حسین رضویان
استادیار زبانشناسی دانشگاه سمنان
[ 1 ] - نقش موضوع در کاربرد استعارۀ مفهومی
استعاره که به الگوبرداری میان‌حوزه‌ای یا به‌هر نوع فهم و بیان یک حوزۀ انتزاعی در قالب یک حوزۀ ملموس‌تر اطلاق میشود، یکی از مهم‌ترین موضوعات مطرح در حوزۀ شناختی است و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. پژوهشگران بسیاری بر این موضوع که استعاره، جزئی جدایی‌ناپذیر و عجین‌شده با زبان ماست صحه نهاده‌اند. اما در بررسی‌های ابتدایی صورت‌گرفته پیش از انجام پژوهش به نظر می‌رسید، بسامد و نیز شیوۀ کاربرد استع...
[ 2 ] - چندمعنایی حرف اضافۀ ”به“ در زبان فارسی با رویکرد معنیشناسی شناختی
مطالعۀ حروف اضافه در زبان فارسی می‌تواند گامی در جهت شناخت پیچیدگی‌های آن و کمکی در جهت تبیین صحیح ساخت زبان فارسی باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی معانی مختلف حرف اضافۀ ”به“ از منظر معنیشناسی شناختی است. برای این منظور از رویکرد چندمعنایی سامان‌مند تایلر و ایوانز (2003) در چارچوب معنیشناسی شناختی برای تحلیل دادهها استفاده شده است. در جهت نیل به این هدف، مثال‌های مختلف از فرهنگ لغات سخن، معین و ده...
[ 3 ] - نگاهی نو به ارائه جزئیات در قرآن کریم بر اساس زبان شناسی نقشگرا
تاکنون بررسی‌های زبان‌شناختی بسیاری درباره قرآن کریم صورت گرفته است که عمدتاً در زمینه معنیشناسی و تجزیه و تحلیل متن قرآن (تحلیل گفتمان قرآن) بوده است. این پژوهش قصد دارد تا جزئیات ارائه شده در دو سوره از قرآن کریم را با رویکردی نو بررسی کند. برای این منظور با تکیه بر رویکرد نقش‌گرایی هالیدی به بررسی افزوده‌های حاشیه‌ای سوره‌های مبارکه مائده و یوسف به عنوان نمونه های سوره‌های مدنی و مکی می‌پردا...
[ 4 ] - ساخت اضافه در زبان فارسی از منظر دستور ساخت گلدبرگ
دستور ساخت گلدبرگ یکی از رویکردهای مطرح در زبانشناسی شناختی است که در آن ساخت به عنوان واحد اصلی زبان قلمداد میشود. مقاله حاضر در صدد است تا با تکیه بر مبانی و اصول مطرح در این دستوربه بررسی و تحلیل انواع ساختهای اضافه در زبان فارسی بپردازد. از این رهگذر، در مقاله حاضر این دستور مبنای تحلیل و مطالعه قرار گرفته است. سه هزار نمونه ساخت اضافه به طور تصادفی از ده شماره روزنامه جامجم استخراج ش...
[ 5 ] - فعلهای پرکاربرد در نوشتار فارسی‌آموزان غیرفارسی زبان: تحلیلی بر پایه ی دستور نظام مند نقش گرا
پژوهش حاضر براساس رویکرد نقشگرای نظاممند هلیدی به بررسی کاربرد فعل در نوشتار فارسی‌آموزان خارجی پرداخته است. جامعه‌ی آماری این پژوهش را فارسی‌آموزان مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسیزبانان دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می‌دهد. روش جمع‌آوری دادهها بهصورت میدانی و با روش نمونه‌گیری تصادفی است. جمع‌آوری اطلاعات از طریق آزمون و انشا (نوشتار) صورت گرفته است. داده‌های مربوط به درک از طریق آزمون‌ها و...
[ 6 ] - تحلیل ویژگی‌های زبانی افراد کلاهبردار مطالعۀ موردی استان سمنان
این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به ویژگی‌های گفتاری متهمان کلاهبرداری از منظر زبانشناسی حقوقی می‌پردازد. کلاهبرداری جرمی است که زبان نقش محوری در شکل‌گیری آن ایفا می‌کند. نگارندگان با تحلیل زبان‌شناختی گفتارِ دو پروندۀ کلاهبرداری موجود در دادگستری استان سمنان، سعی دارند گفتار این متهمان را از مراحل نخست بازجویی تا بازپرسی و دادگاه، از منظر زبانشناسی حقوقی، توصیف و تبیین کنند. نتایج پژوهش نشان...
