ملاصدرا با استناد به چند اصل مهم از جمله تجرد قوۀ خیال و نیز قدرت نفس بر ایجاد خارجیِ صُوَر خیالی، مُدعای خود مبنی بر جسمانی بودن معاد و نیز آفرینش بدن اُخروی توسط نفس را تبیین کرده است و نحوۀ تحقق و کیفیتِ این بدن اُخروی را بیان می‌کند. بررسی و شناخت مختصات نظام حاکم بر دنیا و آخرت، ما را به این نکته رهنمون می‌کند که در دنیا، علیت علاوه بر علت فاعلی، به علل قابلی و مادی نیز نیازمند است. در حالی‌که در...

 صدرالمتألهین اولین کسی بود که بر اساس مبانی حکمت متعالیه توانستمعاد جسمانی را تبیین عقلانی کند.طبق مبانی صدرایی، بدنی که بالذّات تحت تدبیر نفس قرار دارد، یعنی بدن ما، نه این بدن متعین دنیوی، عنصری از شؤون و بلکه نماد مرتبه‌ی نازله نفس است و عمل نفس در عالم واقع، به واسطه‌ی بدن صورت می‌گیرد. بنابراین بدن آلتی مستقل و بیگانه از نفس نیست، بلکه متجلّی نفس است. بر این اساس، بدن در ارتکاب عمل، هم نقش ...

نظریه‌ی معاد جسمانی یکی از مسائل مهم علم کلام است که فلاسفه‌ی اسلامی تلاش کرده­اند تا بر اساس نظریات فلسفی خویش، آن را اثبات و کیفیت آن را بیان کنند. صدرالمتألهین در تبیین این نظریه، بر اساس مبانی خاص حکمت متعالیه، مسیری را پیموده که مورد پذیرش فلاسفه‌ی متأخر قرار گرفته است. به نظر نگارنده، نظریه‌ی ملاصدرا با همه‌ی مزایایی که دارد، دارای ابهامات و نقایصی است که در این مقاله به آن‌ها اشاره می­شو...

مسئله معاد، به ویژه معاد جسمانی، از دیرباز مورد توجه فلاسفه و متکلمان مسلمان بوده است؛ و از آن رو که حیات اخروی انسان از امور غیبی است برای تبیین عقلانی آن با دشواری روبه رو بوده­اند، به گونه­ای که برخی از متکلمان مرگ را نابودی و معاد را مصداق اعاده عین معدوم پنداشته، از آن رو که به حیات اخروی باور داشته اند آن را جایز شمرده­اند. برخی دیگر نیز مرگ را تفرق اجزای مادی بدن دانسته، با تمسک به آیاتی...

معاد و چگونگی زندگی پس از مرگ از مسائل پیچیده و شگرفی است که ادیان مختلف و مکاتب گوناگون کلامی، فلسفی و عرفانی -هریک به­گونه­ای- به آن پرداخته، و کوشیده‏اند تا پرسش‏های بشر دربارۀ آن را پاسخ گویند. در این میان، عرفا جایگاهی ویژه و مهم دارند، زیرا معاد را با بیان تجارب خویش توصیف ‏می‏کنند. ازجمله عارفانی که به این مسئله توجه بسیار داشته، ابوالمجد مجدودبن­آدم سنایی غزنوی، شاعر و عارف نامی سدۀ پنج...

در مباحث نفس شناسی فلسفه اسلامی، قوه خیال به عنوان یکی از قوای باطنی انسان، حافظ و مدرِک صورت های خیالی بوده و کارکردهای معرفت شناختی، انسان شناختی و معاد شناختی دارد. ملاصدرا، برخلاف فلاسفه پیشین، با اثبات تجرد قوه خیال، آن را یکی از اصول بنیادین اثبات معاد جسمانی قرار می دهد. در این پژوهش با استخراج مبانی فلسفی اثبات تجرد قوه خیال، به بیان ادله آن و فروعاتی که نتیجه تجرد این قوه است، پرداخته ش...

معاد جسمانی و اعتقاد به آن از ملزومات و ضروریّات دین مبین اسلام می باشد، به طوری که عدم اعتقاد به آن از موجبات کُفر است. درباره ی کیفیّت معاد، اندیشمندان اسلامی نظریّات گوناگونی را ارائه کرده اند. متکلّمین از منظر کلامی و فلاسفه از منظر فلسفی و محدّثین از منظر روایات بدین موضوع نگریسته اند. در این مقاله سعی شده است که دیدگاه های دو مفسّر بزرگ عالم تشیّع و تسنّن، یعنی علاّمه طباطبائی و آلوسی در روح المعان...

چکیده موضوع این پایان نامه تبیین دیدگاه جان هیک درباره ی معاد و نقد آن بر اساس حکمت متعالیه است. جان هیک در مسئله ی حیات پس از مرگ، به رستاخیز، دیدگاهی مسیحی – یهودی، که به معنای جسمیت یافتن مجدد شخصیت انسانی بعد از مرگ است، معتقد است و در این زمینه برای معقول جلوه دادن جاودانگی و حیات پس از مرگ نظریه ی "بدل" را مطرح می کند. جان هیک معتقد است که انسان یک واحد جسمی – روانی است که با مرگ نابود م...

کیفیت بقاء نفس در دستگاه فلسفی ملاصدرا شکل منحصر به فردی دارد. به‌گونه‏ای که تنها برای برهانی‌کردن اصل معاد به‌کار نمی‏رود، بلکه افزون بر آن تحلیل قابل قبولی از بقاء هویت بدن و نفس در جهان دیگر - برای تبیین آموزۀ معاد جسمانی- پیش رو می‏گذارد. او در این راستا بسیاری از اصول فلسفی خود از جمله چگونگی حدوث نفس، ترکیب اتحادی نفس و بدن، حرکت جوهری در وجود انسان و چگونگی رابطۀ نفس و بدن را در ارائه تب...