عبداله بیچرانلو
استادیار ارتباطات دانشگاه تهران
[ 1 ] - تابوشکنی، مهم‌ترین راهبرد جذب مخاطب در سینمای ایران
در این مقاله، ضمن تبیین اهمیت اقتصاد در محیط نوین رسانه‌ای و رقابت شدید رسانه‌های گوناگون برای جلب توجه مخاطبان، تابوشکنی مهم‌ترین راهبرد فیلم‌سازان ایرانی برای جذب مخاطبان به سینمای نسبتا کم‌مخاطب ایران دانسته شده است. در ابتدا ضمن مروری بر 25 فیلم پرفروش سینمای ایران از ابتدای دهه‌ی 1370 تا سال 1393، برخی نشانه‌ها و رگه‌های تابوشکنی در آنها ردیابی شده است. در ادامه نگارندگان رویکردی کیفی را...
[ 2 ] - مهم‌ترین روش‌های جذب مخاطب در سه شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای سرگرمی‌محور
مسئله اصلی پژوهش پیش رو این است که در میدان رقابت تلویزیون‌های ماهواره‌ای با شبکه‌های تلویزیونی داخلی، بخشی از مخاطبان ایرانی، از تلویزیون‌های داخلی روگردان شده و به رقیب رو آورده‌اند. ازاین‌رو، به مطالعه ویژگی‌های برنامه‌ها و شیوه‌های تعامل مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای فارسی‌زبان سرگرمی‌محور با مخاطبان- که منجر به توفیق نسبی آنها در جذب مخاطب شده - پرداخته شده است تا علل این توفیق، ...
[ 3 ] - بازنمایی حریم خصوصی در رسانه‌های اجتماعی: مردم‌نگاری کاربران ایرانی فیس‌بوک
این مطالعه با هدف فهم مقوله‌ها و عوامل مرتبط با بازنمایی حریم خصوصی در میان کاربران فیس‌بوک و پیامدهای فرهنگی آن تدارک دیده شده است. برای رسیدن به این هدف، نخست پنداشت‌های فرهنگی و معنایی کاربران دربارة مفهوم حریم خصوصی شناسایی شده است تا بنیانی برای مطالعة الگوهای فرهنگی بازنمایی یا پنهان‌سازی و حفاظت از حریم خصوصی در میان کاربران فراهم کند. متناسب با هدف فهم الگوهای فرهنگی، از روش مردم‌نگاری...
[ 4 ] - کارکردها و کژکارکردهای بازگشت معنایی استعارهها؛ مطالعۀ موردی مفهوم میان‌رشته‌ای مهندسی فرهنگی
تاکنون محققان و نظریهپردازان متعددی، سازمان را از ابعاد گوناگون، بررسی و مطالعه کردهاند. بر اساس این مطالعات، انگارهها و تصاویری از این مهم ارائه شدهاند که از معروف‌ترین آنها انگارههایی است که در آثار «گرت مورگان» و «ماری جو هچ» طراحی و پیشنهاد شدهاند. در این مقاله، به طور اجمالی کارکرد استعارهها در فراگرد کسب شناخت و نیز استعاره‌های سازمان، مرور میشود و برخی از دیدگاهها و نظریههایی ...
[ 5 ] - مطالعه تاثیر شبکه های اجتماعی بر روابط میان فردی دانشجویان، مطالعه تطبیقی «دانشگاه های شهر اصفهان و اردستان»
امروزه در ایران استفاده از شبکه های اجتماعی در میان جوانان به ویژه دانشجویان امری بسیار رایج است. این پژوهش به مطالعۀ تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر ماهیت ارتباطات میان فردی دانشجویان در دو محیط اجتماعی، 1) «گمن شافتی» (شهر اردستان) و 2) «گزل شافتی» (شهر اصفهان) می پردازد و همچنین شناختی تحلیلی از الگوی ارتباطی ایشان را ارائه می نماید. نمونه آماری تحقیق شامل 500 نفر از دانشجویان دانشگاه های هر...