[ 7 ] - ساخت اضافۀ ملکی در زبان فارسی: تحلیلی از منظر دستور ساخت
زبان‌شناسیِ شناختی، شاخه‌ای است که به مطالعۀ زبان به‌منزلۀ بخشی از قوه شناخت می‌پردازد؛ ازاین‌رو، بسیاری از پژوهشگرانِ حوزه‌های زبانشناسی، علوم‌شناختی، عصب‌شناسی زبان به آن توجه ویژه‌ای داشته‌اند. دستور ساخت، یکی از دستورهای شناختی است که همچون زبانشناسی شناختی، قوۀ شناخت را مبدأ تحلیل قرار داده است. به دلیل اینکه این دستور، برخلاف دستورهای پیشین، تمام واحدهای زبانی اعم از کلیات و استثنائات را ...
[ 8 ] - تحلیل گفتمان انتقادی «وظایف مرید» از دیدگاه قشیری براساس رویکرد فرکلاف
تحلیل گفتمان انتقادی روشی برای تحلیل متن است و جامع‌ترین الگو را در این زمینه، نورمن فرکلاف (1989) ارائه کرده است که در سه سطحِ توصیف، تفسیر و تبیین، رابطۀ متن را با بافت موقعیتی آن آشکار می‌سازد. با گسترش شیوه‌های جدید در تحلیل متون، بررسی متون کهن از این افق‌های تازه ضروری می‌نماید. هرچند متون عرفانی بیشتر با انگیزه‌های درونی و به دور از مبارزه با سیاست و اجتماع نگاشته می‌شدند؛ اما از تاثیر اج...
[ 9 ] - استعارهی دستوری در ترجمه: بررسی دو ترجمه از رمان «سالار مگس‌ها»، توسط حمید رفیعی و مژگان منصوری
یکی از مفاهیم مطرح در دستور نقشگرای نظاممند هلیدی، استعارهی دستوری است. هدف از ارائه‌ی این مقاله، بررسی استعارهی دستوری در ترجمه است. بدین منظور رمان «سالار مگس‌ها» اثر ویلیام گلدینگ به زبان انگلیسی، و دو ترجمه‌ی فارسی آن توسط مژگان منصوری و حمید رفیعی برای نمونه انتخاب، بررسیتجزیه و تحلیل و سپس مقایسه شده اند. ابتدا تمامی استعاره‌های دستوری موجود در سه فصل اول این سه اثر، استخراج و دسته‌بن...
[ 10 ] - عوامل انسجام در داستان عدل صادق چوبک
مقولۀ انسجام، یکی از مباحث موردتوجه زبان‌شناسان، ازجمله زبان‌شناسان نقشگرا در تحلیل متن است. از نظر آنان، تحلیل متن عبارت است از مطالعه و بررسی ارتباط، همبستگی و پیوندهای موجود میان جمله‌ها در متون نوشتاری وکلامی. به‌عبارت‌دیگر، نکتۀ مهم در چنین تحلیلی، مفهوم انسجام و چگونگی پیوند معانی جمله‌ها یا گزاره‌ها در یک متن است. در مقالۀ حاضر، با استفاده از نظریۀ تکامل‌یافتۀ انسجام هلیدی و حسن (19...
[ 11 ] - نگاهی نو به تیزرهای تبلیغاتی رادیویی و تلویزیونی با کاربست نظریة آمیختگی مفهومی
نظریةآمیختگی مفهومی برای تبیین توانایی خلاقانهبشر در ارتباط دادن عناصر موجود در حوزه‌های مختلف و یافتن ساختار طرح‌واره‌ای مشترک بین آن‌ها توسط فوکونیه و ترنر (2002) معرفی شد. این مقاله با بررسی نمونه‌هایی از تیزرهای تبلیغاتی رادیویی و تلویزیونی می‌کوشد کفایت این نظریة مطرح در معنیشناسی شناختی را در حوزة تبلیغات، محک بزند. بدین منظور، 50 تیزر رادیویی و 50...
نویسندگان همکار