رضا مختاری ملک آبادی

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

[ 1 ] - تحلیل رابطه فرسودگی کالبدی و جرم در کلانشهرها ( نمونه موردی: منطقة 12 شهرتهران)

بافت فرسودة شهر تهران، 3268 هکتار است که حدود 5 درصد مساحت شهر تهران را تشکیل می دهد و منطقه 12 که هستة تاریخی است، از فرسوده­ترین مناطق شهری تهران می باشد. بروز انواع ناهنجاری­های اجتماعی در بافت­های فرسودة کلانشهر تهران به دغدغه­ای بسیار مهم برای مدیران شهری تبدیل شده است. لذا این پژوهش، با هدف بررسی الگوهای مکانی و شرایط تسهیل کنندة ارتکاب جرایم در محدودة بافت­های فرسوده منطقة 12 کلانشهر تهر...

[ 2 ] - سنجش میزان اثرپذیری پایداری شهری ازموقعیت مرزی ( مطالعه موردی: شهر مرزی مریوان)

امروزه دستیابی به توسعه پایدار به طور عام و توسعه پایدار شهری به طور خاص به عنوان یکی از اهداف بنیادین برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در همه سطوح سازمان فضایی (محلی، منطقه‌ای و جهانی) مطرح است. در راستای نهادینه شدن این هدف اساسی در تمامی ابعاد (به ویژه در سطح محلی) تأکید بر جهت‌گیری برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری مورد تأکید برنامه‌ریزان می‌باشد. گفتنی است که دستیابی به توسعه پایدار و میزان پایداری عرص...

[ 3 ] - تحلیل نابرابری های ناحیه ای استان فارس با استفاده از مدلVIKOR

توسعه پایدار زمانی حاصل می شود که نابرابری های ناحیه ای کاهش یافته و عدالت اجتماعی برقرار شود لذا وجود نابرابری مانعی برای حصول این امر است. تحلیل نابرابری ها با معیار ها و شاخص های مختلف می تواند به شناخت نواحی کم توسعه یا در حال توسعه کمک نموده و الزامات لازم جهت تخصیص منابع به آنها را مهیا نماید. تحقیق حاضر با روش توصیفی – تحلیلی به تحلیل نابرابری های ناحیه ای استان فارس با بهره گیری از 62 ش...

[ 4 ] - تحلیل تطبیقی عناصر فضایی باغ ایرانی در طراحی پارک‌های شهر اصفهان

باغ ایرانی از قدیمی ترین تجربه‌های باغ آرایی در جهان است و تاریخ باغ سازی ایران نشان از قدمت آن دارد. باغ ایرانی و عناصر آن کمک خواهند کرد که پارک‌ها و فضاهای سبز امروز از یکنواختی کسل کننده درآمده و به فضاهایی با نشاط و هویت بخش مبدل شوند. در حال حاضر می‌توان از باغ سازی ایرانی الگو گرفت تا خوانشی مجدد از جلوه‌های باغ ایرانی صورت پذیرد به نحوی که با فضای سبز مدرن زندگی امروز متناسب باشد. باغ ا...

[ 5 ] - تحلیل الگوهای رشد هوشمند شهری در مناطق چهارده‌گانه اصفهان بر اساس مدل‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای

رشد پراکنده شهری، گسترش فیزیکی سریع و بی برنامه شهرها و در پی آن استفاده بی رویه از وسایل نقلیه موتوری، این مکان‌ها را با چالش‌های زیست محیطی فراوانی مواجه کرده است که حاصل آن افزایش آلودگی‌های محیطی و از بین رفتن زمینهای کشاورزی و افزایش هزینه زیرساخت‌های شهری بوده است. بنابراین جهت سامان دهی به چنین رشدی، از الگوهای نوین برنامه ریزی همچون رشد هوشمند استفاده می‌شود که این الگو بر افزایش تراکم ...

[ 6 ] - تحلیلی جغرافیایی بر وضعیت کاربری پارکینگ در شهر گناوه با استفاده از مدل AHP

  بندر گناوه با داشتن جاذبه‌های گردشگری، مراکز تجاری و تفریحی، سالانه پذیرای میلیون‌ها نفر مسافر- 2302154 نفر در تعطیلات نوروز1390- از سراسر کشور است. سیل عظیم جمعیت مشکلات ترافیکی متعدد در این شهر به همراه داشته است که ریشه اصلی این مشکلات را در کمبود و مکانیابی ناصحیح کاربری پارکینگ در این شهر می‌توان جستجو کرد که البته، این موضوع در ایام رونق گردشگری بسیار حاد و بحرانی جلوه‌گر می‌شود. روش تح...

