زمزمه های ملی شدن صنعت نفت در سال 1328ش/1949م با تشکیل جبهه ملی شنیده شد. جبهه ای که نیروهای گردآمده در آن، هر کدام نماینده یکی از اقشار اجتماعی ایران به شمار می رفتند. از سیاستمداران، کارمندان، روشنفکران جوان تا بازاریان، هسته اولیه جبهه ملی را شکل می دادند و در وقایع مربوط به ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332 نقش مهمی برعهده داشتند. مطالعه نقش پایگاه سیاسی و اجتماعی بازار و بازاریان در...

تاریخ سیاسی هر کشوری جلوه‎گاه عملی آن است. این حوزه سرشار از اطلاعاتی است که می‎تواند روشمند مورد شناسایی قرارگیرد. یکی از موضوعات مهم آن، تبلور مردم در عرصۀ سیاست است. تبلور مردم یعنی نوع نگاه سیاست و سیاستمداران به مردم و نوع نگاه و رویکرد مردم به سیاست و اصحاب قدرت که خود را در نحوۀ فعالیت و تعامل آن ها با یکدیگر در حوزۀ قدرت سیاسی نشان ‎می‎دهد. امروزه، موضوع تعامل مردم با قدرت سیاسی از تنوّ...

یکی از پیش‏فرض‏های جامعه‏شناسان تأثیرپذیری تفکر و دانش بشری از شرایط اجتماعی هر دوره است. مقالۀ حاضر به بررسی موانع رشد جامعه‏شناسی در خاورمیانه تحت تأثیر شرایط سه حوزۀ ساخت سیاسی و حکومت، اقتصاد و حوزۀ اجتماعی ـ فرهنگی طی سدۀ اخیر می‏پردازد. درباب حکومت و ساخت سیاسی، ظهور حکومت‏ها‏ی اقتدارگرا و ایدئولوژیک شدن قدرت سیاسی از دهۀ 1960 به بعد و خیزش اسلام سیاسی در دهۀ 1970 مهم‏ترین موانع سیاسی فرا...

جهانی شدن و سرمایه اجتماعی در ایران حوزه­ای نسبتاً جدید است که در مقایسه با سایر واقعیت­های اجتماعی پژوهش­های کمتری در مورد آن انجام گرفته است. هدف مطالعه حاضر ارزیابی شناخت تأثیر جهانی شدن زندگی بر سرمایه اجتماعی شهروندان تهرانی می­باشد. این پژوهش به روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و شیوه نمونه­گیری خوشه­ای در میان حجم نمونه 300 نفر از شهروندان در مناطق یک، هفت و هفده کلانشهر تهران می­پرداز...

عدالت یکی از مهمترین محورها و نمادهای مفهومی فلسفه سیاسی غرب از ابتدا تاکنون بشمار می­آید، ولی این مفهوم در سیر تاریخی خود بخصوص در سده بیستم با تحولات معنایی خاصی مواجه بوده است، چرا که همانند سایر مفاهیم علوم اجتماعی  تحت تاثیر دو متغیر زمان و مکان است. در واقع می­توان گفت که سرمشق­های فکری عدالت در سده بیستم تحول یافت، چرا که سده بیستم با تحولات شگرفی در عرصه­های معرفتی،  فرهنگی، اقتصادی و س...

تحولات اجتماعی ایران در دو سدۀ اخیر، روندی بسیار آشفته و پر تنش داشته است. این تحولات، به نسبت جوامع غربی با تأخیر آغاز شده، به کندی  پیش رفته و با گسست های متعدد و گاه واگشت‏هایی همراه بوده است. در طول این دو سده، بسیاری از تلاش‏های معطوف به اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نافرجام مانده و فرایندهایی نظیر صنعتی شدن، مردم سالاری و گسترش فرهنگ مدنی با موانع فراوانی روبرو بوده است. این و...

این تحقیق، در مورد «تمایزپذیری سازمان های نظامی از نهاد سیاسی» از سال های 1300 تا 1357 در ایران می باشد. با توجه به ادبیات و مبانی نظری که مشتمل بر مباحث کلی تمایزپذیری، نحوه ارتباط سازمان نظامی با نهاد سیاسی، سازمان، مشخصات و کارکردهای آن و نیز شرایط جهانی بود، تمایزپذیری با دو متغیر عمده «رسمی شدن» و «حرفه ای شدن» مشخص شد. سه شاخص «تقسیم کار سازمانی» «نحوه ارتقای سازمانی» و «سیستم تشویق و تنب...

نظریه پردازان اصلی نوسازی (مدرنیزاسیون)، پیوندی وثیق میان توسعه اجتماعی ـ اقتصادی و میزان مشارکت شهروندان در تعیین سرنوشت سیاسی خویش می بینند. مدعای متأخرّتر در نظریه نوسازی آن است که مؤلفه های توسعه یافتگی یک جامعه، به ویژه برحسب میزان صنعتی شدن، شهری شدن و باسوادی، علاوه بر آن که فی نفسه تقویت کننده مشارکت سیاسی اند، به نحو غیرمستقیم از طریق برخی هم افزایی ها، و نیز به واسطه تغییر ترکیب طبقاتی...

در حوزه مباحث سیاسی، اجتماعی کشور در دهه اخیر، کمتر کسی است که از رهگذر مطالعه در آثار سیاسی، نامی از دیدگاه «زوال اندیشه سیاسی» نشنیده باشد. خصوصاً آن که این دیدگاه، همچنان در حال ادامهِ ـ ولو به صورت فربه شدن همان پیکره نخستین ـ از جانب صاحب این نظر می باشد. این دیدگاه که در سال 1373 ودر قالب کتاب زوال اندیشه سیاسی در ایران انتشار یافت، جسته وگریخته ومستقیم وغیر مستقیم مورد بررسی ونقد قرار گرفت...