مصطفی سلیمی‌فر
استاد گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد
[ 1 ] - نظم‌پذیری جمعی درون خانواده: پدیده محوری در تأثیرپذیری عملکرد اقتصادی از آموزه‌های اسلامی: مطالعه‌ای براساس نظریه زمینه‌ای
این مقاله درصدد است با رویکرد تفسیرگرایانه و با استفاده از رهیافت چندعلتی، عوامل مؤثر بر میزان اثرگذاری آموزه‌های اقتصادی اسلام در کنش اقتصادی خانواده مسلمان را شناسایی کند. روش مقاله کیفی و در چارچوب «نظریه‌پردازی داده‌بنیاد» است. با توجه به ماهیت میان‌رشته‌ای موضوع، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با تعدادی از صاحب‌نظران «اقتصاد اسلامی»، متخصص در تبیین «رفتار مصرف‌کننده مسلمان»، و صاحب‌نظران علوم ترب...
[ 2 ] - بهینه‌سازی فرآیند تولید نفت‌خام در یک مدل تصادفی و مقایسه آن با تولید در چارچوب قراردادهای بیع‌متقابل (مطالعه موردی: میدان درود)
قرارداد توسعه میدان درود یکی از قراردادهای بیع‌متقابل نسل اول است که در سال 1377 میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های نفتی الف (Elf) و آجیپ (Agip) منعقد گردید. هدف از این قرارداد افزایش تولید میدان از 140 هزار بشکه به 220 هزار بشکه در روز بود. در این مقاله برنامه تولید پیشنهادی شرکت الف برای سالهای 2024-2000 با مسیر بهینه تولید نفت از میدان درود مقایسه شده است. مسیر بهینه تولید نفت از میدان درود...
[ 3 ] - تبیین عامل‌های پرکننده شکاف بین نظر و عمل در رفتار اقتصادی خانواده مسلمان
مطالعه‌ها نشان میدهد که به‌رغم آگاهی خانواده‌های مسلمان نسبت به نهی از اسراف، تبذیر و پیامدهای آنها، یکی از مسائل درگیر بیشتر خانواده‌ها در جایگاه مصرف‌کننده، نداشتن اعتدال در تخصیص درآمد به مخارج مصرفی است. شناسایی علت‌ها و عامل‌های قابل مدیریت این عدم اعتدال، برای اقتصاددانان و متولیان ترویج فرهنگ دینی و نظام آموزشی و پرورشی رسمی و غیررسمی می‌تواند اهمیت داشته باشد. در مقاله پیش رو با استف...
[ 5 ] - بررسی مقایسه‌ای تعیین قیمت صنعت برق ایران به روش BOT
استفاده از روش‌های نوین تامین مالی هم به دلیل کمبود منابع مالی دولتی و هم به دلیل بهره‌وری بالاتر هزینه در بخش خصوصی، مورد توجه دولت‌ها بوده است. استفاده از روش تامین مالی «ساخت ـ بهره‌برداری ـ انتقال» که به اختصار (BOT) نامیده می‌شود، یکی از پرکاربردترین این روش‌ها در مشارکت بخش خصوصی و دولتی است. این مقاله به بررسی دو روش تعیین قیمت در صنعت برق ایران پرداخته و آنها را با یکدیگر مقایسه کرده اس...
[ 6 ] - تأثیر هزینه های جاری و عمرانی دولت بر سرمایهگذاری خصوصی در دو بخش ماشینآلات و ساختمان در اقتصاد ایران (با رویکرد الگوهای خود بازگشت برداری ساختاری)
امروزه ارتباط بین مخارج دولتی و سرمایهگذاری خصوصی، به یکی از مباحث اصلی در اقتصاد کلان و اقتصاد توسعه تبدیل شده است. از این رو در این مقاله اثر مخارج جاری و عمرانی دولت بر سرمایهگذاری خصوصی به تفکیک بخش ماشینآلات و ساختمان در اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1392:4-1369:1 با استفاده از الگوی خود بازگشت برداری ساختاری (SVAR) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین پویایی سیستم با استفاده از تابع واکنش ضربه‌ای...