[ 7 ] - تحلیلی جغرافیایی بر نقش دوچرخه در سیستم حمل و نقل پایدار شهر اصفهان

    از گذشته‌های دور اصفهان به عنوان شهر دوچرخه سواران معروف بوده، اما در سالهای اخیر با رشد تردد خودرو، این فرهنگ به حاشیه رانده شده است. وضعیت توپوگرافی مناسب، آب و هوای معتدل و ساختار فرهنگی شهر اصفهان از عوامل گسترش فرهنگ دوچرخه سواری در دهه‌های گذشته بوده است. بررسی‌های آماری نشان می دهد که سهم دوچرخه در سفرهای شهری امروز شهروندان شهر اصفهان، حدود 8.37 درصد از کل سفرهاست. در حالی که این نس...

[ 8 ] - تحلیلی بر برنامه‌ریزی کاربری پارکینگ در شهر اصفهان با استفاده از مدل‌های کاربردی برنامه‌ریزی منطقه‌ای

  چکیده   عدم تعادل مناطق و بخش‌های مختلف شهری از خدمات و امکانات شهری و توزیع نامناسب کاربری‌های شهری، یکی از زمینه‌های عینی است که همواره ذهن برنامه‌ریزان و مدیران شهری را به خود مشغول نموده است. در شهر اصفهان نیز با توجه به رشد و گسترش شهرنشینی، مهاجرت‌های شهری و ضعف و کمبود امکانات و خدمات شهری، معضلات شهری بیش از پیش پیچیده‌تر شده و برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری را با چالش‌های جدی مواجه سا...

[ 9 ] - روشهای ساماندهی وبهسازی بافت قدیم شهری نجف آباد با استفاده از مدل ویکور

در دهه‌های اخیر به دلیل رشد شتابان شهرنشینی وعدم ارائه طرح و برنامه مناسب در سطح محله‌‌های شهری کیفیت محیط محلات تنزل یافته و موجب ایجاد مشکلاتی همچون فرسودگی کالبد، کم رنگ شدن حس تعلق به محله، نابرابری در توزیع و پراکندگی خدمات و همچنین عدم مشارکت مردمی شده است، به همین دلیل نظریات متعددی در خصوص بهبود کیفیت محلات شهری و جلب مشارکت مردمی توسط کارشناسان و متخصصان این رشته ارائه شده، که این پژوه...

[ 10 ] - تعیین راهبردهای توسعه ی شهری پایدار در شهرهای استخراجی مطالعه ی موردی: شهر استخراجی عسلویه

شهر اصطلاحی است که از ترکیب جمعیت، انواع فعالیت و کاربری‌ها در یک بستر جغرافیایی معنا و مفهوم می‌یابد. در میان انواع شهرهای موجود، نوع خاصی از شهرها وجود دارد که با اصطلاحاتی نظیر شهرهای معدنی، منبع - پایه و استخراجی شناخته می‌شوند. این نوع شهرها، مربوط به سکونتگاه هایی است که از استخراج منابع معدنی شکل گرفته و به تدریج به عنوان یک شهر گسترش یافته و تکوین پیدا می کنند. چهارچوب برنامه‌ریزی راهبر...

[ 11 ] - تدوین استراتژی های راهبردی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر جهرم با استفاده از مدل SWOT

فرسودگی واقعیتی است که تاکنون بیش تر شهرهای باسابقه و تاریخی ایران ،تحت تأثیر آن قرار گرفته اند.آنچه مسلم است، در این گونه شهرها این مسأله، رشد بافت شهری را مختل کرده و به پیرامون سوق می دهد. بنابراین افزون بر نابودی بافت­ها درونی و باسابقه­ی شهری، هزینه های هنگفتی را با ایجاد و بافت های نوطهور بر گرده­ی شهر تحمیل می کند. این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی، از طریق مطالعات میدانی و کتابخانه­ا...

[ 12 ] - ارزیابی پایداری اجتماعی- فرهنگی در شهرهای استخراجی (مطالعه موردی: شهر استخراجی عسلویه)

در میان انواع شهرها،شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی ،آلودگی های بالای زیست محیطی و مسائل اجتماعی ناشی از مهاجرت های شغلی و دوگانگی فرهنگی می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط این شهرها به وجود آورده یا تشدید نماید. بکارگیری شاخص های ارزیابی به منظور تعیین وضعیت ابعاد پایداری شهری برا...