[ 6 ] - نقش تلویزیون در ترویج مطالعه و کتابخوانی در ایران
کتاب بدون تردید، دیرینه‌ترین رسانه و شکل فناوری ارتباطات است.تحلیل روند شکل‌گیری و توسعه رسانه‌ها حاکی از آن است که فناوری‌های جدید، موجب از بین رفتن کتاب (رسانه سنتی) نشده، بلکه به توسعه آن نیز کمک کردهاند.درعصر حاضر، رسانههایی همچون تلویزیون به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی افراد مبدل شدهاند و تأثیر زیادی در شکل‌گیری باورها و نگرش‌های...
[ 7 ] - کلیشه‌سازی از ایران در تلویزیون‌های غرب؛ ده کلیشه رسانه‌ای در پانزده مستند برگزیده درباره ایران
در دهه اخیر، در پی تشدید تعارض بین ایران و غرب، شاهد برجسته‌تر شدن تصویر ایران و ایرانیان در رسانه‌های غرب، بویژه تلویزیون‌های اروپا و امریکا بوده‌ایم. در تصویر بازنمایی شده از ایران در این تلویزیون‌ها، ویژگی یا یک راهبرد بازنمایی بسیار بارزی مشاهده میشود که در اصطلاح از آن به کلیشه‌سازی یاد میشود. در مقاله حاضر، تلاش شده است تا به این سؤال پاسخ داده شود که ایران در تلویزیون‌های غرب چگونه با...
[ 8 ] - سیمای زنان ایرانی در تلویزیون‌های اروپا؛ مطالعۀ موردی مستندهای تلویزیونی
در این مقاله با مطالعة سه مستند تلویزیونی ساخته‌شده برای تلویزیون‌های اروپا دربارۀ ایران، چگونگی تصویرپردازی از زن ایرانی در این مستندها، بازخوانی و از روش تحلـیل نشانه‌شناختی برای تحلیل مستندهای منتخب، استفاده شده است. در مجموع، دو گونه تصویر از زن ایرانی در این مستندها ارائه شده است. در تصویر اول، به بازتولید کلیشه‌های شرق‌شناسانة رسانه‌ای در خصوص ایران پرداخته شده؛ فضایی مطلقاً سیاه از وضع زن...
[ 9 ] - بازنمایی فرهنگ ایران در فیلم‌های ایرانی تحسین‌شده در جشنواره‌های بین‌المللی
در این مقاله چگونگی تصویرپردازی از مؤلّفه‌های فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در فیلم‌های ایرانی برنده‌شده در جشنواره‌های بین‌المللی بررسی شده است. روش بررسی، تحلیل‌محتواست و جامعۀ آماری، 20 فیلم بلند داستانی را شامل میشود. یافته‌ها نشان می‌دهد در دو فیلم بادکنک سفید و باد ما را خواهد برد، مؤلّفه‌های فرهنگ ایرانی ـ اسلامی پررنگ‌تر بازنمایی شده و در سایر فیلم‌ها، نمایش این مؤلّفه‌ها، کم‌رنگ‌تر بوده اس...
[ 10 ] - نقش آموزه‌های تربیتی ادیان توحیدی بر توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان
گردشگری از دیرباز به عناوین مختلف مورد توجه ادیان و آموزه‌های دینی بوده است و در عمدۀ ادیان جهان در خصوص سفر، گردش، سیر و سیاحت سخنانی آموزنده در قالب وحی یا اسطوره سخن به میان آمده است. در همین راستا این پژوهش به منظور نقش آموزه‌های تربیتی ادیان توحیدی بر توسعه گردشگری پایدار شهر اصفهان به روش آمیخته انجام شده است که با اتکا بر تحلیل محتوا و کدگذاری آموزه‌های تریبتی ادیان توحیدی مدل نظری و الگ...
[ 11 ] - بازنمایی سیاه پوستان در سینمای امریکا در سال های 2009 تا 2017
یکی از موضوعات مورد تمرکز در مطالعات فرهنگی، بازنمایی‌های قومی و نژادی است. تبیین رویکردهای سینمای امریکا به برساخت اقلیت سیاهان این کشور در دورۀ ریاست‌جمهوری اوباما، هدف مقالۀ پیش‌رو است. برای این منظور، 21 فیلم شاخص سیاه‌پوست‌محور که در بازۀ زمانی 2009 تا 2017 تولید شدهاند، در دو مرحله نمونه‌گیری غیرتصادفی هدفمند، انتخاب و با ترکیبی از دو الگوی نشانه‌شناسی مطالعه شدند. یافته‌های پژوهش نشان م...