[ 7 ] - بررسی تاثیر بازار های مالی بر رفتار قیمت نفت خام سنگین ایران در کوتاه مدت
این مقاله به بررسی انحراف قیمت نفت خام از مسیر بلند مدت آن با توجه به روابط بین بازار های مالی و بازار نفت در کوتاه مدت پرداخته است. بدین منظور، از مدل "جهش قیمت فیشر و نظریه فرانکل" با استفاده از داده های سری زمانی روزانه سال های 13-2005 در مورد نفت خام سنگین ایران در مناطق مختلف (بازار های مختلف)، از روش تکنیک گارچ چند متغیره استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، تأثیر تغییر شاخص بازار سرمایه ب...
[ 8 ] - اثر درآمدهای نفتی بر رابطه علّی توسعه مالی-رشد اقتصادی در ایران
ارتباط میان عملکرد بخش واقعی و بخش مالی توجه مطالعات بسیاری را به خود معطوف کرده است. با این وجود، در حالی که اجماعی نسبی میان اقتصاددانان درباره اثر مثبت توسعه مالی بر رشد اقتصادی وجود دارد، رابطه علّی بین این دو هنوز محل مجادلات بسیاری است. به علاوه در غالب مطالعات رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی بدون توجه به عوامل پیرامونی مؤثر بر آنها مورد بحث قرار گرفته است. به همین دلیل، مطالعات اندکی به ب...
[ 9 ] - بررسی رابطه ی علّی شاخص‌های توسعه ی مالی و رشد اقتصادی در ایران
از نظر اقتصاد دانان، توسعه ی مالی یکی از موضوعات اساسی در تبیین علل رشد اقتصادی است. سئوال اساسی در این ارتباط آن است که آیا توسعه ی مالی علت رشد اقتصادی می باشد یا آن که توسعه ی مالی خود متأثر از رشد اقتصادی است. برخی اقتصاددانان معتقدند که بخش مالی هیچ گونه تأثیری بر رشد بخش واقعی ندارد، اما ادبیات غالب، گویای یک ارتباط قوی بین توسعه ی مالی و رشد اقتصادی است. در تحقیق حاضر، جهت انداز...
[ 10 ] - اثرات آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی بر جریان تجاری غیرنفتی ایران و چین طی دوره زمانی 1391-1360
در این مقاله به بررسی اثرات آزادسازی تجاری و رشد اقتصادی بر تراز تجاری غیرنفتی دوجانبه ایران و چین بر اساس داده‌های سالانه طی دوره 1391-1360 پرداخته شده است. به این منظور، ابتدا برای بررسی پایایی متغیرها، آزمون دیکی-فولر تعمیم یافته و برای بررسی صحت نتایج آن، آزمون شکست ساختاری پرون به ترتیب مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به منظور تخمین ضرایب متغیرها، از الگوی خودتوضیحی با وقفه‌های توزیعی (ARDL) ...
[ 11 ] - تحلیل مقایسه‌ای نظریه‌های دستمزد سنتی و دستمزد کارایی در بخش صنعت اقتصاد ایران با استفاده از روش خطی گوک
بررسی شواهد آماری طی سالهای 1386-1360 نشان‌دهنده برخی هم‌حرکتی بین سطوح دستمزدی و سطوح بهره‌وری است، اما در توضیح این نکته عاجز است که علت افزایش بهره‌وری، افزایش دستمزد است یا عکس آن صحیح است، و یا ارتباط بین آنها با ارتباط علت و معلولی توضیح‌پذیر نیست. با توجه به اهمیت موضوع که افزایش بهره‌وری در همه اقتصادهای در حال رشد و توسعه اهمیت وافر دارد، نظریه‌های اقتصادی مرتبط با موضوع در ادبیات موض...
[ 12 ] - تأثیر شوک درآمدهای نفتی دولت و نااطمینانی های ناشی از آن بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران (1392:4-1369:1)
در این مقاله، تأثیر شوک درآمدهای نفتی و نااطمینانیهای ناشی از آن (شامل نااطمینانی نرخ ارز و نااطمینانی تورم) بر سرمایهگذاری خصوصی به تفکیک دو بخش ماشینآلات و ساختمان در اقتصاد ایران با استفاده از روش الگوی خود بازگشت برداری ساختاری (SVAR) طی دوره زمانی (13۶۹:۱-13۹۲:۴) بررسی شده است. نتایج حاصل از توابع ضربه واکنش (توابع عکسالعمل تحریک) و تجزیه واریانس نشان میدهد شوک درآمدهای نفتی دو...
