علی اکبر ناجی میدانی
دانشیار دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - تکانه‌های نفتی و پویایی‌های صندوق توسعه ملی؛ رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا (DSGE) کینزین‌های جدید
امروزه به دلیل نقش مهم تثبیتی که صندوق‌های ثروت ملی در مواجهه با تکانه‌های درآمدهای نفتی می‌توانند ایفا نمایند، به عنوان یک سازوکار مؤثر در مدیریت درآمدهای نفتی مورد توجه کشورهای نفتی قرار گرفته‌اند. از این رو، در این تحقیق یک مدل DSGE با رویکرد مکتب کینزین‌های جدید با لحاظ چسبندگی‌های قیمتی و با تبیین بخش‌های عمده خانوار، بنگاه، دولت- بانک مرکزی و نفت- صندوق توسعه ملی برای اقتصاد ایران طراحی و...
[ 2 ] - مدل قیمت‌گذاری صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله بر اساس نظریه بازی‌ها
یکی از مسائل مهم در زمینه صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله، نبودن استراتژی مشخص برای قیمت‌گذاری است و ارائه مکانیسم قیمت‌گذاری بهینه، همواره یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قراردادهای صادرات گاز بوده است. در این مقاله یک مکانیسم قیمت‌گذاری مبتنی بر نظریه بازی‌ها ارائه شده است. این مکانیسم قیمت‌گذاری مبتنی بر همکاری بین کشورهای تولیدکننده، مصرف‌کننده و انتقال‌دهنده گاز تدوین شده است که در صورت پایبند...
[ 3 ] - نظم‌پذیری جمعی درون خانواده: پدیده محوری در تأثیرپذیری عملکرد اقتصادی از آموزه‌های اسلامی: مطالعه‌ای براساس نظریه زمینه‌ای
این مقاله درصدد است با رویکرد تفسیرگرایانه و با استفاده از رهیافت چندعلتی، عوامل مؤثر بر میزان اثرگذاری آموزه‌های اقتصادی اسلام در کنش اقتصادی خانواده مسلمان را شناسایی کند. روش مقاله کیفی و در چارچوب «نظریه‌پردازی داده‌بنیاد» است. با توجه به ماهیت میان‌رشته‌ای موضوع، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با تعدادی از صاحب‌نظران «اقتصاد اسلامی»، متخصص در تبیین «رفتار مصرف‌کننده مسلمان»، و صاحب‌نظران علوم ترب...
[ 4 ] - اثر روش پرداخت در بازار برق ایران بر کارایی تولید در چاچوب مدل‌های عامل محور
از بارزترین مشخصات بازار برق در کشور ما شیوه پرداخت به ازای پیشنهاد به برندگان بازار می‌باشد. این در حالی است که در اکثر کشورها از شیوه پرداخت یکنواخت جهت تسویه بازار استفاده میشود. در این مقاله به مقایسه تأثیر این دو شیوه بر بهره‌وری و کارایی صنعت برق در بخش تولید پرداخته میشود. برای بررسی دقیق‌تر، مدل در سه ساعت کم باری، بارعادی، پیک و سالانه طراحی می‌گردد. بدین منظور با کمک روش Q-Learning ...
[ 5 ] - تدوین استراتژی‌های حضور مؤثر ایران در مجمع کشورهای صادرکننده‌ی گاز
با توجه به رخداد‌ها و روندهای نوین اقتصاد انرژی جهانی، گاز طبیعی یکی از کالاهای استراتژیک است که دارندگان منابع آن می‌توانند از گاز برای تأثیر‌گذاری بر معادلات جهانی به نفع خود استفاده نمایند. در این راستا تشکیل مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) که جمهوری اسلامی ایران در ایجاد آن نقش اساسی داشت، از مهمترین تحولات بین‌المللی در عرصه جهانی گاز در سال‌های اخیر محسوب میشود. این مجمع برای حضور مؤ...
[ 6 ] - تبیین عامل‌های پرکننده شکاف بین نظر و عمل در رفتار اقتصادی خانواده مسلمان
مطالعه‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم آگاهی خانواده‌های مسلمان نسبت به نهی از اسراف، تبذیر و پیامدهای آنها، یکی از مسائل درگیر بیشتر خانواده‌ها در جایگاه مصرف‌کننده، نداشتن اعتدال در تخصیص درآمد به مخارج مصرفی است. شناسایی علت‌ها و عامل‌های قابل مدیریت این عدم اعتدال، برای اقتصاددانان و متولیان ترویج فرهنگ دینی و نظام آموزشی و پرورشی رسمی و غیررسمی می‌تواند اهمیت داشته باشد. در مقاله پیش رو با استف...