[ 13 ] - تبیین پیامدهای گسترش گردشگری تجاری در مناطق روستایی (مورد: دهستان سیگار- شهرستان لامرد)

    پژوهش حاضر به بررسی نگرش جامعه میزبان از گسترش گردشگری تجاری (خرید) در منطقه روستایی دهشیخ در دهستان سیگار شهرستان لامرد می پردازد. محدوده مورد مطالعه در سالهای اخیر و در پی ورود (رسمی و غیر رسمی) کالاهای خارجی، به صورت منطقه ای تجاری با تعداد زیادی مراکز عرضه این نوع کالاها تبدیل شده و به جریان گردشگری تجاری (با انگیزه خرید) انجامیده است. این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی انجام گر...

[ 14 ] - تحلیل تطبیقی عناصر فضایی باغ ایرانی در طراحی پارک‌های شهر شیراز

باغ ایرانی از قدیمی ترین تجربه‌های باغ آرایی و منظره پردازی در جهان است که قدمت زیادی در نزد ایرانیان دارد. باغ ایرانی مجموعه ای فرهنگی، تاریخی و کالبدی است که در آن آب، گیاه و ابنیه در نظام هندسی مشخصی با هم تلفیق شده و محیطی مطلوب، ایمن و آسوده برای انسان بوجود آورده است. شیوه حضور آب در باغ ایرانی دارای نظامی خاص و هماهنگ با هندسه باغ بوده است،گیاهان در باغ ایرانی به منظور سایه اندازی، محصول...

[ 15 ] - ارزیابی زیست محیطی و اقتصادی توسعه پایدار در شهرهای استخراجی (مطالعه موردی: شهر عسلویه)

در میان انواع شهرها، شهرهای استخراجی دارای ویژگی های خاصی از جمله تمرکز بالای فعالیت های صنعتی و معدنی مرتبط با اکتشاف، استخراج، پالایش می باشد که می تواند مسئله ناپایداری را در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و کالبدی در محیط شهری این نوع شهرها، به وجود آورده یا تشدید نماید. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل و ارزیابی ابعاد زیست محیطی و اقتصادی توسعه شهری پایدار در شهر عسلویه در جنوب ای...

[ 16 ] - رتبه بندی فضایی بر اساس میزان بهره مندی از تسهیلات بانکی (مطالعه موردی: مراکز شهری ایلام)

امروزه یکی از ملزومات توسعه پایدار شهری، برنامه ریزی جهت کنترل توسعه فضایی متعارف شهرها میباشد. ازعوامل موثر در توسعه کالبدی مراکز شهری توسعه شعبات بانکی وارائه خدمات مالی وتسهیلات بانکی در بخشهای مختلف خدماتی، صنعتی، مسکن، امورزیربنایی و... میباشد. بابررسی اثرخدمات بانکی و نقش آن در توسعه فضایی مراکز شهری و شناسایی عوامل موثر (مثبت ومنفی) میتوان برای آینده مراکز شهری برنامه ریزی دقیق تر وعلمی ...

[ 17 ] - تحلیلی بر نقش جاذبه‌های میراث فرهنگی در توسعه و جذب گردشگری شهری در ایران مرکزی (مطالعۀ موردی: شهر یزد)

گردشگری فرهنگی یا میراثی، ابزاری از توسعة اقتصادی است که از طریق جذب بازدیدکنندگان از خارج از جامعۀ میزبان به­سمت جاذبه‌های تاریخی و میراثی مقصد، به رشد اقتصادی منجر می‌شود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش جاذبه‌های فرهنگی در توسعة گردشگری در شهر یزد است. نوع پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است. جامعة آماری شامل 384 گردشگر داخلی در سال 1393 براساس نمونه‌گیری کوکران است. برایتجزیه و تحلی...

[ 18 ] - بررسی تحلیلی- تطبیقی شاخص های توسعه گردشگری الکترونیک در شهر اصفهان

  شهر اصفهان علی‌رغم جاذبه‌های متنوع فرهنگی، تاریخی، مذهبی و اکوتوریستی، جایگاه شایسته‌ای در عرصه بین‌المللی از لحاظ درآمدهای حاصل از گردشگری ندارد. بطور کلی آمار‌ها گویای جایگاه نازل صنعت توریسم در کشور و سهم یک درصدی ایران از سبد گردشگری جهانی است؛ که شهر اصفهان نیز از این قائده مستثنی نیست. بنابراین با توجه به جایگاه نامناسب ایران و شهر اصفهان در صنعت گردشگری به نظر می‌رسد توسعه گردشگری مجاز...