[ 12 ] - بازنمایی سینمایی بافت سیاسی ایران؛ تحلیل گفتمان انتقادی موردی فیلم «هویت»
مقاله‌ی حاضر با استفاده از نظریه‌ی بازنمایی و بهره‌گیری از تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به چگونگی بازنمایی مناسبات سیاسی در فیلم «هویت» (حاتمی‌کیا، 1364) می‌پردازد و پس از تبیین زمینه‌ی سیاسی و معرفی جناح‌ها و گروه‌های موجود در دوره‌ی تولید متن، موضع‌گیری فیلم در میان گفتمان‌های رقیب را مشخص می‌کند. در نهایت پس از تحلیل متن فیلم، استخراج انواع گفتمان (و تفاسیر آنها از زمینه‌های موقعیتی و بینام...
[ 13 ] - برساخت سینمایی زیبایی‌شناسی پوشاک زنان در گفتمان‌های ارزش‌گرایی، سازندگی و اصلاح‌طلبی
نوع و زیبایی‌شناسی پوشاک هر جامعه، ذیل فرهنگ آن قابل بازشناسی است زیرا فرهنگ، بخشی از ساختار هر جامعه است که در پیوستگی با سایر ارکان اجتماعی قرار دارد. زیبایی‌شناسی لباس به معنی شناخت ویژگی‌ها و دلالت‌های زیباشناسانه پوشاک در یک جامعه، تحت‌تأثیر عوامل فرهنگی اجتماعی است که در برخی آثار هنری از جمله فیلم‌های سینمایی انعکاس یافته و قابل مطالعه است. سینما یکی از هنر-رسانههایی است که توانمندی بسیا...
[ 14 ] - تدوین الگوی مفهومی ارتباطات آب؛ ظرفیت‌های ارتباطات برای مدیریت بحران آب در ایران
امروزه تقریباً بر همگان آشکار شده است که مسائل محیط زیست و از جمله بحران آب به همان اندازه که موضوع علوم طبیعی است، در علوم اجتماعی هم حائز اهمیت و نیازمند توجه است. این مقاله در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که ارتباطات و آب از لحاظ نظری چه نسبتی با یکدیگر یافتهاند؟ و ارتباطات آب به‌مثابهٔ یک حوزۀ میان‌رشته‌ای جدید چه ظرفیت‌هایی برای حل موضوعات مرتبط با مسائل آب در ایران دارد؟ الگوی ارتباطات آب...
[ 15 ] - الگوهای فعالیت سایبری کنشگرایان حوزة زنان در ایران و نسبت آن با اکتیویسم در فضای واقعی
امروزه استفاده از امکانات فضای سایبر به‌صورتی گسترده به خدمت تمام عرصه‌های زیست انسان درآمده است. پژوهش حاضر بر آن است تا بزنگاه‌ها و گره‌گاه‌هایی را در جنبش زنان مدنظر قرار دهد که کنشگرایی مجازی توانسته است به خدمت کنشگرایی عمل‌گرا درآید و بر موانع و دست‌اندازهای پیشاروی جنبش فائق آید. این‌گونه، پژوهش حاضر می‌تواند تجویزی به‌دست دهد از استفادة هرچه مفیدتر از فضای مجازی در خدمت جنبش زنان. ثبت ب...
[ 16 ] - صنعت فرهنگ و تلویزیون در ایران: تحلیل انتقادی برنامۀ «ماه عسل»
مقالة حاضر درصدد تحلیل رویکرد برنامه‌سازی سیمای جمهوری اسلامی ایران بر مبنای نظریة صنعت فرهنگ است. در ادبیات نظری پژوهش، رویکرد مکتب فرانکفورت به سرمایه‌داری مدرن، نظریة صنعت فرهنگ و رویکرد آن به رسانه‌های جمعی، به‌ویژه تلویزیون تبیین شده است. سپس برای منطق تحلیل از روش تفکر دیالکتیکی و قرائت توأمان امر جزئی و امر کلی، با درنظرداشتن رویکرد نقد درونی در نظریة انتقادی و توجه به رویکرد سلبی مکتب ف...
نویسندگان همکار