[ 7 ] - بررسی اثر کارآفرینی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب
این پژوهش به بررسی اثر کارآفرینی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب، با استفاده از داده‌های سال 2008 می‌پردازد. پژوهش کاربردی است و گردآوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه‌ای-اسنادی انجام میشود. که با استفاده از مدل رشد درونزای رومر، متغیر کارآفرینی در کنار دیگر متغیرهای مهم مؤثر بر رشد، وارد مدل میشود. برای اندازه‌گیری کارآفرینی از سه شاخص مختلف، از جمله شاخص‌های «سازمان دیده‌بان جهانیکارآفرینی» ا...
[ 8 ] - ارتباط میان ساختار بودجهای دولت، فعل و انفعالات بخش پولی و تورم در اقتصاد ایران
میانگین نرخ تورم اقتصاد ایران طی دورۀ 1358-1389 برابر 77/18 درصد بوده است. به عقیدۀ بسیاری از اقتصاددانان کسری بودجۀ دولت یکی از دلایل این تورم مزمن و نسبتاً بالا بوده است. ازاین‌رو در این مقاله، ارتباط کسری بودجه و تورم بررسی میشود. پویایی‌های بخش پولی اقتصاد ایران با سه رابطۀ همگرایی بلندمدتِ برابری بازار پول، برابری قدرت خرید و برابری تورم فیشر در چارچوب مدل SVARX بررسی شده است. نتایج نشان می...
[ 9 ] - تأثیر ساختار کسری بودجه بر نقدینگی در اقتصاد ایران: رویکرد تابع واکنش بانک مرکزی
کسری بودجه مزمن و تسلط مالی دولت بر بخش پولی از مشخصه های اقتصاد ایران در سال های بعد از انقلاب بوده که بر اساس ادبیات اقتصادی تغییرات مداوم و قابل توجه در عرضه پول ایران را توضیح می دهد. مقاله حاضر تأثیر ساختار کسری بودجه بر نقدینگی را در چارچوب تابع واکنشِ بانک مرکزی و با استفاده از مدل VARX طی دوره 1358 تا 1389 بررسی می کند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که تغییرات کسری بودجه کل و نقدینگی ...
[ 10 ] - بررسی رابطه بین صنعتی شدن و کارایی انرژی بخش صنعت در ایران
صنعتی شدن، زیر بنای تحریکات توسعه‌ای در هر کشور و از مهمترین عوامل تحول ساختاری اقتصاد و نیل به اقتصاد بدون اتکاء به درآمدهای نفتی است که موجبات کاهش مصرف انرژی و در نتیجه افزایش کارایی آن را فراهم می‌کند. در این مقاله، رابطه بین صنعتی شدن و کارایی انرژی بخش صنعت در ایران بر اساس داده‌های سالانه در دوره زمانی 1360- 1387 مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور از الگوی خود بازگشت با وقفه‌های توزیعی ...
[ 11 ] - تاثیر روش های پرداخت بر قیمت فروش و هزینه تمام شده برق در بازار برق ایران: مطالعه موردی نیروگاه‌های برق خراسان
از مهمترین ویژگی‌های بازار برق ایران، روش پرداخت به ازای پیشنهاد به نیروگاه های برنده است. این در حالی است که در بسیاری از بازارهای برق کشورهای توسعه یافته از روش پرداخت یکنواخت استفاده میشود. این مقاله به مقایسه روش پرداخت یکنواخت و پرداخت به ازای پیشنهاد از نظر قیمت فروش و هزینه تمام شده برق در بازار برق ایران با استفاده از الگوی Q-Learning در سه دوره کم باری، بار عادی و پیک می پردازد. به دل...
[ 12 ] - بررسی اثر تغییرات تکنولوژی و محدودیت‌های زیست محیطی بر تقاضای نفت کشورهای غیر OECD وارد کننده نفت از ایران: برآورد الگوهای متقارن و نامتقارن
هدف این مطالعه بررسی اثر تغییرات تکنولوژی و محدودیت‌های زیست‌محیطی با برآورد تابع تقاضای نفت کشورهایNon-OECDواردکننده نفت از ایران بر اساس تصریح متقارن و نامتقارن است. به این منظور از داده‌های دوره زمانی 1970 تا 2014، برای کشورهایNon-OECD واردکننده نفت از ایران شامل روسیه، آفریقای جنوبی، چین و هنداستفاده شد. با توجه به پایا بودن تفاضل مرتبه اول متغیرهای مورد بررسی، به منظور برآورد از روش حداقل ...