[ 21 ] - بررسی تحلیلی – تطبیقی نمادهای هویت بخش شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

شهر مفهومی مدنی دارد و ساخت مدنیت و الگوهای توسعه شهری نیازمند رجوع به منابع دینی، نظریه پردازی، الهام از گذشته و داشتن پیشینه‌ی تاریخی و متناسب‌سازی آن با نیازهای پیچیده و گوناگون انسان معاصر است.هویت در شهر به واسطه‌ی ایجاد و تداعی «خاطرات عمومی» در شهروندان، تعلق خاطر و وابستگی را نزد آنان فراهم می‌نماید و شهرنشینان را به سوی شهروند شدن، که گستره‌ای فعال‌تر از ساکن شدن صرف دارد، هدایت می‌کند...

[ 22 ] - تحلیل شاخص‌های بهداشتی- درمانی استان آذربایجان شرقی به وسیله مدل تاکسنومی عددی

امروزه توجه به بهداشت و سلامت در سطح جامعه، توزیع مناسب تسهیلات بهداشتی و استفاده موثر از این امکانات یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی در سطوح مختلف تلقی می‌گردد. به کارگیری مدل‌های کمی و تحلیلی به عنوان یکی از راه‌کارهای اصلی ارزیابی سطح کمی و کیفی ارائه خدمات بهداشتی-درمانی و مقایسه تطبیقی میزان توسعه‌یافتگی منطقه‌ای محسوب می‌شود. در این تحقیق با استفاده از چهارده زیرشاخص بهداشتی- درمانی(خلاصه ش...

[ 23 ] - بررسی وضعیت پارکینگ در منطقه 2 شهر رشت

رشد سریع جمعیت و افزایش تملک وسایل نقلیه شخصی ،گستردگی جغرافیایی شهر ها را بدنبال دارد. در چنین شهر هایی سیستم حمل و نقل درون شهری اهمیت ویژه یافته و به نحوی طراحی می گردد که حداکثر کارایی را در سرویس دهی به شهروندان داشته باشد . بدین منظور عمدتا سرویس دهی و مدیریت ترافیک جاری مدنظر بوده و بخش مهمی از ترافیک شهری،یعنی ترافیک ساکن وسایل نقلیه پارک شده و نیز اثرات آن بر ترافیک جاری کمتر مورد توجه...

[ 24 ] - تحلیل و ارزیابی سامانة اتوبوس‌های سریع‌السیر (‏BRT‏)‏ شهر اصفهان براساس استانداردهای ‏مؤسسة ‏ITDP

شهر زیبای اصفهان ازجمله شهرهایی است که حمل‌ونقل، پارکینگ، ترافیک و پیرو آن افزایش آلاینده‌های زیست‌محیطی را باید در زمرة مهم‌ترین مشکلات آن برشمرد. توسعة حمل‌ونقل عمومی و تجهیز زیرساخت‌های آن، ‌یکی از راهکارهای کاهش مشکلات شهر اصفهان است؛ در این میان توسعة خطوط اتوبوس‌های سریع‌السیر به دلیل محاسن زیاد نقش چشمگیری دارد. در حال حاضر سه خط اتوبوس های سریع السیر در شهر اصفهان اجرا شده است و روزانه ...

[ 25 ] - کاربرد تکنولوژی های جدید در تحلیل فضایی و مکانیابی پارکینگ (مطالعه موردی منطقه 6 شهر اصفهان)

روند رشد سریع شهرنشینی در جهان موجب تمرکز، فشردگی و سرعت جریان زندگی شهری شده است؛ همچنین ضعف سیستم حمل و نقل عمومی کارآمد که پاسخگوی نیاز شهروندان باشد، استفاده روزافزون از خودروهای شخصی و به تبع آن افزایش تقاضا برای پارک اتومبیل در شهرها را موجب گردیده که ترافیک سنگین و شدید در شهرها، از اثرات منفی آن می باشد. بعلاوه استفاده از طرحهای سنتی در ساخت پارکینگ ها و توزیع غیرمنطقی فضاهای پارک در سط...

[ 26 ] - Assessing environmental and economic indicators of sustainable development in mining-extractive cities (A case study of Asaluyeh, Iran)

Among various types of cities, mining cities have special features including a high concentration of industrial activities associated with the exploration, extraction, refining, processing and export of groundwater resources, the risk of reduction and termination of non-renewable resources, high degree of environmental pollution, high production of domestic and industrial waste and social issue...

