گروه‌های غذایی در خانوار در قسمت‌های مختلف توزیع متفاوت است. متغیر‌های اقتصادی اجتماعی مانند درآمد، نرخ باسوادی و بعد خانوار بیشت...
نویسندگان همکار