قضاوت و دادرسی همواره از مسأله­های مهم جوامع بشری به شمار آمده و باتوجه به نقش پررنگ قاضیان در جامعه، این موضوع در ادبیات فارسی بازتاب گسترده­ای داشته است. در حالی که آداب قضاوت قاضیان و دادگران در متون تاریخ گمشده است، شاعران و ادیبان بتصریح یا با کنایه، به افشاگری دست زده و این، اهمیت آثار آنان را دوچندان می­کند. هدف مقالۀ حاضر بررسی ادب داوری در حکایت­های دوتن از ادیبان برجستۀ ادب فارسی در ق...

از مهمترین اهداف هر جامعه ، بالا بردن سطح رشد اخلاقی در میان افراد آن جامعه است . این بحث از قدیم ترین زمانها مطرح بوده است و اخلاق بخش مهمی از رفتار اجتماعی انسانها به شمار می رفته است . بررسی موضوعات و مباحث اخلاقی و تبیین مواضع و دیدگاههای صاحب نظران این علم نیز از اهمیت خاصی برخوردار است ، زیرا صفات پسندیده معیار زندگی انسانهاست و آدمی در پرتو اخلاق حسنه است که می تواند به موفقیتی که شایسته...

فرم های شعر فارسی ـ حداقل از زمان رودکی تاکنون ـ نقش عمده ای در شکل گیری موسیقی آوازی ایران ایفا کرده است. در اغلب آوازهای ایرانی، از روزگاری که بر روی صفحه‏های گرامافون ضبط می شده تا امروز، رد و نشانی از غزل های سعدی آشکار است. این نشان گاه چنان برجسته است که گویی برای روایت موسیقایی احوال درونی خواننده (و نوازنده)، بستری سازگارتر از غزل سعدی فراهم نبوده است. پرسش اینجاست که چرا تا این اندازه ...

سعدی را می توان بزرگ ترین معلم اخلاق دانست که تعالیم جامع و فراگیری بیان کرده که از سرچشمه های اسلامی و ایرانی جوشیده است. مخاطب او نوع انسان است و اندرزها و پندهای او مختص به همه انسان هاست. آثار وی سرشار از پاک ترین و انسان دوستانه ترین اندیشه های بشری است. احاطه شاعر بر فرهنگ ایرانی و جوامع دیگر و تسلط شاعر بر مفاهیم و تعالیم دین اسلام که در لابه لای گلستان و بوستان مشهود است اثر او را همراه...

در بررسی فرهنگ ایران، گرایش به ادبیات اندرزی در نظام رفتاری، اندیشگی و ارزشی جامعه قابل استنباط است و نمود آن را در ساخت فرهنگی جامعه ی ایران را از طریق پیشینه ی ادبیات اخلاقی و پندنامه ها می توان مطالعه کرد. در ادبیات ما تقریباً تمامی آثار دارای بن مایه های اخلاقی و اندرزی هستند. گاهی بعضی از آثار تماماً اخلاقی اند، مانند: بوستان سعدی و قابوس نامه . گاهی در خلال برخی آثار با اندیشه های اخلاقی مو...

نهج البلاغه به عنوان گزیده ای از سخنان امیرالمومنین (ع) ، از همان نخستین روز پدیدارشدن، تأثیری شگرف بر فرهنگ و ادب فارسی و عربی گذاشته است. بسیاری از شاعران و بزرگان ادب پارسی مانند رودکی، کسایی مروزی، فردوسی و ... حتی پیش از تألیف نهج البلاغه (سال 400 ه. ق.) از سخنان امیرالمومنین (ع) که در محیط های فرهنگی جهان اسلام شایع بوده متأثر بوده اند. این کتاب با حفظ و ضبط و آموزش و اقتباس در میان مسلم...

هدف کلی این پژوهش، بررسی و مقایسه ی دلالت های تربیتی گلستان سعدی و قابوس نامه ی عنصرالمعالی می باشد. با توجه به این هدف ابتدا مفاهیم تربیتی و اخلاقی موجود در این دو اثر استخراج گردیده و هم زمان با آن در مقوله های پنج گانه ی تعیین شده ی دلالت های تربیتی که شامل اهداف، روش ها، برنامه درسی (محتوا)، معلم و متعلم بوده است، تقسیم بندی شده اند. تحقیق حاضر از نوع کیفی و در ردیف طرح های غیرپیدایشی است. ...

در این جستار، شیوه سخنوری دو مشاعر بزرگ ایرانی و فرانسوی: سعدی و لا فونتن سنجیده و بر رسیده آمده است؛  برپایه یکی از افسانه های لا فونتن که برگرفته از حکایتی است در گلستان سعدی و نشان داده شده است که حکایت سعدی چگونه پخته تر و استوارتر و هنری تر از فسانه لا فونتن است.

ابن‌یمین فریومدی یکی از شاعران دورة مغول بشمار می‌رود؛ دوره‌ای که در آن اخلاق اجتماعی و پایه‌های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط و فساد گذاشت. اگر چه آشفتگی‌های سیاسی ـ اجتماعی و سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش‌های انسانی در سرزمین‌های مغلوب شده در این دوره موجب بوجود آمدن روحیة تسلیم و جبرگرایی در میان عامة مردم جامعه شد، اما در جوان‌مردان و برخی از شاعران آزادة پارسی زبان، موجب دمیده شدن روح ستم‌ست...

مقالة پیش رو که «تجلی عناصر بلاغت در چامه های سعدی» نام دارد، حاوی مباحثی پیرامون بلاغت و توابع آن در چکامه های مدحی و وصفی شیخ شیراز ـ سعدی ـ است. در این تحقیق، قصاید سعدی از دیدگاه سه حوزة زیباشناسی سخن (معانی، بیان و بدیع) به طور جامع و دقیق بحث و بررسی شده است. در آغاز مقاله به برخی از عناصر موسیقایی سخن مانند وزن، قافیه و ردیف، به دلیل اهمیت آنها در گستردگی های زبانی، افزونی و انسجام بخش...