[ 13 ] - قواعد بهینه مالی برای تخصیص درآمدهای نفتی کشور با تاکید بر نقش تثبیتی صندوق توسعه ملی و حساب ذخیره ارزی
یکی از معضلات کشورهای صادرکننده نفت شوک‌های مستمری است که تغییرات قیمت نفت بر اقتصاد این کشورها وارد می‌سازد. لذا این کشورها باید به طراحی ابزارهای سیاستی و قواعد مالی به ثبات بخشی بپردازند تا مانع ورود این شوک‌ها به اقتصاد داخلی شوند. ایجاد صندوق‌های ثروت ملی که با اهداف تثبیتی و پس‌اندازی از جمله این ابزارهای ثبات بخشی بوده که می‌تواند ضمن هموارسازی مصارف دولت از نوسانات مخارج مصرفی دولت در ...
[ 14 ] - تاثیر روش های پرداخت بر قیمت فروش و هزینه تمام شده برق در بازار برق ایران: مطالعه موردی نیروگاه‌های برق خراسان
از مهمترین ویژگی‌های بازار برق ایران، روش پرداخت به ازای پیشنهاد به نیروگاه های برنده است. این در حالی است که در بسیاری از بازارهای برق کشورهای توسعه یافته از روش پرداخت یکنواخت استفاده میشود. این مقاله به مقایسه روش پرداخت یکنواخت و پرداخت به ازای پیشنهاد از نظر قیمت فروش و هزینه تمام شده برق در بازار برق ایران با استفاده از الگوی Q-Learning در سه دوره کم باری، بار عادی و پیک می پردازد. به دل...
[ 15 ] - قواعد بهینه مالی برای تخصیص درآمدهای نفتی کشور با تاکید بر نقش تثبیتی صندوق توسعه ملی و حساب ذخیره ارزی
یکی از معضلات کشورهای صادرکننده نفت شوک‌های مستمری است که تغییرات قیمت نفت بر اقتصاد این کشورها وارد می‌سازد. لذا این کشورها باید به طراحی ابزارهای سیاستی و قواعد مالی به ثبات بخشی بپردازند تا مانع ورود این شوک‌ها به اقتصاد داخلی شوند. ایجاد صندوق‌های ثروت ملی که با اهداف تثبیتی و پس‌اندازی از جمله این ابزارهای ثبات بخشی بوده که می‌تواند ضمن هموارسازی مصارف دولت از نوسانات مخارج مصرفی دولت در ...
[ 16 ] - مدل قیمت‌گذاری صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله بر اساس نظریه بازی‌ها
یکی از مسائل مهم در زمینه صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله، نبودن استراتژی مشخص برای قیمت‌گذاری است و ارائه مکانیسم قیمت‌گذاری بهینه، همواره یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های قراردادهای صادرات گاز بوده است. در این مقاله یک مکانیسم قیمت‌گذاری مبتنی بر نظریه بازی‌ها ارائه شده است. این مکانیسم قیمت‌گذاری مبتنی بر همکاری بین کشورهای تولیدکننده، مصرف‌کننده و انتقال‌دهنده گاز تدوین شده است که در صورت پایبند...
[ 17 ] - ارتباط عدم تعادل‌های داخلی و خارجی در اقتصاد و بسط قضیه سه‌گانه پولی (مطالعه موردی اقتصاد ایران)
هدف اصلی این مقاله ارائه چارچوبی برای بررسی ارتباط بین عدم تعادل‌های داخلی و خارجی و تبادل بین آنها مبتنی بر بسط قضیه سه‌گانه است که عدم تعادل پولی را با عدم تعادل بخش‌های حقیقی اقتصاد تحلیل می‌کند. مطالعه تجربی این مقاله، الگوی نظری ارائه شده را در قالب سیستم معادلات همزمان برای اقتصاد ایران (به دو روش OLS و 2SLS) آزمون می‌کند. نتایج مطالعات تجربی و آزمون‌ها حاکی از درستی نظریه ارائه شد...
[ 18 ] - مطالعه تأثیر ابعاد توسعه انسانی (آموزش، سلامت و رفاه) بر شاخص عملکرد محیط‌زیستی
تلاش کشورها برای افزایش درآمد ملی و رفاه اگر همراه با ملاحظات محیط-زیستی نباشد، زیان‌های جبران‌ناپذیری ازجمله تغییرات سریع آب و هوایی و تخریب محیط زیست را به همراه خواهد داشت. ازاین‌رو در سال‌های اخیر توجه زیادی به کیفیت و پایداری محیط زیست در سطوح ملی و فراملی شده است. بسیاری از دولت‌ها متوجه شده‌اند که نمی‌توانند عملکرد محیط‌زیستی را صرفاً مرتبط با توسعه اقتصادی ببینند و به سایر ابعاد توسعه به...
نویسندگان همکار