[ 13 ] - تأثیر بازار مالی بر قیمت نفت خام شاخص جهانی و ایران
بررسی علل تغییر قیمت نفت و مدلسازی برای پیش بینی نوسانات آن، با توجه به جایگاه آن در اقتصاد ایران، همواره یکی از مهمترین حوزه های مطالعاتی ادبیات اقتصاد ایران بوده است. از سوی دیگر نوسان قیمت نفت، موجب ایجاد اختلالاتی در برنامه های توسعه می شود. لذا، شناخت ساز و کار شکل گیری قیمت های نفت می تواند ریسک نوسانات قیمت نفت و تاثیرات منفی آن بر اقتصاد ایران را کاهش دهد. در این مقاله به بررسی انحراف ق...
[ 14 ] - نرخ ارز واقعی به عنوان سازوکار انتقال پولی جدید در اقتصاد ایران: یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی
This paper examines whether in the analysis of the impact of monetary policy, the exchange rate can play a role along with the interest rate as a transmission mechanism of monetary policy effects on economic variables or not? For this purpose, the general dynamic stochastic equilibrium models were used in the form of a New Keynesian small open macro-economy; accordingly, in this study, the Baye...
[ 15 ] - بررسی تأثیر سرمایه گذاری در سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با استفاده از روش GMM
در دهههای اخیر اهمیت و نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی کشورها بیشتر مورد توجه اقتصاددانان قرار گرفته است، بهطوریکه در حال حاضر یکی از عوامل حیاتی برای رشد و توسعه اقتصادی کشورها انباشت سرمایه انسانی است. هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین دو شاخص جایگزین سرمایه انسانی؛ یعنی مخارج آموزشی دولت و مخارج بهداشتی دولت، بهطور همزمان، بر رشد اقتصادی 10 کشور منتخب عضو منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا با ...
[ 16 ] - بررسی تأثیر سیاستهای پولی آمریکا بر قیمت نفت خام‌های شاخص در کوتاهمدت
بررسی علل تغییر قیمت نفت و مدلسازی برای پیشبینی نوسانات آن، با توجه به جایگاه آن در اقتصاد ایران، همواره یکی از مهمترین حوزههای مطالعاتی ادبیات اقتصاد ایران بوده است. با گسترش بورسهای نفتی و بازار آتیهای نفت، بازار نفت و در پی آن نظریه انتظارات قیمت، شکلگیری قیمت نفت خام را متحول ساخت. بدین صورت که در کوتاهمدت با تغییر در نرخ بهره، در اثر سیاستهای پولی، جریان نقدینگی بین بازارهای مالی ...
[ 17 ] - نقش دولت‌ها در توسعه مالی: مطالعه موردی کشورهای عضو اوپک
توسعه مالی از مباحث مطرح در دهههای اخیر به‌منظور دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی می‌باشد. بهبود عملکرد سیستم مالی هر کشور مستلزم عملکرد بهینه دولت به‌ویژه از منظر نظارتی کنترل فساد و تنظیم قوانین و مقررات است. مقاله حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه مالی (سهم اعتبارات داخلی ارائه‌شده به بخش خصوصی از تولید ناخالص داخلی) با نگاه ویژه بر شاخص‌های حکمرانی خوب از قبیل رتبه شاخص‌های کیفیت مقرارت تن...
[ 18 ] - تأثیر شوک درآمدهای نفتی دولت و نااطمینانی های ناشی از آن بر سرمایه گذاری بخش خصوصی در اقتصاد ایران (1392:4-1369:1)
در این مقاله، تأثیر شوک درآمدهای نفتی و نااطمینانیهای ناشی از آن (شامل نااطمینانی نرخ ارز و نااطمینانی تورم) بر سرمایهگذاری خصوصی به تفکیک دو بخش ماشینآلات و ساختمان در اقتصاد ایران با استفاده از روش الگوی خود بازگشت برداری ساختاری (SVAR) طی دوره زمانی (13۶۹:۱-13۹۲:۴) بررسی شده است. نتایج حاصل از توابع ضربه واکنش (توابع عکسالعمل تحریک) و تجزیه واریانس نشان میدهد شوک درآمدهای نفتی دو...