[ 27 ] - بررسی تحلیلی – تطبیقی نمادهای هویت بخش شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

شهر مفهومی مدنی دارد و ساخت مدنیت و الگوهای توسعه شهری نیازمند رجوع به منابع دینی، نظریه پردازی، الهام از گذشته و داشتن پیشینه‌ی تاریخی و متناسب‌سازی آن با نیازهای پیچیده و گوناگون انسان معاصر است.هویت در شهر به واسطه‌ی ایجاد و تداعی «خاطرات عمومی» در شهروندان، تعلق خاطر و وابستگی را نزد آنان فراهم می‌نماید و شهرنشینان را به سوی شهروند شدن، که گستره‌ای فعال‌تر از ساکن شدن صرف دارد، هدایت می‌کند...

[ 28 ] - تحلیل شاخص‌های بهداشتی- درمانی استان آذربایجان شرقی به وسیله مدل تاکسنومی عددی

امروزه توجه به بهداشت و سلامت در سطح جامعه، توزیع مناسب تسهیلات بهداشتی و استفاده موثر از این امکانات یکی از اهداف اصلی برنامه‌ریزی در سطوح مختلف تلقی می‌گردد. به کارگیری مدل‌های کمی و تحلیلی به عنوان یکی از راه‌کارهای اصلی ارزیابی سطح کمی و کیفی ارائه خدمات بهداشتی-درمانی و مقایسه تطبیقی میزان توسعه‌یافتگی منطقه‌ای محسوب می‌شود. در این تحقیق با استفاده از چهارده زیرشاخص بهداشتی- درمانی(خلاصه ش...

[ 29 ] - بررسی وضعیت پارکینگ در منطقه 2 شهر رشت

رشد سریع جمعیت و افزایش تملک وسایل نقلیه شخصی ،گستردگی جغرافیایی شهر ها را بدنبال دارد. در چنین شهر هایی سیستم حمل و نقل درون شهری اهمیت ویژه یافته و به نحوی طراحی می گردد که حداکثر کارایی را در سرویس دهی به شهروندان داشته باشد . بدین منظور عمدتا سرویس دهی و مدیریت ترافیک جاری مدنظر بوده و بخش مهمی از ترافیک شهری،یعنی ترافیک ساکن وسایل نقلیه پارک شده و نیز اثرات آن بر ترافیک جاری کمتر مورد توجه...

[ 30 ] - تحلیل شاخص‌های جنبش شهرهای آرام در مناطق پانزده‌گانة شهر اصفهان

طرح مسئله: امروزه عباراتی مانند جهان پرشتاب، تغییرات سریع محیطی، حمل‌ونقل سریع‌السیر و… بسیار شنیده می‌شود. انسان‌ها در عصر شتاب‌زدگی به هم توصیه می‌کنند از این قافلة سرعت عقب نمانند. بر این اساس مکتب جدیدی با نام «آهسته‌شهری» در حال شکل‌گیری است. در سال 1986 جنبش آرام‌شهرها به‌منزلة جنبشی فرهنگی به‌منظور افزایش کیفیت زندگی و کاهش سرعت در شهرها ایجاد شد. این جنبش نخست با طرح ای...

[ 31 ] - ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری نقاط حساس شهری بر اساس اصول پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: بندر دیّر)

بر اساس موقعیت استراتژیک کشور ایران در منطقه خاورمیانه و تهدیدات موجود، پرداختن به مقوله آسیب‌پذیری کشور به‌ویژه شهرها که مکان‌های تجمع انبوه سرمایه‌های مختلف هستند ضروری است. امروزه در جنگ‌ها تأکید بیشتری بر آسیب وارد نمودن به زیرساخت‌ها و نقاط مهم شهری دارند تا از هزینه‌های بالای جنگ‌های فرسایشی پرهیز شود. از طرفی شهر های ساحلی به دلیل قرار گیری در نوار ساحلی و نبود موانع طبیعی در مجاورت آنها...

[ 32 ] - Evaluation and Geographical analysis of the principal components affecting urban economic sustainability, Case study: Cities of Chaharmahal and Bakhtiari Province

Abstract Aims & Backgrounds: Today, economic challenges are one of the most important obstacles to achieving sustainability in the cities of developing countries. Therefore, recognition and geographical analysis of the factors affecting the economic sustainability of cities are among the important goals and priorities of urban and regional planning. Methodology: This research has been done by q...