[ 19 ] - تأثیر بازار مالی بر قیمت نفت خام شاخص جهانی و ایران
بررسی علل تغییر قیمت نفت و مدلسازی برای پیش بینی نوسانات آن، با توجه به جایگاه آن در اقتصاد ایران، همواره یکی از مهمترین حوزه های مطالعاتی ادبیات اقتصاد ایران بوده است. از سوی دیگر نوسان قیمت نفت، موجب ایجاد اختلالاتی در برنامه های توسعه می شود. لذا، شناخت ساز و کار شکل گیری قیمت های نفت می تواند ریسک نوسانات قیمت نفت و تاثیرات منفی آن بر اقتصاد ایران را کاهش دهد. در این مقاله به بررسی انحراف ق...
[ 20 ] - کشف و تبیین خوشه های اعضای هیأت علمی مهاجرت کرده براساس تحلیل عاملی دیدگاه درباره موانع نگهداشت سرمایه انسانی دانشگاه های برتر ایران
شناسایی موانع نگهداشت نخبگان علمی بهعنوان سرمایه انسانی دانشگاههای برتر کشور به منظور آسیب‌شناسی و ایجاد زیرساخت لازم برای تحقق نگهداشت مؤثر آنان ضروری است. مقاله حاضر بادرنظرداشتن چندوجهی و بینرشتهای بودن موضوع مهاجرت نخبگان، ازطریق تشکیل فضای گفتمان در روششناسی کیو، ابعاد مختلف فردی و سازمانی آن را در دو سطح خرد و کلان، شامل زیرمجموعههای اجرایی، اداری، آموزشی، علمی، سیاسی، اقتصادی، و اج...
[ 21 ] - تحلیل ویژگی‌های فردی و انگیزه‌های رفتاری انجام فعالیت خیریه با رویکرد اقتصادی
هدف این مقاله، بررسی ویژگی‌ها و انگیزه‌های فردی انجام فعالیت خیریه در شهر مشهد می‌باشد. این پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه می‌باشد. حجم نمونه مناسب، 389 نفر بوده و تحلیل داده‌ها از طریق نرم‌افزار R صورت گرفته است. نتایج نشان داد زنان بهطور میانگین بیش از مردان، تمایل به انجام رفتار خیریه دارند. همچنین، مالکان منازل مسکونی و ساکنان منزل پدری، بیش از دیگران بر این نوع رفتار تمر...
[ 22 ] - منافع و اهداف کشورهای دارای منابع نفتی و شرکت‌های بین‌المللی نفتی در انعقاد قراردادهای نفت و گاز
مقالۀ پیش رو، به منظور شناسایی اهداف و منافع کشورهای نفتی، به ویژه ایران، در انعقاد قراردادهای حوزههای اکتشاف، توسعه، استخراج و تولید نفت و گاز با شرکت‌های بین‌المللی در مقابل اهداف و منافع آنها، سامان یافته است. این پژوهش، از دو روش اسنادی و کتابخانه‌ای و نیز پیمایشی با مصاحبۀ ساختاریافته با نخبگان انجام شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد اهداف و منافع دو طرف قرارداد بسیار گوناگون است. این اهد...
[ 23 ] - بررسی اثر تحریم های مالی و انرژی بر شکاف تولید در اقتصاد ایران
هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر تحریم های مالی و انرژی بر شکاف تولید در اقتصاد ایران است. بدین منظور از رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) با رویکرد کینزی جدید به منظور طراحی ساختار الگو استفاده شده است. در این ساختار، تحریم های مالی و انرژی به صورت یک شوک وارد مدلسازی واحدهای اقتصادی شده است که در نتیجه آن، رفتار خانوار در زیربخشهای مصرف، انباشت سرمایه و مخارج سرمایه گذاری و همچنین رفتار...
[ 24 ] - Study of the impact of some factors determining the non-performing loans of the banking network from the public sector in sanction conditions: Application of Wavelet Transform and Markov Switching Models
The present study examines the determinants of non-performing loans from the public sector with emphasis on fluctuations in asset markets in the period 1397: 4-1384: 1. For this purpose, in order to extract the exchange rate and stock index fluctuations, the Daubechies discrete wavelet transform model has been used. Finally, the Markov switching model has been used to investigate the effect of ...
[ 25 ] - Investigating the impact of some socio-economic factors on the nutritional behavior of children and adolescents during the outbreak of covid-19 (a case study of Mashhad city)
Introduction Various surveys show that the economic and social status of the family affects the nutrition and growth of children. One of the vulnerable groups from the Covid-19 crisis are children and teenagers, who can reduce the amount and severity of their injuries by identifying the manner and extent of their vulnerability to various factors during the epidemic. methods The survey resear...
نویسندگان همکار